Συνετές αυξήσεις του κατώτατου μισθού κοντά στο μέσο πληθωρισμό του 2023 (3,5%) προτείνει στην έκθεσή του το ΚΕΠΕ και το ΙΟΒΕ ενώ η Τράπεζα της Ελλάδος, κρίνει στην έκθεσή της ότι υπάρχει περιθώριο για μια συνετή αύξηση των κατώτατων μισθών και ημερομισθίων μέχρι 4% από την 1η Απριλίου 2024.
Μάλιστα, το ΙΟΒΕ παρουσιάζει εναλλακτικά σενάρια τα οποία περιλαμβάνουν συνδυασμούς αύξησης κατώτατου μισθού και μείωσης εισφορών εργαζομένου οι οποίοι μπορούν να αποδώσουν έως και 6% αύξηση στις καθαρές αποδοχές των χαμηλόμισθων. Για παράδειγμα αν ο κατώτατος μισθός αυξηθεί κατά 4% στα 811,2 ευρώ και οι ασφαλιστικές εισφορές μειωθούν κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες, ο καθαρός μισθός για τον εργαζόμενο θα είναι 707 ευρώ (+6,0%).
Η αύξηση του προτείνει ο ΣΕΒ προσεγγίζει το 4% ενώ υψηλότερη αύξηση 5% εισηγείται το ΣΕΤΕ.
Οι μικρομεσαίοι εργοδότες (ΓΣΒΕΕ, ΕΣΕΕ) προτείνουν αυξήσεις κοντά στον πληθωρισμό (η αύξηση να μην υπολείπεται του 3,5% όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά, δίνοντας έμφαση στις τάσεις του πληθωρισμού που δεν εμφανίζουν αποκλιμάκωση τουλάχιστον στα τρόφιμα και δυσχεραίνουν την κατάσταση των χαμηλόμισθων νοικοκυριών. Ζητούν ακόμη μέτρα για την ενίσχυση των επιχειρήσεων και αλλαγές στο φορολογικό καθεστώς.
Τέλος η ΓΣΕΕ έχει προτείνει ο κατώτατος μισθός να αυξηθεί στα 908 ευρώ από 780 σήμερα.
Κατά τ’ άλλα, από τα συμπεράσματα των εκθέσεων των επιστημονικών φορέων σταχυολογήσαμε τα εξής:
ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ – ΚΕΠΕ: Τα στοιχεία δείχνουν ότι ένας διόλου ευκαταφρόνητος αριθμός μισθωτών του ιδιωτικού τομέα αμείβεται πλέον με τον κατώτατο μισθό ή με μισθό εξαιρετικά κοντά στον κατώτατο.
Ο κατώτατος μισθός είναι ήδη το 69% του μέσου μισθού στον ιδιωτικό τομέα, όπως φαίνεται και από τον δείκτη Kaitz, καταδεικνύοντας πόσο κοντά είναι οι δύο και επιβεβαιώνοντας τη σταθερή θετική σχέση τους.
Οι μικρές επιχειρήσεις, με έως 10 εργαζόμενους, κατά μέσο όρο έχουν χαμηλότερους μισθούς σε σχέση με τις πιο μεγάλες (>10), που προσφέρουν κατά κανόνα καλύτερες αμοιβές, ενώ καταγράφονται και συστηματικές κλαδικές μισθολογικές διαφορές. Ως εκ τούτου, η επίδραση του κατώτατου μισθού δεν είναι ομοιογενής, καθώς, κατά κανόνα, επηρεάζει περισσότερο τις μικρές επιχειρήσεις και συγκεκριμένους κλάδους.
Μια αύξηση των τιμών κατά 4,2% το 2023 σημαίνει αντίστοιχη απώλεια αγοραστικής δύναμης. Αυτό είναι σημαντικό για νοικοκυριά στο κάτω άκρο της κατανομής των αποδοχών, όπως αυτά που συγκροτούν, π.χ., οι απασχολούμενοι που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό. Άρα, ο αυξημένος πληθωρισμός αποτελεί ένα ισχυρό επιχείρημα αύξησης του κατώτατου, ώστε να αναπληρωθεί ένα μέρος των απωλειών της αγοραστικής δύναμης. Αν και το επιχείρημα ήταν ισχυρότερο το 2022, όταν ο πληθωρισμός ξεπέρασε το 9%, είναι επίσης ισχυρό και το 2023.
Εντούτοις, οι όποιες αυξήσεις με κριτήριο τον πληθωρισμό δεν θα πρέπει να είναι υπερβολικές, καθώς μπορεί να οδηγήσουν σε ανατροφοδότηση του πληθωρισμού και σε ένα σπιράλ αύξησης μεταξύ μισθών και πληθωρισμό. Ακόμη σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΦΚΑ και του Π/Σ Εργάνη ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό των απασχολούμενων, μεταξύ 25% και 35%, εμφανίζεται να λαμβάνει μισθό μικρότερο από τον κατώτατο μηνιαίο. Αυτό είναι κυρίως αποτέλεσμα της ευρείας εξάπλωσης των ευέλικτων μορφών απασχόλησης, μεταξύ των οποίων και η μερική απασχόληση, η οποία σύμφωνα με στοιχεία του ΕΦΚΑ για τις κοινές επιχειρήσεις από 11% (103χιλ.) τον Δεκέμβριο του 2009 ανήλθε σε 22,6% (291χιλ.) τον Δεκέμβριο του 2022.
Παράλληλα, ο υψηλός πληθωρισμός φαίνεται ότι απορρόφησε πολύ μεγάλο μέρος από τις μισθολογικές αυξήσεις που δόθηκαν, αφού οι μέσοι μισθοί σε πραγματικούς όρους είναι αυξημένοι κατά μόλις 1,6% έναντι ονομαστικών αυξήσεων 5,2%.
ΙΟΒΕ: Κατά τη διάρκεια του 2023 και έως τις αρχές του 2024, 10 χώρες της ΕΕ προέβησαν σε ονομαστική αύξηση του κατώτατου μισθού σε διψήφιο ποσοστό (έως 31% στην Πολωνία), ενώ 12 χώρες προέβησαν σε μικρότερη αύξηση, εκ των οποίων και η Ελλάδα με αύξηση της τάξης του 9,4%.
Η πρώτη ομάδα χωρών, με μηνιαίο μεικτό μισθό άνω των €1.500, αποτελείται από έξι χώρες, το Λουξεμβούργο, την Ιρλανδία, την Ολλανδία, την Γερμανία, το Βέλγιο και τη Γαλλία. Στη συνέχεια, η Ισπανία και η Σλοβενία ξεχωρίζουν με κατώτατο μισθό άνω των €1.000. Στη συνέχεια, σε δεκατρείς χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα (€910), ο κατώτατος μισθός κυμαίνεται μεταξύ €663 (Ρουμανία) και €1000 (Κύπρος), ενώ στην χαμηλότερη θέση εμφανίζεται η Βουλγαρία με κατώτατο μισθό στα €477. Η Ελλάδα σήμερα κατέχει τη 14η υψηλότερη θέση μεταξύ των 22 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με θεσμοθετημένο κατώτατο μισθό σε εθνικό επίπεδο.
Τράπεζα της Ελλάδος: Η διάχυση της αύξησης του κατώτατου μισθού (η αύξηση ήταν της τάξεως του 9,4% τον Απρίλιο 2023) ήταν 4% για θέσεις εργασίας με μισθό από 950 ευρώ έως 1.050 ευρώ, 2% για θέσεις εργασίας που αμείβονται από 1.050 έως 1.150 ευρώ και 1% για τις θέσεις εργασίας που αμείβονται από 1.150 έως 1.250 ευρώ. Στις στήλες (2) και (3) προσθέτουμε ψευδομεταβλητές με τα χαρακτηριστικά των επιχειρήσεων και των εργαζομένων αντίστοιχα. Ελέγχοντας έτσι για τα χαρακτηριστικά των θέσεων εργασίας βλέπουμε ότι η διάχυση του κατώτατου μισθού ενισχύεται και οι συντελεστές είναι μεγαλύτεροι.
