Ο πληθωρισμός βάζει φωτιά στα κόστη συντήρησης, σύμφωνα με τις εταιρείες παραχώρησης – Ανοίγει η διαπραγμάτευση με την κυβέρνηση – Οι ανατιμήσεις, εφόσον ενεργοποιηθούν, θα ξεκινήσουν από 20 λεπτά για τα Ι.Χ. μέχρι και άνω των 2,5 ευρώ για τα φορτηγά
Αντιμέτωπη με το μεγάλο κύμα ανατιμήσεων που φέρνει η γεωπολιτική αστάθεια και το ενεργειακό κόστος θα βρεθεί η κυβέρνηση και στις οδικές μετακινήσεις, καθώς το αυξημένο κόστος ανοίγει τη συζήτηση και για την αναπροσαρμογή των διοδίων από τις αρχές του 2023.
Κάθε χρόνο οι έξι συμβάσεις παραχώρησης, πλην Αττικής οδού (Ολυμπία οδός, Νέα οδός, Κεντρική οδός, Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου, Μορέας, Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου), προχωρούν σε τιμαριθμικές αναπροσαρμογές που έχουν ως βάση τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή.
Μέχρι σήμερα, οι αναπροσαρμογές αυτές ήταν περιορισμένες ακόμη και με αρνητικές μεταβολές λόγω χαμηλού πληθωρισμού. Ωστόσο, τους τελευταίους μήνες που έχει επιδεινωθεί το οικονομικό περιβάλλον και ο πληθωρισμός έχει σκαρφαλώσει σε ιλιγγιώδη επίπεδα (12%), το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών είναι για πρώτη φορά αντιμέτωπο με το ενδεχόμενο γενναίων αναπροσαρμογών.
Ο Μέσος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή του δωδεκαμήνου Οκτωβρίου 2021 – Σεπτεμβρίου 2022, σε σύγκριση με την προηγούμενη αντίστοιχη περίοδο (Οκτωβρίου 2020 – Σεπτεμβρίου 2021) παρουσίασε αύξηση 8,7% έναντι μείωσης 0,4% πέρσι. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι η αύξηση του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή σημείωσε άνοδο κατά 2,9% τον Σεπτέμβριο έναντι του Αυγούστου.
Τις ανησυχίες της κυβέρνησης για τον σχεδιασμό των τεχνικών εταιρειών που διαχειρίζονται και λειτουργούν τα οδικά έργα επιτείνει το γεγονός ότι στις συμβάσεις παραχώρησης υπάρχει η πρόβλεψη της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής, κάτι που προεξοφλεί ότι, ακόμη και αν καταφέρει να αποτρέψει τις αυξήσεις, θα κληθεί είτε να δώσει ανταλλάγματα, είτε να πληρώσει claims.
Η άσκηση μιας πιθανής ανατίμησης διοδίων στα επίπεδα του πληθωρισμού δεν είναι εύκολη, καθώς θα έφερνε πρόσθετες επιβαρύνσεις στους χρήστες σε μια κατεξοχήν προεκλογική περίοδο, αλλά και σε μια πολύ δύσκολη συγκυρία κατά την οποία η χώρα και ολόκληρη η Ε.Ε. προσπαθούν να αναχαιτίσουν τις υψηλές τιμές των καυσίμων.
Αρμόδιες πηγές τονίζουν ότι έχει ξεκινήσει η σχετική ζύμωση με τις εταιρείες παραχώρησης, με το υπουργείο να επιδιώκει οι εταιρείες να απορροφήσουν μέρος των αυξήσεων προκειμένου να μη φτάσουν μεγάλες ανατιμήσεις διοδίων στους χρήστες. Αυτό σημαίνει ότι αν οι εταιρείες έχουν περιθώριο να αναπροσαρμόσουν από τις αρχές του χρόνου τα διόδια, να προχωρήσουν σε αυξήσεις κάτω από τα επίπεδα του πληθωρισμού. «Πέρσι είχαμε μικρές ανατιμήσεις από 0,10 έως 0,30 λεπτά για τα φορτηγά, αλλά φέτος μιλάμε για πολύ μεγάλες αυξήσεις», τονίζει παράγοντας του υπουργείου.
Οι ανατιμήσεις αυτές, εφόσον ενεργοποιηθούν, θα ξεκινήσουν από 20 λεπτά για Ι.Χ., μέχρι και άνω των 2,5 ευρώ για τις μεγάλες κατηγορίες, αυτές των φορτηγών.
Για παράδειγμα, η τιμή διοδίου στην Ολυμπία οδό (Ελευσίνα-Κόρινθος-Πάτρα) για τα Ι.Χ. στον σταθμό της Ελευσίνας που σήμερα είναι 2,10, αν εφαρμοστεί μια αύξηση 10% θα φτάσει τα 2,31 ευρώ (στα 2,35 ευρώ με 12%). Ακόμη μεγαλύτερες θα είναι οι ανατιμήσεις στα φορτηγά, καθώς για τα μεγάλα οχήματα (από 4 άξονες και πάνω) το κόστος από 7,60 ευρώ θα ανέβει τα 8,36 ευρώ (και 8,51 ευρώ με αύξηση 12%).
Αντίστοιχα, για τη Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου μια ανατίμηση 10% θα ανέβαζε το κόστος για τα Ι.Χ. από 13,70 ευρώ που είναι σήμερα, σε 15,07 ευρώ (15,34 ευρώ με 12%). Για τα φορτηγά άνω των 2 μέτρων σε 23,1 ευρώ (από 21 ευρώ), αύξηση 2,1 ευρώ ανά διέλευση και 23,52 ευρώ για αύξηση 12%, επιβαρύνοντας κατά 2,52 ευρώ το διόδιο.
Αυξημένα κόστη συντήρησης
«Παρατηρείται σημαντική αύξηση στο κόστος συντήρησης των δρόμων και ειδικά στις δαπάνες ασφάλτου», αναφέρει επικεφαλής μεγάλης εταιρείας παραχώρησης, προσθέτοντας ότι οι αναπροσαρμογές είναι επιβεβλημένες και από τους δανειστές για να μη διαταραχθεί το χρηματοοικονομικό μοντέλο των συμβάσεων.
Ωστόσο, αρμόδιες πηγές σημειώνουν ότι «οι εταιρείες θα χρειαστεί να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση, άλλο το δικαίωμα και άλλο η εξάσκηση του δικαιώματος».
Οι νέες τιμές διοδίων έρχονται στο προσκήνιο την ώρα που οι εργολήπτες έχουν ανοιχτά πολλά μέτωπα με την κυβέρνηση και σε μια περίοδο έντονων ανακατατάξεων και ραγδαίων μεταβολών στη μετοχική βάση των τεχνικών ομίλων που ελέγχουν τις παραχωρήσεις.
Οπως έλεγε ανώτατη κυβερνητική πηγή, το θέμα δεν έχει τεθεί ακόμη επίσημα, όταν όμως αυτό θα γίνει, «η κυβέρνηση θα μπει σε μια συνολική συζήτηση και όχι σε a la carte διαπραγμάτευση με τον κλάδο, καθώς αυτή την περίοδο υπάρχουν πολλά θέματα ανοιχτά». Ενα από αυτά είναι και η επέκταση των συμβάσεων παραχώρησης. Στο τραπέζι έχει πέσει η ιδέα οι παραχωρησιούχοι να αναλάβουν μια σειρά από πρόσθετες δαπάνες στους αυτοκινητόδρομους και να εξασφαλίσουν επέκταση των συμβάσεων παραχώρησης για κάποια χρόνια. Στις συζητήσεις που, σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν ξεκινήσει, περιλαμβάνονται πρόσθετα έργα, όπως το αναλογικό σύστημα διοδίων, η εγκατάσταση πλήρους δικτύου φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων στο εθνικό δίκτυο, αλλά και συστήματα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κατά μήκος των αυτοκινητόδρομων. Στο υπουργείο Υποδομών έχουν υπολογίσει ότι οι συνολικές επενδύσεις από τους διαχειριστές (ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ) αλλά και τους παραχωρησιούχους θα φτάσουν το ύψος των 10 δισ. τα επόμενα χρόνια, με στόχο την ανάπτυξη υποδομών αντίστοιχων με τα συμβατικά οχήματα.
Επανέρχεται η κυκλοφορία στα επίπεδα του 2019
Την ίδια στιγμή, σήμα αισιοδοξίας εκπέμπουν οι οδικοί άξονες ως προς την κυκλοφορία των οχημάτων, η οποία δείχνει εμφανή σημάδια επανάκαμψης. Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, η κίνηση πλέον έχει πιάσει τα νούμερα προ πανδημίας και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις είναι και οριακά αυξημένη. Για παράδειγμα, στην Αττική οδό η κυκλοφορία εμφανίζει άνοδο κατά 3% σε σχέση με το 2019. Μεγαλύτερες αυξήσεις που φτάνουν το 8%-10% παρατηρούνται στα φορτηγά, εξέλιξη που στελέχη του κλάδου αποδίδουν στη δυναμική επάνοδο της επιχειρηματικής δραστηριότητας στη μετά COVID εποχή. Η κυκλοφορία, πάντως, στους οδικούς άξονες δείχνει να επηρεάζεται από τις ανατιμήσεις των καυσίμων, καθώς, όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, παρατηρείται επιβράδυνση της κίνησης όταν οι τιμές της βενζίνης ξεπερνούν τα 2 ευρώ.
