Σε δημόσια διαβούλευση τίθεται αύριο ο Κώδικας Μετανάστευσης, κύριο χαρακτηριστικό του οποίου είναι η εφαρμογή της Οδηγίας για τους «Επί μακρόν Διαμένοντες», για όσους νομίμως εργάζονται στην Ελλάδα επί χρόνια. Κύριοι δικαιούχοι της άδειας, που τώρα θα αρχίσει να εφαρμόζεται στην Ελλάδα αν και έχει ενσωματωθεί στο ελληνικό Δίκαιο από το 2006, θα είναι όσοι κατέχουν τις «Εθνικές Άδειες» δεκαετούς νόμιμης διαμονής. Όσοι λάβουν την άδεια του «Επί μακρόν Διαμένοντος», που αποτελεί ευρωπαϊκή οδηγία η οποία βασίζεται στον κανονισμό περί ελεύθερης κυκλοφορίας πολιτών, θα έχουν τη δυνατότητα να εργασθούν νομίμως σε όλα τα κράτη- μέλη της ΕΕ.
Επίσης, με τον Κώδικα Μετανάστευσης, το καθεστώς του «Επί μακρόν Διαμένοντος» θα δίνεται και στα παιδιά των γονέων, που έχουν υπάρξει επί χρόνια νόμιμοι στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, όλα τα παιδιά που ενηλικιώνονται θα λαμβάνουν την πενταετή άδεια του «Επί μακρόν Διαμένοντος» και θα έχουν τη δυνατότητα να την ανανεώσουν για άλλη μια πενταετία, ώστε στη συνέχεια να αποφασίσουν εάν θα παραμείνουν στη χώρα και εάν θα υποβάλουν αίτηση για ελληνική υπηκοότητα.
Με τη συγκεκριμένη ρύθμιση καλύπτεται παροδικά το κενό νόμου που δημιουργήθηκε μετά την κρίση του Συμβουλίου της Επικρατείας για αντισυνταγματικότητα συγκεκριμένου άρθρου του νόμου Ραγκούση, προκειμένου κομμάτι της δεύτερης γενιάς να μη βρίσκεται -μέχρι να ψηφισθεί νέος νόμος για την ιθαγένεια- ουσιαστικά σε κενό νόμου (εφόσον δεν φοιτά ή δεν εργάζεται αμέσως μετά την ενηλικίωση).
Ειδικά για τη δεύτερη γενιά δεν θα ισχύουν τα εισοδηματικά κριτήρια που είναι απαραίτητη προϋπόθεση για όσους ενήλικες υποβάλλουν αίτηση για την άδεια «Επί μακρόν Διαμένοντος». Επιπλέον, στη ρύθμιση θα μπουν και τα παιδιά των οποίων οι γονείς ήταν για χρόνια νόμιμοι στη χώρα, αλλά απώλεσαν τη νομιμότητα εξαιτίας έλλειψης ενσήμων εργασίας.
Ο Κώδικας Μετανάστευσης διατηρεί την άμεση σχέση νομιμότητας και ενσήμων εργασίας, τα οποία αυτή τη στιγμή ορίζονται για τους υπηκόους τρίτων χωρών στη χώρα μας, σε 120 ένσημα ετησίως. Όμως, περιλαμβάνεται μεταβατική διάταξη, σύμφωνα με την οποία λόγω της οικονομικής κρίσης θα παρασχεθεί η δυνατότητα σε αλλοδαπούς που έχουν εργασθεί νομίμως στην Ελλάδα επί χρόνια και δεν διαθέτουν αυτήν τη στιγμή ένσημα, να παραμείνουν νόμιμοι για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα μόνο με το βιβλιάριο Υγείας. Το διάστημα αυτό, όπως είπε ο γενικός γραμματέας Μετανάστευσης, Άγγελος Συρίγος, δεν έχει ακόμη οριστεί. Τα άτομα αυτά θα υπάγονται στην κατηγορία των αδειών για εξαιρετικούς/ ανθρωπιστικούς λόγους. Πρόκειται, δηλαδή, για διατάξεις που δεν θα βγάζουν σε παρανομία, όσους διαμένουν νόμιμα και επί πολλά χρόνια στην Ελλάδα.
Σε ό,τι αφορά τις άδειες για εξαιρετικούς/ ανθρωπιστικούς λόγους, έως τα τέλη του 2012 είχαν συσσωρευτεί 10.000 αιτήσεις για παροχή τέτοιων αδειών. Από τον περασμένο Μάιο, συστήθηκαν στη Γενική Γραμματεία Μετανάστευσης, επιτροπές που εξετάζουν αυτές τις αιτήσεις. Ήδη, έχουν εξεταστεί οι 7.600 αιτήσεις και το καθεστώς των ανθρωπιστικών/εξαιρετικών λόγων δόθηκε στο 50% των αιτούντων. Έως το τέλος του χρόνου, θα έχουν εξεταστεί και οι υπόλοιπες. Ο νέος νόμος αναμένεται να δημιουργήσει νέο μαζικό, αριθμό αιτήσεων εξαιτίας έλλειψης ενσήμων.
Επίσης, με τον Κώδικα Μετανάστευσης νομοθετούνται οι Υπηρεσίες Μιας Στάσης (one shop stop). Πρόκειται για έναν θεσμό που χρησιμοποιείται εδώ και μια δεκαετία σε ευρωπαϊκά κράτη. Στην Ελλάδα, όπως είπε ο κ. Συρίγος, Υπηρεσίες Μιας Στάσης έχουν δημιουργηθεί από τις 30 Σεπτεμβρίου, σε όλες τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις. Ειδικά για την Αττική, θα δημιουργηθεί ένα γραφείο στην Αθήνα και έναν στον Πειραιά. Οι υπηρεσίες αυτές θα στελεχωθούν με 420 υπαλλήλους εκτός Αττικής, 40 υπαλλήλους στην Αττική, ενώ με 20 επιπλέον υπαλλήλους θα ενισχυθεί η Γενική Γραμματεία Μετανάστευσης, που εξετάζει τις αιτήσεις. Οι υπάλληλοι θα προκύψουν από την κινητικότητα. Οι Υπηρεσίες Μιας Στάσης, όπως είπε ο κ. Συρίγος, έχουν ήδη διασυνδεθεί μεταξύ τους και με τα εμπλεκόμενα υπουργεία, ηλεκτρονικά, προκειμένου να εκδίδουν το αποδεικτικό της νόμιμης παραμονής. Πρόκειται, ουσιαστικά, για συρρίκνωση των χρονοβόρων, γραφειοκρατικών διαδικασιών που σήμερα ακολουθούνται προκειμένου να εκδοθεί το λεγόμενο «στικεράκι» της άδειας παραμονής, που κολλιέται στο διαβατήριο του αλλοδαπού.
Επίσης, με τον Κώδικα Μετανάστευσης αλλάζει ο τρόπος μετάκλησης αλλοδαπών για εργασία, που πλέον δεν θα γίνεται σε περιφερειακό επίπεδο, αλλά σε κεντρικό επίπεδο, προκειμένου να ελέγχονται κεντρικά και συλλογικά οι ανάγκες της ελληνικής αγοράς εργασίας.
Ο Κώδικας επιπροσθέτως καθιερώνει ταχείες διαδικασίες (fast track) εισόδου και διαμονής αλλοδαπών για την προώθηση επενδυτικών και αναπτυξιακών δραστηριοτήτων, όπως στρατηγικές επενδύσεις, αγορά ακινήτων (real estate) κ.α.
Σχετικά με τον αριθμό των αδειών παραμονής, όπως ενημέρωσε ο κ. Συρίγος, αυτήν τη στιγμή υπάρχουν 540.000 άδειες διαμονής και εκκρεμεί η εξέταση άλλων 160.000 αιτήσεων, από ανανεώσεις αδειών παραμονής.
Σε ό,τι αφορά τη δεύτερη και τρίτη γενιά παιδιών μεταναστών, αυτήν τη στιγμή σε νηπιαγωγεία, πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση φοιτούν 80.000 παιδιά και νέοι, από τους οποίους -όπως εκτιμά ο γενικός γραμματέας- οι μισοί περίπου είναι παιδιά νομίμων μεταναστών. Από τα 40.000 νόμιμα παιδιά και εφήβους, το 85% είναι αλβανικής καταγωγής.
Τέλος, η ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών έχει ήδη καταθέσει στο γραφείο του πρωθυπουργού σχέδιο νόμου για την ιθαγένεια.
