Eισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια θα κρίνουν στο εξής την παραμονή του ανέργου ή τη διαγραφή του από τη λίστα εγγεγραμμένων ανέργων του ΟΑΕΔ, ώστε να περιοριστεί το φαινόμενο των «ανέργων βορείων προαστίων» με υψηλά εισοδήματα που επωφελούνται από τα προνόμια των εγγεγραμμένων στη λίστα (απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ, παροχή ρεύματος σε χαμηλές τιμές, δωρεάν μετακινήσεις με τα μέσα μεταφοράς και άλλα).

Παράλληλα ο άνεργος θα πρέπει να αποδεικνύει ότι αναζητεί δουλειά. Αν αρνηθεί έως και τρεις φορές την ένταξή του σε πρόγραμμα κατάρτισης, η θέση εργασίας θα διαγράφεται από τη λίστα. Eπίσης θα προβλέπονται κίνητρα για τον άνεργο προκειμένου να βρει δουλειά ενόσω λαμβάνει επίδομα από τον ΟΑΕΔ και υποχρεωτική παρακολούθηση προγραμμάτων κατάρτισης.

5.000 άνεργοι με εισόδημα άνω των 30.000 ευρώ ετησίως

Η αυστηροποίηση των κριτηρίων προβλέπεται στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας που παρουσιάζεται σήμερα και θα τεθεί τις επόμενες ημέρες σε διαβούλευση και αφορά την αναδιοργάνωση του ΟΑΕΔ και την εκ βάθρων αλλαγή του συστήματος επαγγελματικής κατάρτισης.

Όπως έδειξαν οι πρόσφατοι έλεγχοι, στη λίστα του ΟΑΕΔ βρίσκονται περίπου 5.000 άτομα με εισόδημα άνω των 30.000 ευρώ ετησίως ή άτομα που απασχολούνται στη «μαύρη» οικονομία, ζημιώνοντας το κράτος.

Οι εν λόγω ευκατάστατοι άνεργοι βρίσκονται στη λίστα πάνω από πέντε χρόνια και έχουν λάβει μάλιστα και την έκτακτη ενίσχυση για τους μακροχρόνια άνεργους που χορηγήθηκε το 2019 και το 2020.

Αλλάζουν όλα στην κατάρτιση

Ριζικές αλλαγές θα προβλέπει το σχέδιο νόμου και στην επαγγελματική κατάρτιση προκειμένου να αξιοποιηθεί στοχευμένα το κονδύλι του 1 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Μία από τις σημαντικές αλλαγές είναι ότι ο πάροχος κατάρτισης και ο ωφελούμενος θα πρέπει να αποδεικνύουν την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα της κατάρτισης για να λάβουν την επιδότηση.

Συγκεκριμένα, η πληρωμή παρόχων και ωφελουμένων συνδέεται με την πιστοποίηση, με στόχο να εξασφαλιστεί ότι οι πόροι θα «πιάσουν τόπο». Δηλαδή, το 30% του ποσού που δικαιούνται οι πάροχοι και οι καταρτιζόμενοι θα καταβάλλεται μόνο μετά την πιστοποίηση. Για πρώτη φορά, εισάγεται η μεθοδολογία της πληρωμής των παρόχων βάσει αποτελέσματος (Payment by Results), με σκοπό την αποτελεσματικότητα και βέλτιστη αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Οι βασικές καινοτομίες των νέων προγραμμάτων είναι οι εξής:

1. Τα πανεπιστήμια αποκτούν κεντρικό ρόλο στην κατάρτιση: Για πρώτη φορά, οι άνεργοι πολίτες αποκτούν πρόσβαση σε προγράμματα κατάρτισης που προσφέρονται από τα πανεπιστήμια και ειδικότερα τα Κέντρα Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης (ΚΕΔΙΒΙΜ) των ΑΕΙ, στο πλαίσιο ειδικής πρόσκλησης που θα απευθύνεται μόνο στα δημόσια πανεπιστημιακά ιδρύματα. Τα πανεπιστήμια θα διαχειριστούν σε αυτή την 1η φάση το 50% του συνολικού προϋπολογισμού.
2. Προσφέρεται ευρύ φάσμα επιλογών σε σύγχρονα αντικείμενα κατάρτισης υψηλής ζήτησης: Οι ωφελούμενοι μπορούν να επιλέξουν μεταξύ πληθώρας προγραμμάτων κατάρτισης σε κλάδους υψηλής ζήτησης, με έμφαση σε ψηφιακές και «πράσινες» δεξιότητες.
3. Δίνεται έμφαση στην πιστοποίηση από μεγάλες διεθνείς εταιρείες τεχνολογίας που παρέχουν -μέσω τρίτων φορέων- αναγνωρισμένες πιστοποιήσεις για ψηφιακές δεξιότητες. Στόχος η αναβάθμιση της ποιότητας και της ελκυστικότητας των προγραμμάτων.
4. Ανεβαίνει ο πήχης για τους παρόχους κατάρτισης, καθώς εισάγονται αυστηρότερα κριτήρια για τη συμμετοχή των Κέντρων Διά Βίου Μάθησης (ΚΔΒΜ) στο πρόγραμμα, συμπεριλαμβανομένης της απόκτησης επιπλέον διεθνών πιστοποιητικών ISO.
5. Έλεγχος του εκπαιδευτικού υλικού από ανεξάρτητο φορέα: Διασφαλίζεται η ποιότητα του εκπαιδευτικού υλικού με βάση σύγχρονες ποιοτικές προδιαγραφές, οι οποίες θα ελέγχονται από εξειδικευμένο ανεξάρτητο φορέα.
6. Επιλογή φορέα πιστοποίησης από τους ίδιους τους καταρτιζόμενους και όχι από τους παρόχους κατάρτισης, έτσι ώστε οι ωφελούμενοι να επιλέγουν το πιστοποιητικό που επιθυμούν εκείνοι.

Πιο αναλυτικά, οι κυριότερες από τις αλλαγές που προγραμματίζονται είναι οι εξής:

• Επίδομα εργασίας: Όσοι βρίσκουν δουλειά κατά την περίοδο καταβολής του επιδόματος ανεργίας, θα συνεχίσουν να εισπράττουν το 50% του επιδόματος, για το υπόλοιπο της καταβολής του.
• Ψηφιακό ατομικό σχέδιο δράσης. Περιλαμβάνει γνώσεις, ικανότητες, δεξιότητες, προηγούμενη απασχόληση, ανάγκες κατάρτισης ή άλλες ενέργειες, που θα διευκολύνουν την εύρεση εργασίας με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Συμφωνείται μεταξύ του ανέργου και του εργασιακού συμβούλου.
• Θέσπιση ψηφιακής κάρτας ΔΥΠΑ. Θα μπορεί να είναι εφαρμογή για κινητή συσκευή, θα βεβαιώνει την εγγραφή του ανέργου στο ψηφιακό μητρώο, θα διευκολύνει τις συναλλαγές του, θα βεβαιώνει τα δικαιώματά του.
• Ψηφιακό μητρώο της ΔΥΠΑ για τους ανέργους και των στοιχείων τους. Θα περιλαμβάνει τυχόν προτάσεις για απασχόληση. Επαφή και παραμονή στο μητρώο θα είναι προϋπόθεση για παροχή επιδομάτων.
• Ενεργοποίηση εργασιακών συμβούλων με προτεραιότητα στους μακροχρόνια ανέργους πάνω από 5 χρόνια. Εισάγονται κίνητρα απόδοσης για εργασιακούς συμβούλους ΔΥΠΑ, με επιβράβευση παραγωγικότητας όταν οι άνεργοι που εξυπηρετούν βρίσκουν δουλειά.
• Νέα σύνθεση του ΔΣ. Δημιουργούνται τρεις θέσεις υποδιοικητών κατά τα πρότυπα ΕΦΚΑ και ΟΠΕΚΑ. Μειώνονται τα μέλη του ΔΣ από 17 σε 11. Τα 4 θα υποδεικνύονται από εργοδοτικούς φορείς και ΓΣΕΕ (2+2). Θα γίνουν ταχύτερες οι διαδικασίες με τις προμήθειες.
• Μεταφέρεται το ΛΑΕΚ στους κοινωνικούς εταίρους. Τα αποθεματικά παραμένουν έως 31.12.2022.
• Παράλληλα με το ΔΣ δημιουργείται Συμβούλιο Κοινωνικών Εταίρων, στο οποίο θα έχουν την πλειοψηφία.
• Αναβάθμιση στεγαστικής πολιτικής, με αξιοποίηση ακίνητης περιουσίας Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης. Εκμίσθωση ακινήτων, ανοικοδόμηση με δαπάνες του μισθωτή, δυνατότητα αγοράς ακινήτων, σύμπραξη με ιδιωτικούς φορείς για ανέγερση ακινήτων.
• Η πληρωμή των παρόχων και καταρτιζόμενων, θα γίνεται βάσει των αποτελεσμάτων (30% του ποσού, αφού πρώτα γίνει έλεγχος)
• Πιστοποίηση καταρτισθέντων από ανεξάρτητους φορείς.
• Αξιολόγηση και λογοδοασία των παρόχων ως προς το ποσοστό των ανέργων που βρήκε δουλειά, ή που πιστοποιήθηκε.
• Μητρώο επιλέξιμων παρόχων συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης. Νέα αυξημένα κριτήρια για τους παρόχους. Διαγραφή όσων δεν ανταποκρίνονται στην παροχή ποιοτικών υπηρεσιών στους πολίτες.
• Ενημέρωση με ένα κλικ για όλα τα προγράμματα συνεχιζόμενης κατάρτισης και ότι αφορά την βελτίωση των δεξιοτήτων. Η διαδικασία θα γίνει σε συνεργασία με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
• Ατομικός λογαριασμός δεξιοτήτων: Ψηφιακό εργαλείο που θα καταγράφονται οι καταρτίσεις και οι πιστοποιήσεις που θα λαμβάνει ο κάθε καταρτιζόμενος. Θα πιστώνονται μονάδες, όπως γίνεται στην Γαλλία, μέσω του ατομικού λογαριασμού, θα διευκολύνονται οι έλεγχοι για φαινόμενα κατάχρησης και θα παρέχονται πληροφορίες σε δυνητικούς εργοδότες.