Μπορεί η κυβέρνηση της ΝΔ να επαίρεται για την ανάπτυξη στην ελληνική οικονομία, η οποία είναι μεγαλύτερη από τον μέσο όσο της ευρωζώνης, ωστόσο φαίνεται ότι οι πολίτες της χώρας βρίσκονται στον «πάτο της Ευρώπης, αναφορικά με την πραγματική τους αγοραστικοί δύναμη. Ούτε λίγο ούτε πολύ αυτό σημαίνει ότι παρά την ανάκαμψη που λαμβάνει χώρα στην ελληνική οικονομία, οι πολίτες της φτωχοποιούνται και δεν αποκλείεται η κατάσταση να χειροτερεύσει στην πορεία, όπως άλλωστε είχε καταγράψει εκτίμηση αναλυτών σε άρθρο των FT, το οποίο δημοσιεύτηκες πριν κάποιους μήνες. άλλωστε η χώρα μας συγκρίνεται πλέον με τη Βουλγαρία σε όρους αγοραστικής δύναμης των πολιτών. Και ακόμη η ελληνική οικονομία δεν έχει καταφέρει να «πιάσει τα προ κρίσης επίπεδα.
Η άνοδος που συντελείται στην ελληνική οικονομία φαίνεται ότι έχει ελαφρώς ανεβάσει το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων σε σχέση με τον μέσο όρο της Ε.Ε. τα τελευταία χρόνια, αλλά όχι αρκετά για να τους απομακρύνει από τη θέση τους ως τους φτωχότερους στην Ευρωζώνη.
Ελληνική οικονομία και εισόδημα
Αξίζει δε να σημειωθεί ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδα ήταν παρόμοιο με αυτό του μέσου όρου της Ε.Ε. μέχρι το 2009. Από τότε, 10 χώρες έχουν δει το βιοτικό επίπεδο να ξεπερνά αυτό της Ελλάδας. Πλέον, η Ελλάδα είναι η δεύτερη φτωχότερη χώρα στην Ε.Ε. μετά τη Βουλγαρία και παραμένει ουραγός στην Ευρωζώνη. «Καθώς το χάσμα με τη Βουλγαρία μειώνεται απότομα, δεν είναι παράλογο να περιμένουμε ότι η Ελλάδα θα γίνει σύντομα η φτωχότερη χώρα της Ε.Ε.» είχε επισημανθεί τότε στο άρθρο των FT, προκαλώντας πολλές συζητήσεις εντός του ελληνικού πολιτικού σκηνικού.
Πώς συνυπάρχουν αυτές οι αντίθετες ιστορίες ισχυρής ανάκαμψης και φτώχειας; Η απάντηση, σύμφωνα με τους FT, βρίσκεται στον απόηχο της οικονομικής κρίσης και της λιτότητας που ακολούθησε. Οι δαπάνες της Ελλάδας περικόπηκαν και οι φόροι αυξήθηκαν για να εξασφαλιστεί η διάσωση από το ΔΝΤ και την Ε.Ε., με αποτέλεσμα να συμπιεστούν επιχειρήσεις και νοικοκυριά και να κατεδαφιστεί η οικονομία, αναφερόταν στο δημοσίευμα. Όπως σημειωνόταν, η έκταση της οικονομικής ζημιάς ήταν σπάνια για καιρό ειρήνης.
Ως αποτέλεσμα, η ελληνική οικονομία είναι σήμερα περίπου 19% μικρότερη από ό,τι το 2007, παρά την ανάκαμψη της χώρας μετά την πανδημία, ενώ η οικονομία της Ε.Ε. στο σύνολό της έχει μεγεθυνθεί κατά 17%.
Όπως αναφέρουν οι FT, oι πραγματικοί μισθοί μειώνονταν σταθερά μέχρι το 2022 -τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία του ΟΟΣΑ- υποχωρώντας κατά 30% από τα προ της οικονομικής κρίσης επίπεδα. Αναφέρουν επιπλέον ότι υπάρχουν ανησυχίες και για τις μακροπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές της χώρας, με φόντο την κλιματική αλλαγή και το δημογραφικό πρόβλημα.
Ανησυχητικά τα στοιχεία για την φτώχεια στην Ελλάδα
Και είναι και άλλα στοιχεία που επιβεβαιώνουν τις δύσκολες συνθήκες που βιώνουν οι πολίτες στην Ελλάδα. To 2023 η ελληνική οικονομία σημείωσε ρυθμό ανάπτυξη 2%, αλλά η φτώχεια δεν μειώθηκε. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το 2023 σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού βρισκόταν το 26,1% των Ελλήνων και των Ελληνίδων, δηλαδή 2.658.400 άτομα. Το 2022 το ποσοστό της φτώχειας ήταν 26,3%.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι για τη Eurostat και την ΕΛΣΤΑΤ με τον όρο «φτώχεια» εννοείται αυτό που στην καθημερινότητά μας θα ονομάζαμε απόλυτη φτώχεια ή εξαθλίωση. Το όριο της φτώχειας τοποθετείται στα 6.030 ευρώ ετησίως κατά άτομο και 12.663 ευρώ για νοικοκυριό με δύο ενήλικες και δύο παιδιά κάτω των 14 ετών.
Εξαιρετικά ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι το ποσοστό νέων ηλικίας 18-24 ετών που ζουν σε συνθήκες σοβαρής υλικής και κοινωνικής στέρησης είναι υπερδιπλάσιο από το αντίστοιχο ευρωπαϊκό. Συγκεκριμένα, το 2023 το 14,7% των νέων ηλικίας 18-24 ετών ζούσαν σε συνθήκες σοβαρής υλικής και κοινωνικής στέρησης. Αμέσως μετά ακολουθούν οι γυναίκες, με 14,1%, τα άτομα άνω των 55 ετών, με 13%, ενώ οι άνδρες έχουν ελάχιστα χαμηλότερα ποσοστά υλικής και κοινωνικής στέρησης, με 12,9%. Υπενθυμίζουμε ότι η υλική και κοινωνική στέρηση δεν ταυτίζεται με τη φτώχεια, αφού δεν υπολογίζεται με βάση το εισόδημα αλλά με την πρόσβαση σε αναγκαία αγαθά και υπηρεσίες – από τη διατροφή και τη στέγαση, μέχρι την αναψυχή, τη δυνατότητα για μια εβδομάδα διακοπών ή για κάλυψη έκτακτων εξόδων.
Παιδική φτώχεια
Η Ελλάδα έχει αρνητικά ρεκόρ και στην παιδική φτώχεια, καθώς το 2023 σχεδόν το 22% των ανηλίκων βρίσκονταν σε κίνδυνο φτώχειας (έναντι 18,3% των ενηλίκων), σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της ΓΣΕΕ.
Το ΙΝΕ-ΓΣΕΕ επισήμανε ότι ενώ η ελληνική κοινωνία έδειχνε να βελτιώνεται μετά το ναδίρ της κρίσης – με ορόσημο το 2015 όταν το 1 στα 4 νοικοκυριά με εξαρτώμενα παιδιά ζούσε κάτω από το όριο της σχετικής φτώχειας, από το 2020 οι δείκτες φτώχειας παρουσιάζουν νέα επιδείνωση. Για παράδειγμα το 2022 το 22,3% των νοικοκυριών με εξαρτώμενα παιδιά στην Ελλάδα ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας, έναντι 17,4% στην ΕΕ των 27. Το 2023 υπήρξε μια οριακή αποκλιμάκωση, μόλις 0,3 ποσοστιαίων μονάδων.
