Μέχρι τον Οκτώβριο του 2012 θα παρθούν οι τελικές αποφάσεις που θα καθορίζουν τη σχέση μεταξύ δημοσιονομικής πειθαρχίας και απορρόφησης κοινοτικών κονδυλίων για τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Μετά τις αποφάσεις αυτές θα υπάρξει εσωτερική διαβούλευση μέσα στα όργανα της Ε.Ε., ενώ έως τις 31/12/2013 θα έχουν εκδοθεί οι νέοι κανονισμοί των Ταμείων και θα πρέπει να κατατεθεί το νέο ΕΣΠΑ για την Ελλάδα, μια που από το 2014 η χώρα μας θα μπορεί να απορροφά πόρους από το νέο ΕΣΠΑ.

Ο συνολικός προτεινόμενος προϋπολογισμός για το διάστημα 2014-2020 θα ανέρχεται σε 376 δισεκατομμύρια ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης για τη νέα διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη», η οποία έχει σχεδιαστεί με σκοπό να ενισχύσει τα διασυνοριακά έργα ενέργειας, μεταφορών και τεχνολογίας των πληροφοριών.

Γεωγραφική κάλυψη στήριξης

Κάθε ευρωπαϊκή περιφέρεια μπορεί να επωφεληθεί από τη στήριξη του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ). Ωστόσο, θα υπάρχει διάκριση ανάμεσα σε λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες, περιφέρειες μετάβασης και περισσότερο αναπτυγμένες περιφέρειες ώστε να εξασφαλιστεί η επικέντρωση των κεφαλαίων σύμφωνα με το επίπεδο του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος.

Λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες

Η υποστήριξη των λιγότερο αναπτυγμένων περιφερειών θα παραμείνει σημαντική προτεραιότητα για την πολιτική συνοχής. Η διαδικασία κάλυψης της διαφοράς εκ μέρους των λιγότερο αναπτυγμένων περιφερειών θα απαιτήσει μακροπρόθεσμες, διαρκείς προσπάθειες. Αυτή η κατηγορία αφορά τις περιφέρειες εκείνες των οποίων το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι λιγότερο από 75% του μέσου ΑΕΠ της Ε.Ε. των 27.

Περιφέρειες μετάβασης

Αυτή η νέα κατηγορία περιφέρειας θα εισαχθεί ώστε να αντικαταστήσει το τωρινό σύστημα σταδιακής καθιέρωσης και σταδιακής κατάργησης. Αυτή η κατηγορία θα περιλαμβάνει όλες τις περιφέρειες με κατά κεφαλήν ΑΕΠ που κυμαίνεται από 75% έως 90% του μέσου όρου της Ε.Ε. των 27.

Περισσότερο αναπτυγμένες περιφέρειες

Ενώ οι παρεμβάσεις στις λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες θα παραμείνουν η προτεραιότητα της πολιτικής συνοχής, υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις που αφορούν όλα τα κράτη-μέλη, όπως είναι ο παγκόσμιος ανταγωνισμός στη βασισμένη στη γνώση οικονομία και η μετάβαση προς την οικονομία με χαμηλές εκπομπές άνθρακα. Αυτή η κατηγορία αφορά τις περιφέρειες εκείνες των οποίων το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι ανώτερο από 90% του μέσου ΑΕΠ της Ε.Ε. των 27.

Επιπλέον, δημιουργείται ένα «δίχτυ ασφαλείας» για όλες τις περιφέρειες που ήταν επιλέξιμες στο πλαίσιο του στόχου σύγκλισης στο διάστημα 2007-2013 αλλά το κατά κεφαλήν ΑΕΠ τους είναι πάνω από 75% του μέσου ΑΕΠ της Ε.Ε. των 27. Στις κατηγορίες των περιφερειών μετάβασης ή των περισσότερο αναπτυγμένων περιφερειών θα λαμβάνουν χρηματοδότηση στο πλαίσιο των Διαρθρωτικών Ταμείων ίση τουλάχιστον με τα δύο τρίτα της χρηματοδότησής τους για το διάστημα 2007-2013.

Ελάχιστα ποσοστά για το ΕΚΤ θα θεσπιστούν για κάθε κατηγορία περιφέρειας (25% για τις λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες, 40% για τις περιφέρειες μετάβασης και 52% για τις περισσότερο αναπτυγμένες περιφέρειες), με αποτέλεσμα το ελάχιστο συνολικό μερίδιο για το ΕΚΤ να ανέρχεται σε 25% του προϋπολογισμού που κατανέμεται στην πολιτική συνοχής, δηλαδή 84 δισεκατομμύρια ευρώ.

Το Ταμείο Συνοχής θα συνεχίσει να στηρίζει τα κράτη-μέλη με κατά κεφαλήν Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα μικρότερο από 90% του μέσου όρου της Ε.Ε. των 27 στην υλοποίηση επενδύσεων σε διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών και το περιβάλλον. Μέρος της χρηματοδότησης του Ταμείου Συνοχής (10 δισεκατομμύρια ευρώ) θα υπόκειται σε χωριστή διαχείριση για τη χρηματοδότηση πρωταρχικών δικτύων μεταφορών στο πλαίσιο της νέας διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη».

Η εμπειρία από το τρέχον δημοσιονομικό πλαίσιο φανερώνει ότι πολλά κράτη-μέλη συναντούν δυσκολίες στην απορρόφηση μεγάλων όγκων κεφαλαίων της Ε.Ε. εντός περιορισμένου χρονικού διαστήματος. Επιπλέον, η δημοσιονομική κατάσταση σε μερικά κράτη-μέλη έχει καταστήσει ακόμα πιο δύσκολη την αποδέσμευση κεφαλαίων για την παροχή εθνικής συγχρηματοδότησης. Προκειμένου να διευκολύνει την απορρόφηση χρηματοδότησης, η Επιτροπή προτείνει μια σειρά μέτρων:

• να τεθούν τα μέγιστα ποσοστά χρηματοδότησης συνοχής στο 2,5% του ΑΕΕ,

• να θεσπιστεί το ανώτατο όριο για τα ποσοστά συγχρηματοδότησης στο επίπεδο κάθε άξονα προτεραιότητας στο πλαίσιο των επιχειρησιακών προγραμμάτων στο 75-85% σε λιγότερο αναπτυγμένες και απομακρυσμένες

περιφέρειες, στο 75% για προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας, 60% σε περιφέρειες μετάβασης και 50% σε περισσότερο αναπτυγμένες περιφέρειες,

• να συμπεριληφθούν ορισμένοι όροι στις συμβάσεις εταιρικής σχέσης αναφορικά με τη βελτίωση της διοικητικής επάρκειας.

Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) που επιδιώκει την ενίσχυση της οικονομικής,

κοινωνικής και εδαφικής συνοχής στην Ευρώπη και στηρίζει την περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη θα θέσει προτεραιότητες:

• στην έρευνα, στην ανάπτυξη και την καινοτομία,

• στη βελτίωση της πρόσβασης και της ποιότητας των τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών,

• στην κλιματική αλλαγή και τη μετάβαση προς μια οικονομία με χαμηλές εκπομπές άνθρακα,

• στην επιχειρηματική στήριξη ΜΜΕ,

• σε υπηρεσίες γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος,

• στις υποδομές τηλεπικοινωνιών, ενέργειας και μεταφορών,

• στην ενίσχυση της θεσμικής επάρκειας και της αποδοτικής δημόσιας διοίκησης,

• στην Υγεία, στην εκπαίδευση, στις κοινωνικές υποδομές και

• στη βιώσιμη αστική ανάπτυξη.

Ωστόσο, για να εξασφαλιστεί ότι οι επενδύσεις της Ε.Ε. επικεντρώνονται σε αυτές τις προτεραιότητες, ελάχιστες χρηματοδοτήσεις τίθενται για ορισμένους τομείς προτεραιότητας. Για παράδειγμα, σε περισσότερο αναπτυγμένες περιφέρειες και σε περιφέρειες μετάβασης τουλάχιστον το 80% των πόρων του ΕΤΠΑ σε εθνικό επίπεδο πρέπει να κατανέμεται στην ενεργειακή απόδοση και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, την καινοτομία και τη στήριξη ΜΜΕ, εκ του οποίου τουλάχιστον το 20% πρέπει να κατανέμεται στην ενεργειακή απόδοση και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Οι λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες θα έχουν ευρύτερο φάσμα επενδυτικών προτεραιοτήτων για να επιλέξουν, αντανακλώντας τις ανάγκες τους για ευρύτερη ανάπτυξη. Ομως, θα πρέπει να διαθέτουν τουλάχιστον το 50% των πόρων του ΕΤΠΑ στην ενεργειακή απόδοση και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, την καινοτομία και τη στήριξη ΜΜΕ.

Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο

Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ), το κύριο χρηματοπιστωτικό μέσο της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τις επενδύσεις στους ανθρώπους, που προάγει την καλύτερη εκπαίδευση και βελτιώνει την κατάσταση των πιο ευάλωτων ατόμων που διατρέχουν τον κίνδυνο φτώχειας, αναμένεται να στοχεύσει σε τέσσερις θεματικούς στόχους σε όλη την Ενωση:

-στην προώθηση της απασχόλησης και τη στήριξη της κινητικότητας των εργαζομένων,

-στην προώθηση της κοινωνικής ένταξης και την καταπολέμηση της φτώχειας,

-στις επενδύσεις στην εκπαίδευση, στις δεξιότητες και στη διά βίου μάθηση και

-στην ενίσχυση της θεσμικής επάρκειας και της αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης.

Ταμείο Συνοχής

Το Ταμείο Συνοχής που βοηθά τα κράτη-μέλη με κατά κεφαλήν εισόδημα μικρότερο από 90% του μέσου όρου της Ε.Ε. των 27 να προβούν σε επενδύσεις σε δίκτυα μεταφορών και στο περιβάλλον, θα στηρίξει τις επενδύσεις στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και την πρόληψη κινδύνου, καθώς επίσης τις επενδύσεις στους τομείς υδάτων και αποβλήτων και στο αστικό περιβάλλον. Στο πνεύμα των προτάσεων της Επιτροπής για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, οι επενδύσεις στην ενέργεια θα είναι επίσης επιλέξιμες για στήριξη, υπό τον όρο ότι έχουν θετικά περιβαλλοντικά οφέλη. Επομένως, στηρίζονται επίσης οι επενδύσεις στην ενεργειακή απόδοση και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Στον τομέα των μεταφορών, το Ταμείο Συνοχής θα συνεισφέρει σε επενδύσεις σε συστήματα μεταφορών με χαμηλές εκπομπές άνθρακα και στις αστικές μεταφορές.