Στο σύγχρονο περιβάλλον των επιχειρήσεων η «αλλαγή» αποτελεί πλέον την καθημερινή πρακτική! Νέες εσωτερικές διαδικασίες, διαφοροποιημένα προϊόντα, συγχωνεύσεις ή εξαγορές, στρατηγικές συμμαχίες, είσοδος σε νέες αγορές, τροποποίηση των κανονισμών, κατάργηση λειτουργιών, κλείσιμο υποκαταστημάτων, μείωση προσωπικού και ένα πλήθος ακόμη (μικρών ή τεράστιων) αλλαγών φέρνουν «τα πάνω-κάτω» στην εργασία μας. Πώς, όμως, διαχειριζόμαστε την αλλαγή; Ας γνωρίσουμε πρώτα από όλα, βήμα προς βήμα, τα στάδια από τα οποία περνά και στη συνέχεια τις απαραίτητες ενέργειές μας σε κάθε ένα:

– Άρνηση: Η άρνηση αποτελεί την πρώτη φάση της αλλαγής. Οι άνθρωποι δεν θέλουν να πιστέψουν τις (ολοένα και αυξανόμενες) «φήμες». Είτε θεωρούν ότι ακούγεται «πολύς θόρυβος για το τίποτε» είτε δεν πιστεύουν ότι η αλλαγή τελικά θα καρποφορήσει. Δεν θέλουν «να χάσουν τα κεκτημένα». Τι μπορείτε να κάνετε σε αυτό το στάδιο; Πλάστε σιγά σιγά το έδαφος, επιτρέποντας στις «φήμες» να ακουστούν (δίδοντας και εσείς με τη σειρά σας πληροφόρηση), αλλά οπωσδήποτε αφήστε τους ανθρώπους σας να πιστεύουν ότι έχουν ακόμη επιλογές (π.χ. ότι μπορούν να επηρεάσουν, τροποποιήσουν ή διαφοροποιήσουν την επερχόμενη κατάσταση). Μην τους φορτίσετε, το επιπλέον άγχος δεν θα κάνει καλό σε κανέναν…

– Προβληματισμός: Σε αυτό το δεύτερο στάδιο η παραγωγικότητα πέφτει, η εμπιστοσύνη προς τη διοίκηση είναι μικρή και οι «σχέσεις» δυσχεραίνονται. Οι άνθρωποί σας αρχίζουν πλέον και «ζυγίζουν» την κατάσταση. Συζητούν μεταξύ τους, αντλούν πληροφορίες, τις επεξεργάζονται, βγάζουν τα πρώτα συμπεράσματα. Σε αυτό το σημείο τα συναισθήματα είναι αλληλοσυγκρουόμενα (η έξαψη της αλλαγής, η γοητεία του καινούργιου, οι προοπτικές που εμφανίζονται, μάχονται με τον φόβο ότι ίσως να μην καταφέρουν να ταιριάξουν στη νέα κατάσταση). Προσοχή, ο φόβος είναι πολύ ισχυρό συναίσθημα. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να χρησιμοποιήσετε φράσεις όπως: «Εγώ θα το κάνω με ή χωρίς εσένα!» ή «Είσαι μαζί μας ή όχι; Διάλεξε!». Η σωστή τεχνική αφορά το να επιτρέψετε στους συνεργάτες σας να σας εκφράσουν τους προβληματισμούς τους. Απλώς ακούστε τους, δώστε τους τη δυνατότητα να «ανοιχτούν». Μην προσπαθήσετε να δώσετε λύσεις (έτσι και αλλιώς, σε αυτό το σημείο όπου και εσείς δεν έχετε πλήρη γνώση δεν μπορείτε ακόμη να το κάνετε).

– Ενεργοποίηση: Σε αυτήν τη φάση το άτομο συνειδητοποιεί ότι αφού η αλλαγή είναι πλέον «μονόδρομος», πρέπει επιτέλους να δραστηριοποιηθεί. Παίρνει τις αποφάσεις του, χαράζει τον δρόμο του και αρχίζει σιγά σιγά να ενεργεί. Τι μπορείτε να κάνετε σε αυτό το στάδιο; Επιτρέψτε του να ακολουθήσει με τον δικό του ρυθμό, μη «βιάζετε» καταστάσεις, μην πιέζετε για «άμεσα αποτελέσματα». Σε τακτά χρονικά διαστήματα ρωτήστε τον «πώς τα πάει;» και προσφερθείτε να τον βοηθήσετε. Εκπαιδεύστε το προσωπικό σας και κάντε το να νιώσει δυνατότερο, βλέποντας (στην πράξη) τα καλά της αλλαγής.

– Προσαρμογή: Η νέα κατάσταση αποτελεί πλέον την καθημερινή πρακτική. Οι άνθρωποί σας προσαρμόζονται μεν, αλλά αισθάνονται μαζεμένοι, άβολα, αμήχανα. Θυμούνται κυρίως τα θετικά της προηγούμενης πρακτικής και προχωρούν με «μισή καρδιά». Να θυμάστε ότι αυτή η συμπεριφορά είναι απολύτως λογική και αναμενόμενη. Στηρίξτε τη νέα πραγματικότητα με κάθε σας δύναμη. Ενημερώστε τους για τα πρώτα, καθώς και τα επερχόμενα, αποτελέσματα. Μέρα με την ημέρα η κατάσταση θα ομαλοποιείται…

Μικρά μυστικά / τεχνικές που μπορείτε ακόμη να εφαρμόσετε είναι τα ακόλουθα:

– Δείτε την αλλαγή ως ευκαιρία: Εστιάστε στα θετικά της στοιχεία (μία, π.χ., εξαγορά ή συγχώνευση σίγουρα απειλεί τις «θέσεις» αρκετών συναδέλφων. Εσείς δείτε την αύξηση των μεγεθών, τους νεοαποκτηθέντες πόρους, τα καινούργια προϊόντα σας, τις αγορές που ανοίγονται…). Δείτε την ως πρόκληση για την προσωπική σας ανάπτυξη, σχεδιάστε ένα καινούργιο όραμα και γνωστοποιήστε το στους συνεργάτες σας. Δείξτε τους τα προσωπικά τους οφέλη από την αλλαγή, συνδυάζοντάς την έτσι με την ατομική εξέλιξή τους.

– Στηριχθείτε: Αντλήστε δύναμη από τους «δικούς σας ανθρώπους», φίλους και γνωστούς. Απλώς και μόνο το να γνωρίζετε ότι «είναι εκεί» διαθέσιμοι στη δύσκολη στιγμή θα σας δώσει τη δύναμη και την ενθάρρυνση που χρειάζεστε.

– Χιούμορ: Ίσως το καλύτερο όπλο σας σε μια δύσκολη κατάσταση. Περπατήστε στους διαδρόμους και αφηγηθείτε το «εταιρικό» ανέκδοτο που βγήκε από τη νέα κατάσταση.

– Δείτε την αλλαγή ως το μέλλον: Από εδώ και εμπρός έτσι θα είναι η ζωή μας. Η έννοια του «για πάντα» ολοένα και απομακρύνεται από κοντά μας. Η εξέλιξη έρχεται…