Αν η σύλληψη μιας καινοτόμου επιχειρηματικής ιδέας μπορεί να είναι θέμα ακόμη και λίγων δευτερολέπτων, το πέρασμα από τη θεωρία στην πράξη απαιτεί πολύ περισσότερα – και σίγουρα ο δρόμος δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Παρότι «χάρτες» για να φτάσει ο υποψήφιος επιχειρηματίας στον προορισμό του δεν υπάρχουν, ωστόσο κάποιες συμβουλές «εκ των έσω» μπορεί να αποδειχτούν σωτήριες για την εξοικονόμηση χρόνου και χρήματος.
Οδηγίες προς ναυτιλλομένους δίνουν ο senior manager της εταιρείας παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών, υπηρεσιών τεχνολογίας και outsourcing «Accenture» Γεώργιος Λελάκης και η αντιπρόεδρος της ΕΒΥΠ ΑΕ Ιρίνα Τακά-Μιχαηλίδη, αμφότεροι ομιλητές σε εκδήλωση για το θέμα, που διοργανώνουν απόψε, στη Θεσσαλονίκη, το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο και το Anatolia School of Business του American College of Thessaloniki(ACT), μέλος του Κολλεγίου «Ανατόλια».
«Τι πρέπει να γνωρίζει ο άνθρωπος που ιδρύει μια νεοφυή επιχείρηση (start up) κατά τη σύνταξη του επιχειρησιακού της σχεδίου (business plan), ώστε αφενός να αποφύγει λάθη με μακροχρόνια αρνητικές -ή και καταστροφικές- συνέπειες και, αφετέρου, να καταστήσει την εταιρεία του δελεαστική στους επενδυτές;» ρωτήσαμε τον κ. Λελάκη.
Το πρώτο crash test για μια ιδέα το κάνεις μόνος σου
Κατά τον κ. Λελάκη, τα κέρδη από ένα σωστό business plan δεν αναλώνονται στο αποτέλεσμα καθεαυτό, αλλά ξεκινούν από τη διαδικασία της σύνταξής του. Κι αυτό διότι, το επιχειρησιακό σχέδιο επαληθεύει την πραγματική αξία της ιδέας.
«Όταν μπούμε στη διαδικασία να εκπονήσουμε το business plan καταλαβαίνουμε πολλά για το αν η ιδέα μας είναι βιώσιμη ή εμπορικά αξιοποιήσιμη. Γι’ αυτό και αν απλά πληρώσουμε κάποιον να μας το εκπονήσει, έχουμε χάσει το 70% της αξίας του. Πρέπει οπωσδήποτε να εμπλεκόμαστε και εμείς» λέει.
Κορυφαίος σολίστ χωρίς μαθήματα μουσικής…δεν γίνεσαι
Ποια λάθη μπορεί να αποφύγει μια start up με στο σωστό επιχειρησιακό σχέδιο; «Πολλά. Ο επιχειρηματίας μπορεί να καταλάβει αν η ιδέα του εφαρμόζεται στην πράξη, Μπορεί να είναι υλοποιήσιμη τεχνικά, αλλά να μην μπορεί να την εκμεταλλευτεί εμπορικά. Μπορεί να χρειάζεται κεφάλαια και άλλους πόρους, που δεν είναι διαθέσιμοι. Μπορεί να απαιτείται υπερβολικά μεγάλος χρόνος για την υλοποίησή της. Μπορεί η ιδέα να μην έχει ‘βάθος’, δηλαδή να αποδώσει κάποια χρήματα για μερικούς μήνες ή λίγα χρόνια και μετά να ‘πέσει’. Αυτά όλα θα τα αντιληφθεί κατά τη σύνταξη του business plan. ‘Οσο πιθανό είναι να γίνει κορυφαίος σολίστ κάποιος που δεν έχει διδαχτεί μουσική, άλλο τόσο πιθανό είναι να πετύχει ένας νέος επιχειρηματίας χωρίς business plan. Δεν είναι αδύνατο, αλλά ούτε ιδιαίτερα πιθανό» λέει χαρακτηριστικά ο κ. Λελάκης.
Είμαι η ομάδα μου
Προσθέτει ότι «ο innovator (σ.σ. δημιουργός της καινοτόμου ιδέας) πρέπει μεν να συμμετέχει στην εκπόνηση του business plan, αλλά δεν μπορεί να το εκπονήσει μόνος του, γιατί δεν τα γνωρίζει όλα, δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα ο δημιουργός της ιδέας και ο επιστήμονας, ο οικονομικός αναλυτής, ο project manager και ο εκτελεστικός διευθυντής. Χρειάζεται μια καλή ομάδα, π.χ., τριών ή τεσσάρων ατόμων, τόσο για να εκπονήσει το σχέδιο, όσο και για να το ελέγξει. Πρέπει οπωσδήποτε να το δει κάποιο τρίτο μάτι, έμπιστο όμως, γιατί αλλιώς η ιδέα μπορεί να ξεφύγει στον ανταγωνισμό ή και απλά να αξιολογηθεί επιφανειακά μόνο».
«Ζωντανός» οργανισμός το business plan
Προσθέτει ότι η δουλειά της ομάδας δεν τελειώνει με τη σύνταξη του business plan, γιατί αυτό είναι «ζωντανός» οργανισμός, που εξελίσσεται συνέχεια και άρα πρέπει να επικαιροποιείται και να ανανεώνεται ανάλογα με τις εξελίξεις.
Σε ποια στιγμή της όλης διαδικασίας πρέπει ο υποψήφιος επιχειρηματίας να μεριμνήσει για τη σύνταξή του; «Απ’ τη στιγμή που έχει την ιδέα. Πρώτα έρχεται η ιδέα, στη συνέχεια η ανάπτυξη του business plan και μετά όλα τα άλλα» εξηγεί ο κ. Λελάκης.
Προ διετίας, και ο ίδιος είχε δει τις 280 προτάσεις, που είχαν κατατεθεί στον διαγωνισμό του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, με τίτλο «Make Innovation Work», κατά το πρώτο στάδιο αξιολόγησης.
Αλήθεια, ποιο ήταν το επίπεδο των προτάσεων αυτών και πού υστερούσαν; ««Είχαμε και πολλές τετριμμένες ιδέες, αλλά το 50% του συνόλου ήταν πραγματικά πολύ καινοτόμες προτάσεις. Το σημείο στο οποίο είδαμε ότι έπασχε το πλείστον των προτάσεων ήταν στο business planning. Γι’ αυτό άλλωστε ξεκινήσαμε μια σειρά από εκδηλώσεις και workshops με θέμα την εκπόνηση επιχειρησιακών σχεδίων» σημείωσε.
Σε ποια σημεία υστερούν οι προτάσεις των υποψηφίων innovators;
Οι ελλείψεις που διαπιστώθηκαν είχαν να κάνουν με σχεδόν … τα πάντα. Ουσιαστικά, πολλοί από τους υποψήφιους δεν είχαν βάλει οργανωμένα την ιδέα τους «στο χαρτί», με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν εκτιμήσεις για το ύψος των κεφαλαίων, που θα απαιτούσε η υλοποίησή της στην πράξη, για το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής της ή ακόμη και για το από πού θα μπορούσαν να προέλθουν τα έσοδα αν «έβγαινε» στην αγορά.
Οι νέοι επιχειρηματίες δεν φοβούνται τόσο την κρίση, όσο…
Παράλληλα, δεν υπήρχε σε πολλές περιπτώσεις εκτίμηση των πιθανών κινδύνων και αδυναμιών. «Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν ότι, αν και βρισκόμασταν ήδη για τα καλά μέσα στην κρίση, οι νέοι επιχειρηματίες δεν ανέφεραν αυτή ώς τον βασικό κίνδυνο για την υλοποίηση της ιδέας τους, αλλά τη δυσκινησία του κράτους στις διαδικασίες για το άνοιγμα μιας νέας επιχείρησης» υπογραμμίζει ο κ. Λελάκης.
Αν δεν το κυνηγήσεις, δεν συμβαίνει
Ποιοι είναι αλήθεια οι παράγοντες που πείθουν έναν επενδυτή να χρηματοδοτήσει μια καινοτόμα ιδέα; «Όλοι οι οργανισμοί που χρηματοδοτούν την καινοτομία, αναζητούν πάνω-κάτω τα ίδια. Πρώτον, μια πραγματικά καλή ιδέα. Δεύτερον, μια δυνατή ομάδα. Τρίτον, ένα πλήρες business plan. Επίσης, οι υποψήφιοι πρέπει να γνωρίζουν το εξής: ότι πρέπει να αγωνίζονται οι ίδιοι για τα πάντα, να μη περιμένουν τα πράγματα να συμβούν από μόνα τους. Τα πράγματα θα συμβούν μόνο αν τα κυνηγήσεις» τονίζει και καταλήγει λέγοντας ότι η νοοτροπία, το «mindset» περί επιχειρηματικότητας, πρέπει να καλλιεργείται από το σχολείο, όχι όταν ο άνθρωπος «πιάνει» τα 30.
Ο Αμερικανός επενδυτής θέλει να δει μια ομάδα που έχει προσπαθήσει
Η ύπαρξη μιας δυνατής ιδέας, αλλά και το «χτίσιμο» μιας καλής ομάδας, η οποία ξέρει να προσπαθεί, αλλά και να αποτυγχάνει, αποτελούν βασικούς παράγοντες επιτυχίας, σύμφωνα και με την κυρία Τακά-Μιχαηλίδη, η οποία θέτει και μια επιπλέον παράμετρο: το έξυπνο χρήμα.
«Η επιλογή των μελών της ομάδας πρέπει να γίνεται αξιοκρατικά και με βάση τι έχει πετύχει ο καθένας. Δεν είναι ανάγκη οι συμμετέχοντες να είναι ‘μεγάλα’ ονόματα. Ο Αμερικανός επενδυτής θέλει να δει μια ομάδα που έχει προσπαθήσει ή και έχει αποτύχει. Τα περί αποτυχίας είναι πλέον κλισέ γιατί τα λέμε και τα ακούμε συχνά, αλλά είναι πραγματικότητα. Στην Ελλάδα, είναι αλήθεια, μια αποτυχία μπορεί να σε ‘καθίσει’ για πάντα, αλλά ιδίως σε κλάδους όπως οι νέες τεχνολογίες, αυτός ο φόβος δεν πρέπει να μας κρατάει πίσω αν θέλουμε να πετύχουμε» σημειώνει.
Πέρα από τα σύνορα
Η ίδια, που επί μια δεκαετία εργαζόταν σε ΗΠΑ και Αγγλία, προσθέτει ότι πολύ σημαντικό είναι επίσης «να κοιτάζουμε πέρα από τα σύνορα. Οι Ελληνες έχουμε φοβερές δυνατότητες, αλλά πολλές φορές θέλουμε πρώτα να πετύχουμε ‘εδώ’, στη Θεσσαλονίκη ή την Αθήνα. Δεν είναι έτσι. Πρέπει να μάθουμε τι θέλουν και πώς λειτουργούν οι ξένες αγορές και κεφαλαιαγορές» προσθέτει.
Θίγει, παράλληλα, το θέμα της προβληματικής χρηματοδότησης της καινοτομίας στην Ελλάδα, αφού οι νέοι επιχειρηματίες βρίσκονται ενώπιον απαιτήσεων για cash collateral (σ.σ. ταμειακά διαθέσιμα) ή για λειτουργία κάποιων χρόνων, προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση σε κεφάλαια, π.χ., των τραπεζών. Ως αποτέλεσμα, αδυνατούν ν΄ ανταποκριθούν.
Παρόλα αυτά, η εικόνα δεν είναι «μαύρη». «Είμαι αισιόδοξη ότι οι νέοι άνθρωποι στην Ελλάδα θα συνεχίσουν να χτίζουν δυνατές ιδέες και θα προσεγγίσουν με επιτυχία επενδυτές κι από το εξωτερικό» σημειώνει η κυρία Τακά-Μιχαηλίδη και συμπληρώνει ότι μια επιτυχημένη επιχείρηση απαιτεί επίσης τη σωστή οικονομική πρόγνωση της πορείας της επένδυσης.
«Επιχειρηματίας δεν γεννιέσαι απαραίτητα»
Επιχειρηματίας, κατά την ίδια, δεν γεννιέσαι απαραίτητα. «Μπορείς να γίνεις, δίνοντας προσοχή στη λεπτομέρεια και στο να είσαι ευέλικτος και συνεπής, στο να έχεις ισορροπία και να είσαι προσαρμοστικός. Αν έχουμε εστιάσει για παράδειγμα στη Βουλγαρία, έχουμε πει ότι αυτή είναι η αγορά μας, αλλά έχουμε θετικά μηνύματα, π.χ., από την Τουρκία, πρέπει να προσαρμοζόμαστε στα νέα δεδομένα -στις ανάγκες του πελάτη, της εταιρείας, της χώρας» λέει χαρακτηριστικά.
Να διαλέγουμε «έξυπνο» χρήμα, όχι «απλά χρήμα»
Η κυρία Τακά-Μιχαηλίδη υπογραμμίζει ακόμη την ανάγκη επιλογής του λεγόμενου «έξυπνου» χρήματος, δηλαδή της συνεργασίας με ανθρώπους ή οργανισμούς, που δεν προσφέρουν απλώς κεφάλαια, αλλά και γενικότερη στήριξη, συμβουλευτική ή άλλη.
«Να συνεργαζόμαστε με ανθρώπους που έχουν να μας προσφέρουν για παράδειγμα επαφές, συμβουλές, δυνατότητες. Να διαλέγουμε funds, που έχουν να μας δώσουν κάτι παραπάνω. Κάτι παραπάνω από χρήματα» καταλήγει.
