Τα αποτελέσματα της έρευνας «Brain Drain & Gain” παρουσίασε η KPMG σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 27 Ιουνίου στο Κολλέγιο Αθηνών, προσπαθώντας να διερευνήσει την τάση, τις αιτίες και τις διαστάσεις του φαινομένου, καθώς επίσης και την διάθεση του ανθρώπινου δυναμικού να επιστρέψει στην Ελλάδα.

Η Πέγκυ Βελλιώτου, Γενική Διευθύντρια της KPMG και η ομάδα προσέλκυσης και επιλογής στελεχών της εταιρείας μέσα από την έρευνα δώσανε έμφαση στις ενέργειες που πρέπει να γίνουν από την πλευρά των ελληνικών επιχειρήσεων και τα στελέχη ανθρώπινου δυναμικού, ώστε να προσελκύσουν υποψηφίους από το εξωτερικό, αλλά κυρίως να διατηρήσουν τα ταλέντα τους εντός Ελλάδας.

Από το βήμα της εκδήλωσης η Πέγκυ Βελλιώτου μετέφερε ένα συγκινητικό κλίμα και τις προσωπικές αφηγήσεις στελεχών που αναγκάστηκαν να αναζητήσουν εργασία εκτός χώρας μέσα από τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που συνάντησαν. Επίσης, τόνισε πως τα «ελληνικά ταλέντα» σκέφτονται πραγματικά να επιστρέψουν όταν αυτό συνδυάζεται με μια καλή προσφορά εργασίας, έστω κι αν αυτό σημαίνει πως χρειάζεται να συμβιβαστούν με χαμηλότερα προνόμια ή/και μισθό.

Μεταξύ άλων, τα βασικότερα στοιχεία της έρευνας «Brain Drain & Gain” της KPMG συνοψίζονται ως εξής:

—    το 79% μετακινήθηκε στο εξωτερικό την περίοδο 2010 – 2019, ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι το 36,8% του δείγματος έφυγε με τις οικογένειες τους

—    οι χώρες που βρίσκονται πρώτες ανάμεσα στις επιλογές των Ελλήνων είναι: η Αγγλία, η Ολλανδία, η Γερμανία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σουηδία και η Ελβετία

—    το 60,5 % αναφέρει ότι δεν είχε προηγούμενη σχέση με τη χώρα που μετακινήθηκε

—    οι κλάδοι που έχουν μεγαλύτερη απορρόφηση στο εξωτερικό και στους οποίους δραστηριοποιούνται κυρίως οι απόδημοι Έλληνες είναι αυτοί των Συμβουλευτικών Υπηρεσιών (17,1%), της τεχνολογίας (4%), των Υπηρεσιών Υγείας (10,5%), των Καταναλωτικών Προϊόντων (6,5%), καθώς επίσης και ο Ακαδημαϊκός (12%) και Κατασκευαστικός κλάδος (5,2%)

—    το 47% των συμμετεχόντων, είχαν ήδη κάποια εργασία στην Ελλάδα, πριν αποφασίσουν να μετακινηθούν

—    το 47,3% των συμμετεχόντων έχει πραγματοποιήσει τις σπουδές του στο εξωτερικό και παρέμειναν μετά την ολοκλήρωσή τους είτε στην ίδια χώρα είτε σε άλλη χώρα του εξωτερικού, καθώς προέκυψε άμεσα κάποια επαγγελματική ευκαιρία

—    Ένας στους δύο επέλεξε ότι η διεκδίκηση υψηλότερων μισθολογικών αποδοχών αποτέλεσε την σημαντικότερη αιτία φυγής (55%). Το πλήθος των επαγγελματικών ευκαιριών στο εξωτερικό και η αξιοκρατία αποτέλεσαν τον δεύτερο σημαντικότερο λόγο (48,6%), ενώ το καλύτερο εργασιακό περιβάλλον κατατάχθηκε ως ο τρίτος δημοφιλέστερος λόγος αναζήτησης εργασίας στο εξωτερικό (36,8%). Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφέρουμε ότι οι συμμετέχοντες είχαν δυνατότητα επιλογής περισσότερων από μια απαντήσεις στη συγκεκριμένη ερώτηση.

—    οι μισοί περίπου (44%) από τους συμμετέχοντες, αντιμετώπισαν μέτριες ή σημαντικές δυσκολίες, ιδιαίτερα κατά τα πρώτα χρόνια της μετακίνησης τους

—    36% θα εξέταζε να την επιστροφή στην Ελλάδα με μειωμένες αποδοχές, αλλά κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Ωστόσο, φαίνεται ότι δεν σχεδιάζουν τον άμεσο επαναπατρισμό τους, καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό θα ήταν διατεθειμένο να επιστρέψει μέσα στα επόμενα 10 χρόνια, κυρίως σε θέσεις σε μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες.

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης πραγματοποιήθηκε πάνελ στο οποίο συζητήθηκαν οι προσωπικές ιστορίες και τα ευρήματα που παρουσιάστηκαν. Με συντονιστή τον Τίτο Σιμιτζή, Γενικό Διευθυντή της Alternative Research Solutions στη συζήτηση συμμετείχαν οι Γρηγόρης Δάσκος,  Ιατρικός Διευθυντής της ΜΕΝΑΡΙΝΙ ΕΛΛΑΣ, Κωνσταντίνος Κίντζιος, Υπεύθυνος Στρατηγικής Ανάπτυξης του ReGeneration, Μάρκος Κιοσσέογλου, Entrepreneur, Selection & Growth Manage της Endeavor & Co-Founder της Reload Greece, Στάθα Κρεμμύδα, Διευθύντρια Ανθρώπινου Δυναμικού Νότιας Ευρώπης της Nokia, Ελένη Νικολαΐδου, Διευθύντρια της HePIS και του PeopleCert Innovation and Excellence Centre και Στάθης Ποταμίτης, Διευθύνων Εταίρος της PotamitisVekris Law Partnership και Ιδρυτής της Πρωτοβουλίας Brain Regain.

Ο Τίτος Σιμιτζής ξεκίνησε αναφέροντας πως η αμοιβή δεν είναι το πιο σημαντικό κριτήριο για την επιστροφή των Ελλήνων στη χώρα μας, αλλά τα κριτήρια παραμένουν κυρίως συναισθηματικά, θέμα το οποίο επανέλαβε πολλές φορές κατά τη διάρκεια της συζήτησης. Στη συνέχεια ο Στάθης Ποταμίτης επικεντρώθηκε στην ανάδειξη της Πρωτοβουλίας του Brain Regain για την προσέλκυση ταλέντων, την επιστροφή αυτών στην Ελλάδα και τις δράσεις που πραγματοποιούν. Ο Γρηγόρης Δάσκος, ο οποίος και ο ίδιος αποτέλεσε στέλεχος το οποίο επέστρεψε στη χώρα μας, ανέφερε μέσα από την εμπειρία του ότι παρά τον σπουδαίο τόπο που ζούμε, είναι σημαντικό να εξασφαλιστεί μια καλύτερη ποιότητα ζωής από τη χώρα και την εργασία. Στην ίδια κατεύθυνση ο Κιοσσέογλου Μάρκος, παρά τις σπουδές και την εργασία του στο εξωτερικό ανέφερε πως «Η ζωή στην Ελλάδα είναι διαφορετική, είναι η χώρα μας», υπογραμμίζοντας το συναισθηματικό κριτήριο για την επιστροφή του «εργασιακού μετανάστη».

«Θέλησα να αποκτήσω εμπειρία στο εξωτερικό, να εργαστώ σε ένα διεθνές επαγγελματικό περιβάλλον και να εξετάσω τις προοπτικές καριέρας μου» ανέφερε η Ελένη Νικολαΐδου μιλώντας για τη δική της εμπειρία και τόνισε πως η οικογένεια και η οικογενειακή τους επιχείρηση αποτέλεσε, παρά τις αντιξοότητες της χώρας, τον πόλο έλξης για την επιστροφή της. Ο Κωνσταντίνος Κίντζιος επικεντρώθηκε στο θετικό κοινωνικό αντίκτυπο που δημιουργεί το ReGeneration στους νέους και, μεταξύ άλλων, υπογράμμισε με υπερηφάνεια πως «αποτελούμε τη γέφυρα για τους πτυχιούχους με την αγορά εργασίας». Μια εξαιρετική επαγγελματική πρόταση μετέφερε πριν από μερικά χρόνια την Στάθα Κρεμμύδα στην Ιταλία, η οποία με τη σειρά της αντιμετώπισε αρκετές προκλήσεις γύρω από το θέμα της οικογένειας και με την πρώτη ευκαιρία αποφάσισε να επιστρέψει στην Ελλάδα. Σημείωσε ότι «για να γυρίσει κανείς πρέπει να διασφαλίσει την ίδια ή και καλύτερη ποιότητα ζωής» και συμπλήρωσε «απαραίτητο να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, υψηλά αμειβόμενες» για να προσελκύσουν ταλέντα.

Στον επίλογο, ο Τίτος Σιμιτζής έθεσε ως βάσεις ότι χρειάζεται να αλλάξει η κουλτούρα των ελληνικών επιχειρήσεων και να γίνει πιο ελκυστική, αλλά και το κράτος να διαμορφώσει ένα γόνιμο έδαφος για το brain gain, ώστε η Ελλάδα να γίνει παγκοσμίως ανταγωνιστική στην αγορά εργασίας. Συνοψίζοντας και με συγκίνηση έκλεισε τη συζήτηση με το απόσπασμα από το ποίημα του Γιώργου Σεφέρη «Να νοσταλγείς τον τόπο σου, ζώντας στον τόπο σου, τίποτε δεν είναι πιο πικρό.»

Αντίστοιχα, η Πέγκυ Βελλιώτου διάβασε στο κοινό μια νοσταλγική επιστολή στελέχους που ζει στο εξωτερικό και καθιστά σαφές πόσο σημαντικό είναι να λάβουν όλοι δράσεις για να γίνει η χώρα μας ξανά προορισμός για καλές θέσεις εργασίας. Μεταξύ άλλων, ανάφερε «Η έρευνα αυτή αναδεικνύει πολλές προκλήσεις και κάνει απαραίτητη τη συνεργασία της πολιτείας, των πανεπιστημίων και των επιχειρήσεων για την πάταξη του φαινομένου brain drain. Χρειάζονται πολλά να γίνουν τόσο σε επίπεδο κουλτούρας των επιχειρήσεων, όσο και σε προνόμια, μισθούς, περιβάλλον εργασίας. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να επενδύσουμε περισσότερο στα ταλέντα και να συνδράμουμε στην αντιστροφή του κλίματος για το καλό της οικονομίας και της χώρας μας.»