Περισσότεροι από τους μισούς συνταξιούχους της Ελλάδας, συγκεκριμένα το 57,1%, λαμβάνουν μηνιαίες συντάξεις που δεν ξεπερνούν τα 1.000 ευρώ μεικτά. Από αυτούς, σχεδόν το 38,2% περιορίζεται σε αποδοχές έως 700 ευρώ, ενώ το 19,7% λαμβάνει συντάξεις που δεν ξεπερνούν τα 500 ευρώ. Τα στοιχεία αυτά αποτυπώνουν τη δύσκολη οικονομική πραγματικότητα που αντιμετωπίζει η πλειονότητα των συνταξιούχων, φανερώνοντας τα όρια του υφιστάμενου συνταξιοδοτικού συστήματος σε μια χώρα που έχει περάσει από διαδοχικές οικονομικές κρίσεις.
Τον Σεπτέμβριο του 2024, το ασφαλιστικό σύστημα κατέβαλε συνολικά 4.637.740 συντάξεις, αριθμός που καταδεικνύει το μέγεθος της δαπάνης για τη στήριξη των συνταξιούχων. Από αυτές, οι 2.845.291 αφορούσαν κύριες συντάξεις, 1.359.748 επικουρικές και 432.701 προέρχονταν από μερίσματα. Η συνολική δαπάνη για τις συντάξεις ανήλθε σε 2,65 δισεκατομμύρια ευρώ, περιλαμβάνοντας κρατήσεις φόρων, εισφορές υγείας και συνεισφορές προς τον ΑΚΑΓΕ.
Ηλικιακή κατανομή και ανισότητες
Η μεγαλύτερη ομάδα συνταξιούχων βρίσκεται μεταξύ 71 και 80 ετών (35,7%), ενώ σημαντικό ποσοστό, 35,5%, ανήκει στην ηλικιακή ομάδα των 51-70 ετών. Παράλληλα, το 25,8% των συνταξιούχων είναι άνω των 81 ετών, γεγονός που αναδεικνύει τις αυξημένες ανάγκες υποστήριξης και υγειονομικής περίθαλψης αυτής της ηλικιακής κατηγορίας. Σε αντίθεση, μόλις το 1,4% των συνταξιούχων είναι κάτω των 25 ετών, περιλαμβάνοντας κυρίως περιπτώσεις επιδοτούμενων ατόμων λόγω απώλειας γονέων ή άλλων ειδικών συνθηκών.
Οι συνταξιούχοι ηλικίας 61-70 ετών λαμβάνουν κατά μέσο όρο τα υψηλότερα ποσά σύνταξης, γεγονός που αντικατοπτρίζει τόσο τη διάρκεια της επαγγελματικής τους πορείας όσο και τα υψηλότερα εισοδήματα που ενδεχομένως συγκέντρωσαν κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους.
Γεωγραφική κατανομή συντάξεων
Η γεωγραφική ανάλυση των συνταξιούχων δείχνει ότι η συντριπτική πλειοψηφία συγκεντρώνεται στις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της χώρας. Στην Αττική, καταβάλλονται 1.756.666 συντάξεις, που αντιστοιχούν σε περίπου το 38% του συνολικού αριθμού. Ακολουθεί η Κεντρική Μακεδονία, με 752.087 συντάξεις, ενώ τρίτη κατατάσσεται η Θεσσαλία, όπου καταβάλλονται 307.229 συντάξεις.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία της Περιφέρειας Ηπείρου, η οποία εμφανίζει τη μεγαλύτερη αναλογία ποσών σύνταξης προς ΑΕΠ, φτάνοντας το 25,2%. Αυτό καταδεικνύει την εξάρτηση της τοπικής οικονομίας από τις συντάξεις. Στον αντίποδα, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου καταγράφει την χαμηλότερη αναλογία, στο 12,3%, γεγονός που συνδέεται με την υψηλότερη τουριστική δραστηριότητα και το μεγαλύτερο ΑΕΠ της περιοχής.
Ανισότητες μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα
Εντυπωσιακή είναι η διαφορά που παρατηρείται στα ποσά των νέων συντάξεων που χορηγούνται σε πρώην εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα σε σύγκριση με εκείνους που προέρχονται από τον δημόσιο. Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι νέες συντάξεις γήρατος στον ιδιωτικό τομέα κυμαίνονται κατά μέσο όρο στα 741,69 ευρώ, ποσό που είναι 392 ευρώ χαμηλότερο από τον μέσο όρο των αντίστοιχων νέων συντάξεων στον δημόσιο τομέα, οι οποίες αγγίζουν τα 1.134,37 ευρώ.
Η διαφορά αυτή αναδεικνύει τις σημαντικές ανισότητες στο συνταξιοδοτικό σύστημα, που συνδέονται με την ασφάλιση, τις εισφορές και το επίπεδο αποδοχών κατά την επαγγελματική σταδιοδρομία. Παράλληλα, φέρνει στο προσκήνιο την ανάγκη για πολιτικές που θα μειώσουν το χάσμα αυτό, εξασφαλίζοντας μεγαλύτερη δικαιοσύνη και ισότητα στους συνταξιούχους.
Τα παραπάνω στοιχεία αποτυπώνουν την πολυπλοκότητα και τις προκλήσεις του ελληνικού συνταξιοδοτικού συστήματος. Με την πλειονότητα των συνταξιούχων να λαμβάνει χαμηλές συντάξεις, τις γεωγραφικές και κοινωνικές ανισότητες να παραμένουν έντονες και το χάσμα μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα να διευρύνεται, γίνεται σαφές ότι απαιτούνται στοχευμένες παρεμβάσεις για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας και της δικαιοσύνης του συστήματος.
