Στις Ηνωμένες Πολιτείες πριν από λίγους μήνες τα στόματα άνοιξαν για τη σεξουαλική παρενόχληση και τη σεξουαλική κακοποίηση στον εργασιακό χώρο.
Οι αποκαλύψεις για τον άλλοτε ισχυρό του Χόλιγουντ Χάρβι Γουάνστιν, μπορεί να άφησαν άφωνους εκατομμύρια πολίτες σε όλον τον κόσμο, ωστόσο δεκάδες γυναίκες που ανήκαν στον λαμπερό αυτό χώρο, γνώριζαν αλλά δεν μιλούσαν.
Σύμφωνα με τους ειδικούς άλλωστε, αυτό συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις. Είτε από φόβο, είτε από ντροπή τα άτομα που παρενοχλούνται είτε είναι άνδρες είτε είναι γυναίκες αποσιωπούν αυτό που τους συνέβη. Στην περίπτωση του σκανδάλου με τον μεγαλοπαραγωγό του Χόλιγουντ όμως κάτι άλλαξε.
Τις αρχικές αποκαλύψεις ακολούθησε ένα ντόμινο αποκαλύψεων από σταρ του Χόλιγουντείτε για τον ίδιο τον Γουάνστιν, ή για άλλους ισχυρούς. Και αυτό άνοιξε τον ασκό του Αιόλου για τέτοιου είδους αποκαλύψεις σε όλον τον κόσμο. Σύμφωνα με τη Γενική Γραμματέα Ισότητας των Φύλων, Φωτεινή Κούβελα, η Ελλάδα δεν έχει μείνει ανεπηρέαστη.
«Και μόνο το γεγονός ότι μετά από αυτές τις καταγγελίες και το κίνημα #metoo, στη χώρα μας ο έντυπος και ο ηλεκτρονικός Τύπος έχουν ξεκινήσει να αναδεικνύουν το ζήτημα είναι πολύ σημαντικό. Και παλιότερα γίνονταν καταγγελίες αλλά δεν ήταν συλλογικές, επομένως είχαν και λιγότερη απήχηση. Βοηθά πολύ φυσικά το γεγονός ότι αυτός που καταγγέλλει είναι κάποιος «επώνυμος», παίρνει άλλες διαστάσεις με τον αυτόν τον τρόπο. Επεκτάθηκε και μέχρι την Ευρώπη, είδαμε ότι έφτασε και μέχρι το Ευρωκοινοβούλιο. Τις προηγούμενες ημέρες είχαμε για παράδειγμα την παραίτηση των Εργατικών στη Νορβηγία. Στην Ελλάδα έχει ήδη ανοίξει αυτή η κουβέντα, όταν προβάλλεται από τα ΜΜΕ κι έχουμε αρχίσει να μιλάμε για αυτά τα θέματα», εκτιμά μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Κούβελα.
Οι σχετικά καινούργιες δομές στην Ελλάδα για την υποστήριξη γυναικών που υποβάλλονται σε κάποιους είδους βία περιλαμβάνουν συμβουλευτικά κέντρα σε όλη την Ελλάδα, ξενώνες φιλοξενίας και την τηλεφωνική γραμμή SOS 15900 στην οποία μπορεί ο οποιοσδήποτε να καταγγείλει περιστατικά βίας, συμπεριλαμβανομένων των σεξουαλικών παρενοχλήσεων στον εργασιακό χώρο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία για τις κλήσεις στην Γραμμή SOS 15900 κατά το διάστημα από το Νοέμβριο του 2016 έως τον Νοέμβριο του 2017, επί του συνόλου των κλήσεων, οι 4266 (85%) αφορούσαν σε καταγγελίες περιπτώσεων έμφυλης βίας.
Από αυτές οι 3034 κλήσεις (71%) αφορούσαν σε καταγγελίες των ίδιων των κακοποιημένων γυναικών, ενώ οι 1232 κλήσεις (29%), αφορούσαν σε καταγγελίες από τρίτα πρόσωπα (κυρίως από φίλους/-ες 27%, γονείς 16%, άλλους συγγενείς 10%, αδελφός/ή 10%, γείτονας 13% και άλλα άτομα 17%).
Από τις 3034 κλήσεις που αφορούσαν σε καταγγελίες των ίδιων των κακοποιημένων γυναικών οι 2432 κλήσεις (80%) αφορούσαν σε ενδοοικογενειακή βία με δράστη κυρίως τον σύζυγο, οι 53 κλήσεις (2%) σε σεξουαλική παρενόχληση, οι 18 κλήσεις (1%) σε περιπτώσεις βιασμού και 54 κλήσεις (2%) αφορούσαν σε καταγγελία άλλων μορφών βίας.
«Στην τηλεφωνική γραμμή έχουμε μικρό ποσοστό γυναικών που κάνουν τέτοιες καταγγελίες γιατί πρέπει να πάρουμε κάποια μέτρα, ώστε η γυναίκα να μπορεί και να λέει το πρόβλημα της, να μην αποτελεί ταμπού, να μην νιώθει ένοχη αυτή γιατί υπάρχουν και πολλά στερεότυπα. Πολύ συχνά δηλαδή ακούμε ότι έφταιγε και αυτή. Φορούσε ένα κοντό φόρεμα. Δηλαδή τέτοιες αναχρονιστικές αντιλήψεις πρέπει να σταματήσουν. Το σεξιστικό σχόλιο ή μια χειρονομία είναι ανεκτά, θεωρούνται φυσιολογικά. Αλλά αυτό δεν είναι κάτι που μπορούμε να το ανεχόμαστε και πρέπει να το αντιμετωπίζουμε. Είναι δύσκολο γιατί συνήθως γίνονται χωρίς μάρτυρα αυτά τα επεισόδια», επισημαίνει η Γενική Γραμματέας Ισότητας.
Με στόχο οι γυναίκες που βρίσκονται μέσα σε μια τέτοια κατάσταση να αποκτήσουν φωνή και να λένε τι τους συμβαίνει, η Γενική Γραμματεία έχει ξεκινήσει μια εκστρατεία, με κλιμάκια της να επισκέπτονται επιχειρήσεις για να ενημερώνουν σχετικά με το ζήτημα.
«Συζητάμε τέτοια θέματα, παραδέχονται ότι έχουν τέτοια συμβάντα μέσα στον εργασιακό χώρο και προσπαθούν να πάρουν μέτρα. Δηλαδή, έχουν ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς αλλά εμείς τους δίνουμε την κατεύθυνση να το κάνουν πιο οργανωμένα αυτό και να ενθαρρύνουν τις γυναίκες, παρόλο που υπάρχει και στους άνδρες αλλά είναι πολύ μικρότερο το ποσοστό. Τους ενθαρρύνουμε επίσης να λαμβάνουν μέτρα ώστε να εμπιστεύεται η εργαζόμενη την επιχείρηση, ότι αν όντως καταγγείλει θα υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα. Έχουν πάρει μέτρα, έχουν ήδη γίνει και κάποιες απολύσεις. Για παράδειγμα σε μια τράπεζα έθεσαν μετά από καταγγελίες υπό παρακολούθηση έναν εργαζόμενο ο οποίος είχε κάποια θέση ευθύνης και διαπιστώθηκε ότι οι κατηγορίες ήταν βάσιμες και τελικά τον απέλυσαν εξαιτίας των κατηγοριών αυτών», λέει η κ. Κούβελα και επισημαίνει ότι για να υπάρξει πρόοδος στη χώρα μας θα πρέπει τα ζητήματα της ισότητας, της έμφυλης βίας και της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης να μπουν ως μαθήματα στα σχολεία και στα πανεπιστήμια, ώστε να λαμβάνουν οι νέοι την απαιτούμενη σχετική παιδεία.
Οι σεξουαλικές παρενοχλήσεις στον εργασιακό χώρο πολύ συχνά στρεβλώνουν τη λειτουργία μιας επιχείρησης και πιθανότατα προκαλούν αρνητικές συνέπειες. Και αυτό γιατί αν προκρίνονται ή απορρίπτονται γυναίκες με βάση το πώς ανταποκρίνονται στις σεξουαλικές παρενοχλήσεις και όχι βάση των προσόντων τους αυτό μπορεί να είναι βλαπτικό για την ποιότητα του προσωπικού. Όπως υποστηρίζει η κ. Κούβελα ένας άλλος λόγος είναι ότι πιθανότατα ένα μέρος των αναρρωτικών αδειών που ζητούν κάποιες γυναίκες να κρύβουν τέτοιου είδους φαινόμενα.
Το σημαντικότερο ίσως όλων είναι οι γυναίκες που υφίστανται σεξουαλικές παρενοχλήσεις να καταλάβουν ότι η σιωπή δεν είναι μονόδρομος. Υπάρχουν λύσεις και αρμόδιοι φορείς που μπορούν να τις βοηθήσουν.
Τα Συμβουλευτικά Κέντρα της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων στελεχώνονται από ειδικό επιστημονικό προσωπικό συμβούλων εξειδικευμένων στην προσέγγιση των γυναικών με την οπτική του φύλου (ψυχολόγους, κοινωνικές/-ούς λειτουργούς και νομικούς) και παρέχουν δωρεάν υπηρεσίες πληροφόρησης και συμβουλευτικής στις γυναίκες που απευθύνονται σε αυτά, στο πλαίσιο ολοκληρωμένων δράσεων ψυχοκοινωνικής στήριξης. Λειτουργούν ήδη Συμβουλευτικά Κέντρα σε Αθήνα, Πειραιά, Ηράκλειο, Λαμία, Πάτρα, Τρίπολη, Ιωάννινα, Κέρκυρα, Κομοτηνή, Λάρισα, Μυτιλήνη και Ερμούπολη, Θεσσαλονίκη και Κοζάνη.
Στην τηλεφωνική γραμμή 15900 οι γυναίκες μπορούν να καταγγείλουν τέτοια περιστατικά αλλά και να λάβουν κατευθύνσεις σχετικά με τον τρόπο που θέλουν να χειριστούν το πρόβλημά τους. Αν και οι νομικοί της Γενικής Γραμματείας δεν εκπροσωπούν στο δικαστήριο τις καταγγέλλουσες, υπάρχουν συμβάσεις με δικηγορικούς συλλόγους ανά την Ελλάδα για τη δωρεάν εκπροσώπηση τους, αν αυτό επιθυμούν.
