Είναι εξαιρετικό δύσκολο να ποσοτικοποιήσει κανείς το οικονομικό όφελος από την χρήση των κοινωνικών δικτύων για την επιχειρηματικότητα αλλά και μόνο το γεγονός περισσότερες από  60 εκατομμύρια μικρές επιχειρήσεις βρίσκονται σήμερα στο Facebook επιβεβαιώνει ότι αποτελούν ένα σημαντικό εργαλείο.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ τα μικρά εξειδικευμένα καταστήματα τείνουν να εκλείψουν από τους κεντρικούς εμπορικούς δρόμους, έχουν αναπτύξει ισχυρότατη παρουσία στο διαδίκτυο. Σήμερα, μικρή επιχείρηση δεν σημαίνει απαραίτητα και τοπική επιχείρηση. Και δεν είναι τυχαίο ότι, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι μικρές επιχειρήσεις ήταν μεταξύ των πρώτων που αξιοποίησαν τις δυνατότητες του διαδικτύου.

Στην εκδήλωση που συνδιοργάνωσαν το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών και  η ομάδα του Facebook στην Ελλάδα με  θέμα «Facebook for business» αναφέρθηκαν τα στοιχεία σχετικής έρευνας της Ε.Ε. σύμφωνα με τα οποία  περίπου 6 στις 10 Μικρομεσαίες επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν κοινωνικά δίκτυα στην Ευρώπη, το κάνουν βάσει μιας οργανωμένης στρατηγικής.

Οι υπόλοιπες 4 στις 10 βρίσκονται απλώς στο χώρο, γιατί πρέπει να ακολουθήσουν την τάση της αγοράς. Χωρίς όμως να διαθέτουν κάποια οργανωμένη στρατηγική ή να επενδύουν στη χρήση των κατάλληλων εργαλείων.

Τα οφέλη

Οπως τόνισε ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ, Κωνσταντίνος Μίχαλος, με το διαδίκτυο, όποιος έχει μια καλή ιδέα και ένα καλό επιχειρησιακό σχέδιο, μπορεί να απευθυνθεί σε ένα παγκόσμιο κοινό. Το κυρίαρχο ζητούμενο δεν είναι πλέον το μέγεθος, η φυσική υποδομή ή ο όγκος παραγωγής της επιχείρησης, αλλά η ευελιξία, η καινοτομία, η ταχύτητα στον εντοπισμό ευκαιριών και αναγκών στην αγορά.   Ωστόσο, είναι πιο εύκολο να εκτιμήσει κανείς ποιες είναι οι απώλειες από τη μη χρήση των κοινωνικών δικτύων.

Η παρουσία στα κοινωνικά μέσα δεν εξασφαλίζει την επιχειρηματική ανάπτυξη και επιτυχία, ούτε την ανταγωνιστικότητα, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΕΒΕΑ. Τα κοινωνικά μέσα έχουν δημιουργήσει ένα νέο σκηνικό. Έναν διαφορετικό τρόπο επικοινωνίας και προσέγγισης των καταναλωτών και των stakeholders. Οι επιχειρήσεις πρέπει να προσαρμοστούν σε αυτό το σκηνικό και να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες που τους παρέχει.

Βεβαίως, η απλή χρήση των κοινωνικών δικτύων δεν αποφέρει οφέλη. Όπως και κάθε επιχειρηματικό εργαλείο, υπάρχει σωστός τρόπος χρήσης και λανθασμένος ή ανεπαρκής τρόπος χρήσης.

Ο σωστός τρόπος χρήσης

Ο σωστός τρόπος χρήσης – όπως προσδιορίζεται από τις βέλτιστες πρακτικές – περιλαμβάνει την ανάπτυξη στοχευμένης στρατηγικής, την επένδυση χρόνου και πόρων στη διαχείριση περιεχομένου και κοινότητας, την αξιοποίηση των κατάλληλων εργαλείων προώθησης ανάλογα με τους στόχους και το μέσο.

Είναι αλήθεια ότι οι ΜΜΕ, ακριβώς επειδή διαθέτουν περιορισμένους πόρους σε σχέση με τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις, δυσκολεύονται να επενδύσουν στην υιοθέτηση καινοτόμων εργαλείων. Έχουν περιορισμένη δυνατότητα να απασχολήσουν εξειδικευμένο προσωπικό για το σχεδιασμό και την υλοποίηση των αντίστοιχων στρατηγικών.   Κι αυτό ισχύει κατ’ εξοχήν σήμερα στη χώρα μας, όπου οι Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις ασφυκτιούν από την έλλειψη ρευστότητας και χρηματοδότησης.

Παρ’ όλα αυτά, στην περίπτωση των κοινωνικών δικτύων, το μεγαλύτερο εμπόδιο δεν φαίνεται να είναι το κόστος (αν και πολλές φορές επιδρά ανασταλτικά η έλλειψη επαρκούς πληροφόρησης σχετικά με το κόστος).

Τα εμπόδια

Το σημαντικότερο εμπόδιο, όπως προέκυψε και από την έρευνα της Ε.Ε. – φαίνεται να είναι η έλλειψη εξειδικευμένης γνώσης και δεξιοτήτων.  Γιατί ενώ η δημιουργία μιας σελίδας, π.χ. στο Facebook είναι εύκολη και χωρίς κόστος, η ανάπτυξη της παρουσίας με τρόπο που να μεγιστοποιεί τα επιχειρηματικά οφέλη, χρειάζεται σχεδιασμό, γνώση και σωστή στόχευση.

Πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας

Οι  πιο χρήσιμες πρωτοβουλίες για την ενίσχυση – όχι μόνο του εύρους, αλλά και της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας – της χρήσης των κοινωνικών δικτύων από τις ΜΜΕ, είναι αυτές που αποσκοπούν στην αύξηση της τεχνογνωσίας και των δεξιοτήτων. Μερικές ενδεικτικές πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση θα ήταν:

• Η δημιουργία ενός συστήματος πρακτικής άσκησης, για νέους ανθρώπους με γνώση των κοινωνικών δικτύων, οι οποίοι θα μπορούσαν να βοηθήσουν τις ΜΜΕ στην ανάπτυξη της στρατηγικής τους. Η δράση αυτή θα μπορούσε να γίνει σε συνεργασία με τα αντίστοιχα τμήματα και εργαστήρια που λειτουργούν στο πλαίσιο της Ανώτατης Εκπαίδευσης, με τα Επιμελητήρια να αναλαμβάνουν συντονιστικό ρόλο.
• Η διοργάνωση online σεμιναρίων για την ανάπτυξη και την υλοποίηση στρατηγικών social media.
• Διάδοση καλών πρακτικών, με την αξιοποίηση θεσμοθετημένων φορέων της επιχειρηματικότητας, όπως είναι τα Επιμελητήρια.
• Και βεβαίως η διοργάνωση εκπαιδευτικών roadshows από τους ίδιους τους παρόχους. Η ανταπόκριση των επιχειρήσεων στη σημερινή εκδήλωση δείχνει ότι υπάρχει σημαντικό ενδιαφέρον.

Η αντιμετώπιση κινδύνων

Ένας άλλος τομέας δράσης, που αφορά τόσο τους ίδιους τους παρόχους – μέσω της αυτορρύθμισης – όσο και τους αρμόδιους φορείς της Πολιτείας, αφορά την αντιμετώπιση των προβληματισμών και κινδύνων, που αφορούν ευρύτερα τη χρήση του διαδικτύου:

• Διασφάλιση πλήρους διαφάνειας ως προς την παροχή των υπηρεσιών από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.
• Βελτίωση των μηχανισμών ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των επιχειρήσεων – και ευρύτερα των χρηστών – σχετικά με τους κινδύνους που προκύπτουν από τη χρήση του διαδικτύου (οικονομικό έγκλημα, απάτες κτλ.)
• Ενίσχυση του ρυθμιστικού πλαισίου, ως προς τα θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας, ασφάλειας και διαχείρισης δεδομένων στο cloud.
• Είναι σαφές ότι σε ένα τομέα όπως αυτός των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, δεν μπορεί να υπάρξει υπερβολική ρύθμιση. Ο σφικτός εναγκαλισμός του κράτους, μάλλον κακό θα έκανε παρά καλό.
• Είναι όμως σημαντική η αποτελεσματική εποπτεία, σε συνδυασμό με την υπευθυνότητα και την αυτορρύθμιση από την πλευρά των παρόχων.
• Είναι σημαντικό να υπάρχουν θεσμικά πλαίσια που συμβαδίζουν με τις εξελίξεις στην αγορά, ώστε να μη δημιουργείται ανασφάλεια στους χρήστες.
• Είναι σημαντικό να υπάρξει αποτελεσματικότερη προσπάθεια για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, σε θέματα απόκτησης γνώσης και δεξιοτήτων.