Μπορείτε να μεταβείτε για βραχυπρόθεσμη απασχόληση σε άλλη χώρα της ΕΕ (το πολύ για 2 χρόνια) και να εξακολουθείτε να καλύπτεστε από το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας σας. Στην περίπτωση αυτή, εμπίπτετε στην κατηγορία των αποσπασμένων εργαζομένων.
Ως αποσπασμένος εργαζόμενος, μπορείτε να είστε είτε μισθωτός (να έχει δηλαδή ζητήσει την απόσπασή σας ο εργοδότης σας) είτε αυτοαπασχολούμενος.
Οι κανόνες που έχουν θεσπιστεί για τους αποσπασμένους εργαζόμενους έχουν ως στόχο να διευκολύνουν την εργασία τους στο εξωτερικό για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα:
- Δεν χρειάζεστε άδεια εργασίας – εκτός αν είστε αποσπασμένοι από την Κροατία στην Αυστρία ή στη Γερμανία, όπου ισχύουν περιορισμοί για ορισμένους κλάδους..
- Δεν απαιτείται αναγνώριση των επαγγελματικών σας προσόντων. Ωστόσο, μπορεί να χρειαστεί να κάνετε μια γραπτή δήλωση εάν εμπίπτετε σε ορισμένες κατηγορίες επαγγελμάτων.
- Θα εξακολουθείτε να καταβάλετε εισφορές στις αρχές της χώρας σας.
- Θα καλύπτεστε από το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας σας.
Ωστόσο, στη χώρα υποδοχής θα υπόκεισθε στους τοπικούς κανόνες – πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να σας ζητηθεί να πληρώσετε για υπηρεσίες που στη χώρα σας παρέχονται δωρεάν: ενημερωθείτε για τα διαφορετικά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης στην ΕΕ.
Όταν συνταξιοδοτηθείτε, δεν θα χρειαστεί να συναλλάσσεστε με αρχές κοινωνικής ασφάλισης διαφορετικών χωρών, καθώς οι αρχές της χώρας υποδοχής δεν θα εμπλέκονται στα θέματα συνταξιοδότησής σας.
Παρόλο που οι ευρωπαϊκοί κανόνες διασφαλίζουν ότι μπορείτε να εξακολουθείτε να έχετε κάλυψη από το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας σας, δεν υπάρχουν ευρωπαϊκοί κανόνες που να ορίζουν ποια χώρα μπορεί να φορολογεί το εισόδημά σας ενόσω είστε αποσπασμένος. Το θέμα αυτό μπορεί να ρυθμίζεται από εθνικούς νόμους ή φορολογικές συμφωνίες μεταξύ των κρατών μελών – αλλά οι συμφωνίες αυτές δεν καλύπτουν όλα τα ενδεχόμενα και διαφέρουν σε σημαντικό βαθμό.
Παραμονή στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας σας
Αν επιθυμείτε να παραμείνετε στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας σας, θα χρειαστείτε ένα έντυπο A1 (πρώην έντυπο E 101). Το έντυπο αυτό αποδεικνύει ότι εσείς και τα εξαρτώμενα από εσάς πρόσωπα εξακολουθείτε να καλύπτεστε από το σύστημα της χώρας σας ενόσω βρίσκεστε στο εξωτερικό – το πολύ για 2 χρόνια.
- Εάν είστε μισθωτός, ζητήστε από τον εργοδότη σας να σας δώσει το έντυπο Α1.
- Εάν είστε αυτοαπασχολούμενος, μπορείτε να ενημερωθείτε για το ποια αρχή εκδίδει το έντυπο αυτό επικοινωνώντας με τον σύνδεσμο επικοινωνίας της χώρας σας για τους αποσπασμένους εργαζομένους. Για να λάβετε το έντυπο, πρέπει να αποδείξετε ότι οι δραστηριότητες που σκοπεύετε να αναπτύξετε στο εξωτερικό είναι «παρεμφερείς» με αυτές που αναπτύσσετε στη χώρα σας. Πώς όμως; Δείτε τον Οδηγό της ΕΕ για τους κανόνες περί απόσπασης.
Αν επιθυμείτε να παραμείνετε στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας σας, θα χρειαστείτε ένα έντυπο A1 (πρώην έντυπο E 101). Το έντυπο αυτό αποδεικνύει ότι εσείς και τα εξαρτώμενα από εσάς πρόσωπα εξακολουθείτε να καλύπτεστε από το σύστημα της χώρας σας ενόσω βρίσκεστε στο εξωτερικό – το πολύ για 2 χρόνια.
Εκ των προτέρων δήλωση
Ενδέχεται να υποχρεούστε να συμπληρώσετε εκ των προτέρων δήλωση για την πρόθεσή σας να εργαστείτε στη χώρα υποδοχής. Εάν είστε μισθωτός, το θέμα αυτό πρέπει να το φροντίσει ο εργοδότης σας.
Παραμονή άνω των 2 ετών
Όταν είναι σαφές εξαρχής ότι η απόσπαση θα διαρκέσει πάνω από 2 χρόνια, μπορείτε να ζητήσετε εξαίρεση ώστε να παραμείνετε ασφαλισμένος στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας σας καθόλη τη διάρκεια της απόσπασής σας.
Οι εξαιρέσεις αυτές, που ποικίλλουν ανάλογα με την περίπτωση, απαιτούν τη σύμφωνη γνώμη των αρμόδιων αρχών της εκάστοτε χώρας και ισχύουν μόνο για συγκεκριμένες περιόδους.
Αν δεν ζητήσετε εξαίρεση, μπορείτε να εξακολουθείτε να καλύπτεστε από το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας σας μόνον για 2 χρόνια. Μετά το διάστημα αυτό, μπορείτε να συνεχίσετε να δουλεύετε στο εξωτερικό, αλλά θα πρέπει να εγγραφείτε στο τοπικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και να καταβάλλετε εισφορές εκεί.
Εάν δεν θέλετε να αλλάξετε σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, πρέπει να σταματήσετε να εργάζεστε για τουλάχιστον 2 μήνες.
Εξαίρεση — Αν δεν μπορέσατε να ολοκληρώσετε την εργασία που αναφέρεται στο έντυπο Α1 λόγω απρόβλεπτων συνθηκών (ασθένεια, καιρικές συνθήκες, διάφορες καθυστερήσεις κ.λπ.), εσείς ή ο εργοδότης σας μπορείτε να ζητήσετε παράταση της αρχικής περιόδου απόσπασης μέχρις ότου ολοκληρωθεί η εργασία σας, χωρίς να είναι απαραίτητο να τηρηθεί η δίμηνη διακοπή.
Ωστόσο, το διάστημα που μπορείτε να εργαστείτε στη χώρα υποδοχής παραμένοντας ασφαλισμένος στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας σας περιορίζεται πάντα στα 2 χρόνια.
Για να πάρετε παράταση, θα πρέπει να τη ζητήσετε από την αρχή έκδοσης του εντύπου Α1 προτού λήξει η αρχική σας περίοδος απόσπασης.
Επαγγελματικά προσόντα
Για να εργαστείτε προσωρινά σε άλλη χώρα της ΕΕ, δεν χρειάζεται να υποβάλετε αίτηση για αναγνώριση των επαγγελματικών σας προσόντων. Μπορεί όμως να χρειαστεί να υποβάλετε γραπτή δήλωση (σε χαρτί ή ηλεκτρονικά) στη χώρα στην οποία πηγαίνετε προτού ξεκινήσετε να ασκείτε ένα νομοθετικά κατοχυρωμένο επάγγελμα.
Υποχρεώσεις του εργοδότη σας
Εάν είστε μισθωτός, ο εργοδότης σας υποχρεούται να τηρεί τους βασικούς κανόνες προστασίας των υπαλλήλων που ισχύουν στη χώρα υποδοχής κατά τη διάρκεια της απόσπασής σας, όπως:
- τον ελάχιστο μισθό (οι αποδοχές σας δεν μπορούν να είναι μικρότερες από τον τοπικό ελάχιστο μισθό)
- τις μέγιστες περιόδους εργασίας και τις ελάχιστες περιόδους ανάπαυσης
- τις εργάσιμες ώρες (δεν μπορείτε να εργάζεστε περισσότερο από έναν ορισμένο αριθμό ωρών)
- την ελάχιστη ετήσια άδεια μετ’ αποδοχών (έχετε δικαίωμα σε διακοπές)
- την υγεία και την ασφάλεια στον χώρο εργασίας
- τους όρους απασχόλησης εγκύων και νέων
- τους κανόνες που απαγορεύουν την παιδική εργασία.
