Δυστυχώς για ακόμη μία χρονιά, κυριαρχεί η απαισιοδοξία στον Κλάδο. Αυτό δήλωσε ο Πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Τεχνικών Εταιρειών (ΣΑΤΕ) στην Συνέλευση των μελών του αφού τα επίσημα στατιστικά δεδομένα δείχνουν:
- Από 681 εργοληπτικές εταιρείες εγγεγραμμένες στις τάξεις 3η – 7η του ΜΕΕΠ το 2005 σήμερα υπάρχουν μόλις 453 δηλαδή λιγότερες κατά 33,5% και επομένως 228 εταιρείες δεν υφίστανται ως εργοληπτικές εταιρείες, έχοντας διαγραφεί από το ΜΕΕΠ.
- Από το 8,3% συμμετοχής της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας των κατασκευών στο ΑΕΠ το 2004 και το 2006, κατά την τελευταία τριετία 2014-2016 η αντίστοιχη ετήσια συμμετοχή δεν ξεπερνά το 2,1%.
- Από 400.000 απασχολούμενους το 2008 στις κατασκευές σήμερα στον κλάδο απασχολούνται 183.500 δηλαδή το 55% των απασχολουμένων στις κατασκευές το 2008 βρίσκονται σήμερα εκτός κλάδου.
«Το δυστύχημα είναι ότι η αβεβαιότητα και η αγωνία για τις επιχειρηματικές μας μονάδες, για τα συνεργεία μας, για τα μηχανήματά μας και εν τέλει για την επόμενη γενιά εργοληπτών είναι μεγάλη χωρίς να διαφαίνεται έστω μεσοπρόθεσμα κάποια διέξοδος στην άλλοτε «ατμομηχανή» της οικονομίας» συνέχισε ο Ζαχαρίας Αθουσάκης, επισημαίνοντας ότι «αυτό συνεπάγεται αδυναμία εξόδου της Χώρας από τον φαύλο κύκλο της ύφεσης και της ανεργίας».
Ο Πρόεδρος του ΣΑΤΕ τόνισε ότι ο Σύνδεσμος, ιδιαιτέρως από το 2009 και μετά, αποδεικνύει με στοιχεία ότι η ανάπτυξη θα προέλθει από τις κατασκευές, τις υποδομές και τα τεχνικά έργα εν γένει. «Δεν υπάρχει άλλος τρόπος, δεν υπάρχει άλλος σίγουρος τρόπος. Πόσα ακόμη έτη ύφεσης (μετά οκτώ συνεχόμενα της περιόδου 2009-2016) θα πρέπει να περάσει η ελληνική κοινωνία για να γίνει αποδεκτή αυτή η αυτονόητη, και συνεχώς αποδεικνυόμενη, βάσει των δεδομένων, αιτιατή σχέση μεταξύ επενδύσεων σε τεχνικά έργα (υποδομές και άλλα) και ανάπτυξης ;» επεσήμανε εμφατικά, για να συνεχίσει: «Από την μη θεσμοθέτηση μεταβατικών περιόδων ισχύος του νέου νόμου για τα δημόσια έργα (Ν.4412/2016) το αποτέλεσμα ήταν η πλήρης αδρανοποίηση νέων δημοπρατήσεων από τον Σεπτέμβριο του 2016 μέχρι και το τέλος Δεκεμβρίου του ίδιου έτους αφού σε αυτό το διάστημα ούτε οι αναθέτουσες αρχές ούτε οι συμμετέχουσες επιχειρήσεις μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το ΤΕΥΔ ή το ΕΕΕΠ ή το Πρότυπο τεύχος διακήρυξης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι δημοπρατήσεις έργων άνω των 2 εκ. € το τελευταίο τετράμηνο του 2016 ήταν μόλις 28 έναντι 54 του 2015, 56 του 2014 και 160 του 2013, ενώ ακόμη και σήμερα τα κενά και οι ασάφειες που εμφανίζονται στο πώς πρέπει να συμπληρώνονται τα έγγραφα συμμετοχής μας στους διαγωνισμούς είναι μεγάλα και αρκετά, γεγονός που κατά την άποψή μας, οφείλεται στην έκδοση των σχετικών εγγράφων υπό το βάρος της χρονικής πίεσης.»
Η χαρτογράφηση των Αναθετουσών Αρχών της χώρας, στην οποία έχει προχωρήσει η Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ) και διατίθεται από την ιστοσελίδας της, επισημάνθηκε ως τομή στις διαδικασίες της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, από τον Πρόεδρό της Γιώργο Καταπόδη, ο οποίος αφού αναφέρθηκε στις προσπάθειες των Υπηρεσιών της ΕΑΑΔΗΣΥ να συντάξουν όσο το δυνατό πιο σύντομα και αξιόπιστα την Τυποποιημένη Υπεύθυνη Δήλωση (ΤΕΥΔ), το ΕΕΕΠ και τα Πρότυπα Τεύχη διακήρυξης έργων για να λειτουργήσει ο νέος νόμος Ν.4412/2016 σημείωσε ότι εντός των πρώτων μηνών του 2017 θα εκδοθούν τέσσερις Κατευθυντήριες Οδηγίες της Αρχής, που, μεταξύ άλλων, θα αφορούν τον Ανταγωνιστικό Διάλογο, τις Συμβάσεις Χαμηλής Αξίας και τους Λόγους Αποκλεισμού ενώ επίσης θα συνταχθεί πρότυπο Ηλεκτρονικής Προκήρυξης Σύμβασης. Ο κ. Γ. Καταπόδης έδωσε έμφαση στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Αρχής σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Επιμόρφωσης του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, που θα συνεχιστεί με εντατικούς ρυθμούς και το νέο έτος, προκειμένου τα στελέχη των Αναθετουσών Αρχών να εκπαιδευτούν στις νέες διαδικασίες που προβλέπονται στον Ν.4412/2016, ενώ παραδέχθηκε ότι υπάρχουν προβλήματα από την αναγκαιότητα υπογραφής του ΤΕΥΔ από όλα τα Μέλη του Δ.Σ των εταιρειών, γεγονός που δυσχεραίνει αντί να διευκολύνει την συμμετοχή σε διαγωνισμούς και το οποίο θα αντιμετωπιστεί με κατάλληλη νομοθετική ρύθμιση που ετοιμάζει η ΕΑΑΔΗΣΥ, από την αναγκαιότητα συγκρότησης των Επιτροπών Διαγωνισμού από τεχνικούς υπαλλήλους του δημοσίου, οι οποίοι σε πολλές απομακρυσμένες περιοχές δεν υπάρχουν με συνέπεια να μην μπορούν να συγκροτηθούν οι Ε.Δ, νόμιμα, και από τις Ασυνήθιστα Χαμηλές Προσφορές και τις συμβάσεις ιδιαίτερα χαμηλής αξίας, πεδίο, στο οποίο ζήτησε την συνδρομή του ΣΑΤΕ, την οποία όπως ανέφερε επιζητά αφού τα προβλήματα λύνονται με το διάλογο.
Ο Πρόεδρος της Ένωσης Κεντρώων κ. Βασίλης Λεβέντης, έδωσε έμφαση στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Χώρας ως μοναδικής ελπίδα η Ελλάδα να καταστεί ένα κράτος δικαίου για τους πολίτες της, ενώ επεσήμανε ότι έξω από τον σκληρό πυρήνα της Ε.Ε. δεν υπάρχει άλλο μέλλον παρά μόνο η πτώχευση. Σύμφωνα με τον κ. Λεβέντη το μεγάλο στοίχημα της Χώρας είναι η ανανέωση του πολιτικού προσωπικού και το νέο ήθος στην πολιτική.
Ο Βουλευτής της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και υπεύθυνος του τομέα υποδομών κ. Γιάννης Μανιάτης, εξέφρασε την θέση ότι η Ελλάδα δοκιμάζει την ύφεση για όγδοο συνεχόμενο έτος επειδή οι πολιτικοί και οι πολίτες της χώρας δεν κατάφεραν να ενωθούν σε έναν κοινό στόχο και να συνεννοηθούν επί αυτού. Ο μόνος τέτοιος αποδεκτός στόχος είναι ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της χώρας, ενώ για τον τομέα των έργων δήλωσε ότι θα πρέπει να αναζητηθούν νέες πηγές εσόδων για έργα όπως: Το πρόγραμμα Γιούνκερ, οι Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα, οι Παραχωρήσεις και τα Ομόλογα έργων. Επικρότησε την πρόταση διπλασιασμού του πακέτου Γιούνκερ από 315 δις € σε 630, τονίζοντας ωστόσο ότι θα πρέπει αυτός ο διπλασιασμός να συνοδευτεί και από αλλαγή της κατανομής των πόρων του προγράμματος υπέρ των περιφερειακών χωρών, αφού σήμερα το 80% των πόρων του πακέτου προορίζεται σε έργα των κεντρικών χωρών της Ευρώπης.
Η εκπρόσωπος του τομέα υποδομών του ΣΥΡΙΖΑ κα Πολίτου Στέλλα κατά τον χαιρετισμό που απηύθυνε στην Γενική Συνέλευση των μελών του ΣΑΤΕ σημείωσε την ανάγκη προγραμμάτων αντισεισμικής θωράκισης των σχολείων, των σηράγγων, των γεφυρών και εν γένει των τεχνικών υποδομών της Χώρας, ενώ παράλληλα τόνισε ότι ο εξωστρεφής προσανατολισμός των ελληνικών τεχνικών και μελετητικών εταιρειών εμποδίζεται από το μικρό μέσο μέγεθός τους, δηλώνοντας ωστόσο ότι η Κυβέρνηση έχει εντάξει στην οικονομική της διπλωματία την προώθηση του κλάδου.
Ο νέος Γραμματέας Υποδομών και Μεταφορών των ΑΝΕΛ κ. Αρναούτης επεσήμανε ότι ανάπτυξη δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την τόνωση των υποδομών στην χώρα.
Το ΤΕΕ
Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός σημείωσε ότι στην Ελλάδα το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η έλλειψη σαφούς και ορισμένου χρονοδιαγράμματος για κάθε δράση που εξαγγέλλεται αφού η παράμετρος της έγκαιρης επίλυσης των προβλημάτων μοιάζει να αποσιωπείται συστηματικά. Ανέφερε χαρακτηριστικά την ανετοιμότητα της Πολιτείας να αντιμετωπίσει τα ζητήματα του νέου ασφαλιστικού νόμου και του νόμου των δημοσίων συμβάσεων με αποτέλεσμα την μεγάλη καθυστέρηση στην προσαρμογή της αγοράς στα νέα δεδομένα, άρα και την καθυστέρηση στην δημοπράτησης νέων έργων. Τόνισε ότι: «στην Ελλάδα έχουμε το θλιβερό ρεκόρ ο χρόνος πραγματικής εκτέλεσης ενός έργου να είναι μόλις το ένα δέκατο του συνολικού χρόνου που απαιτεί η ολοκλήρωση ενός δημόσιου τεχνικού έργου».
Στην Συνέλευση απηύθυναν χαιρετισμό ο Πρόεδρος της ΕΝΠΕ κ. Αγοραστός καθώς και εκπρόσωποι των άλλων εργοληπτικών και μελετητικών οργανώσεων της χώρας.
Κατά τις εργασίες της Γενικής Συνέλευσης ο Πρόεδρος του ΣΑΤΕ αναφέρθηκε στα ζητήματα που αντιμετωπίστηκαν το προηγούμενο διάστημα, όπως, για παράδειγμα, οι επιτυχημένες παρεμβάσεις του ΣΑΤΕ στα θέματα της εξόφλησης των λογαριασμών έργων, των συντελεστών αναθεώρησης, στην διατήρηση του Μητρώου Εργοληπτικών Οργανώσεων ως μοναδικής προϋπόθεσης για την συμμετοχή στους δημόσιους διαγωνισμούς έργων της Χώρας, ενώ διέκρινε τρία σημαντικά σημεία που πρέπει άμεσα ο Σύνδεσμος να παρέμβει:
- Να εξασφαλίσει διαφανή και ανόθευτη πλατφόρμα ηλεκτρονικών δημοπρασιών έργων,
- Να εξασφαλίσει μεγαλύτερο τμήμα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων για τεχνικά έργα καθώς και να αναζητήσει επιπλέον πηγές χρηματοδότησης έργων κάθε μεγέθους προϋπολογισμού,
- Να συμβάλει στην επίλυση του σημαντικότατου ζητήματος των υπερβολικών εκπτώσεων.
Ειδικά για την ηλεκτρονική δημοπράτηση των έργων, μια διαδικασία την οποία ο ΣΑΤΕ διακηρύσσει εδώ και πάρα πολλά χρόνια, στο πλαίσιο του δραστικού περιορισμού της γραφειοκρατίας και, κυρίως, της εμπέδωσης διαφάνειας κατά τις δημοπρασίες, ο Πρόεδρος του ΣΑΤΕ επεσήμανε, ότι τα προβλήματα είχαν εγκαίρως επισημανθεί αλλά η Γενική Γραμματεία Εμπορίου κώφευε. Τώρα τρέχει με συμπληρωματικές συμβάσεις να φτιάξει μια σωστή πλατφόρμα για τα έργα, αλλά ακόμη δεν είναι έτοιμη, με αποτέλεσμα την πιθανή νέα παράταση στις ηλεκτρονικές δημοπρασίες των έργων.
Δύσκολη χρονιά
Ο Γενικός Γραμματέας του ΣΑΤΕ Χρήστος Καλογερόπουλος επεσήμανε κατά την έκθεση των πεπραγμένων για το έτος 2016 ότι «ήταν μία ακόμη εξαιρετικά δύσκολη χρονιά στα δημόσια έργα, λόγω της συρρίκνωσης του αντικειμένου του κλάδου και της πλήρους αναμόρφωσης του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας του συστήματος παραγωγής δημοσίων έργων που ακολούθησε την ψήφιση του 4412/2016, για την οποία μάλιστα δεν προβλέφθηκε κανένα μεταβατικό στάδιο.
Υπό αυτές τις συνθήκες ο ΣΑΤΕ προσπάθησε και την προηγούμενη χρονιά να υλοποιήσει βασικούς στόχους όπως: η δίκαιη επίλυση του ζητήματος των εκκρεμών συντελεστών αναθεώρησης, η προς όφελος των μελών μας διεκδίκηση φορολογικών αιτημάτων, καθώς και η προώθηση χρόνιων θεσμικών αιτημάτων, μέσω της συμμετοχής σε όλες τις δημόσιες διαβουλεύσεις που έλαβαν χώρα τον προηγούμενο χρόνο, με στόχο η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου παραγωγής δημοσίων έργων, να γίνει με τέτοιο τρόπο που να διασφαλίζεται τόσο η διαφάνεια όσο και ο ρόλος των εργοληπτικών επιχειρήσεων της Χώρας.
Ταυτόχρονα, ο Σύνδεσμος είναι παρών στην απαίτηση διαφανών και νόμιμων διαγωνιστικών διαδικασιών παρεμβαίνοντας σε όλες τις περιπτώσεις που μας κατήγγειλαν τα Μέλη μας καθώς και σε όσες περιπτώσεις έργα βαφτίστηκαν υπηρεσίες ή προμήθειες με αποτέλεσμα και να μειώνουν το αντικείμενο του κλάδου αλλά και να αντικαθίστανται οι προβλέψεις των πρότυπων διακηρύξεων από σχεδόν φωτογραφικές διατάξεις».
