Θερμή είναι η συζήτηση που έχει ανακύψει με αφορμή την αποκάλυψη του επιδόματος ενοικίου που λάμβανε η πρώην αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας Ράνια Αντωνοπούλου.

Τα βουλευτικά προνόμια έχουν γίνει πολλές φορές στο παρελθόν αντικείμενο έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης με σειρά κυβερνήσεων να δεσμεύονται προεκλογικά στην κατάργησή τους, όμως για ευνόητους λόγους, οι δεσμεύσεις αυτές έχουν αποδειχτεί κενό γράμμα.

Με αφορμή τον χθεσινό ανασχηματισμό που εν πολλοίς έγινε ως αποτέλεσμα του πρόσφατου ζητήματος που οδήγησε στην παραίτηση δύο υπουργών, ανοίγουμε σήμερα τον «φάκελο» των βουλευτικών προνομίων.

Ποιες είναι οι παροχές που απολαμβάνουν οι βουλευτές; Πώς φορολογούνται; Υφίστανται πραγματικοί λόγοι διατήρησης ορισμένων τέτοιων προνομίων ή θα πρέπει να καταργηθούν καθολικά; Τι προτείνουν  τα πολιτικά κόμματα σχετικά με το θέμα; 

Ο κοινοβουλευτισμός ως προνόμιο

Οι παροχές και τα προνόμια που απολαμβάνουν τα εκλεγμένα μέλη του κοινοβουλίου είναι αρκετά.

Σε μια μακρά περίοδο έντονης λιτότητας που διαρκεί ήδη σχεδόν μια δεκαετία, τα συγκεκριμένα προνόμια εκτός από υπερβολικά, μπορούν εύκολα να χαρακτηριστούν «προκλητικά».

Η βουλευτική αποζημίωση ανέρχεται, ύστερα από μειώσεις στα 5.780 ευρώ μηνιαίως (ή 69.360 ευρώ ετησίως). Στο ποσό αυτό προστίθεται και επίδομα γάμου, το οποίο ανέρχεται σε 420 ευρώ ετησίως, καθώς και οικογενειακό επίδομα. Λαμβάνουν επίσης 600 ευρώ ετησίως ως οικογενειακό επίδομα.

Πέραν της βουλευτικής αποζημίωσης που είναι λογικό να υπάρχει, οι βουλευτές δικαιούνται, σύμφωνα με τον νόμο αρκετά προνόμια.

• Ένα από αυτά είναι το επίδομα οργάνωσης γραφείου που κυμαίνεται από 738,88 έως 935,88 ευρώ τον μήνα, ανάλογα με την περιφέρεια από την οποία προέρχεται ο καθένας.
• Επίσης προβλέπεται αποζημίωση εξόδων μετακίνησης 4.368 ευρώ τον χρόνο, ενώ ετησίως λαμβάνουν ταχυδρομικά τέλη ύψους 13.632 ευρώ.
• Η συμμετοχή των βουλευτών σε κοινοβουλευτικές επιτροπές και θερινά τμήματα, παρά το γεγονός ότι εντάσσονται στα κοινοβουλευτικά τους καθήκοντα πληρώνονται με επιπλέον επιδόματα. Συγκεκριμένα, κάθε συνεδρίαση επιτροπής, αλλά και θερινού τμήματος πληρώνεται με 75€. Ως εκ τούτου η συμμετοχή ενός βουλευτή σε ένα από τα θερινά τμήματα του εξασφαλίζει επιπλέον 750€ ετησίως, ενώ οι απολαβές από τη συμμετοχή σε επιτροπές, εξαρτώνται από τη συχνότητα των συνεδριάσεων.
• Προβλέπεται επίσης ατέλεια τηλεφωνικής επικοινωνίας καθώς οι βουλευτές δικαιούνται δωρεάν συσκευή κινητού και η Βουλή καλύπτει λογαριασμούς έως και 200 ευρώ. Αν υπερβούν το όριο, καταβάλλουν οι ίδιοι τη διαφορά. Δικαιούνται επίσης οκτώ σταθερές γραμμές τηλεφωνίας (μέχρι 12.000 ευρώ).
• Οι βουλευτές της επαρχίας έχουν στη διάθεσή τους 104 αεροπορικά εισιτήρια τον χρόνο για να πηγαίνουν στις εκλογικές τους περιφέρειες και 52 αεροπορικά εισιτήρια μετ’ επιστροφής για τον νομό τους, εφόσον αυτός απέχει περισσότερα από 200 χιλιόμετρα από την Αθήνα.

• Κάθε βουλευτής μπορεί να έχει στην υπηρεσία του έως τέσσερις υπαλλήλους. Οι δύο είναι μετακλητοί και πληρώνονται από τις υπηρεσίες τους και οι άλλοι δύο πληρώνονται από τη Βουλή ως επιστημονικοί συνεργάτες.
• Όλοι οι βουλευτές έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν άτοκο δάνειο από τη Βουλή σε 48 μηνιαίες δόσεις μέσω παρακράτησης του ποσού που τους αναλογεί από τον μισθό τους.
• Τα μέλη του κοινοβουλίου δικαιούνται και όχημα που μισθώνει με τη μέθοδο του λίζινγκ η Βουλή. Οι βουλευτές του λεκανοπεδίου Αττικής (Α’, Β’ Αθηνών και Πειραιά και υπόλοιπο Αττικής) δικαιούνται αυτοκίνητο έως 1.400 κυβικά και έως 750 ευρώ μηνιαίο μίσθωμα. Για τους βουλευτές περιφέρειας προβλέπεται όχημα έως 1.800 κ.εκ. και 1.200 ευρώ μίσθωμα.
• Στα πιο «παράλογα» επιδόματα είναι και το μηνιαίο επίδομα βιβλιοθήκης ύψους 905,66 ευρώ τον μήνα, δηλαδή 10.868 ευρώ ανά έτος. Μάλιστα το ίδιο ακριβώς ποσό εκπίπτει από την φορολογία των βουλευτών όπως θα αναφέρουμε και παρακάτω.
• Καταλήγοντας στο επίδομα που «άνοιξε» και πάλι την συζήτηση για τα βουλευτικά προνόμια, οι βουλευτές της επαρχίας δικαιούνται δωρεάν διαμονή στην Αθήνα σε κεντρικό ξενοδοχείο για το οποίο η Βουλή πληρώνει το ποσό των 1.200 ευρώ τον μήνα ή, για όσους επιθυμούν να νοικιάσουν διαμέρισμα, η Βουλή παρέχει το ποσό των 1.000 ευρώ.

Φοροαπαλλαγές που… διευκολύνουν

Παρόλα αυτά τα προνόμια δεν σταματούν στα χρήματα που απολαμβάνουν τα μέλη του κοινοβουλίου, αλλά «απλώνονται» και στα κέρδη τους από τις φοροαπαλλαγές.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Ελεύθερου Τύπου, από το συνολικό ποσό που προκύπτει από όλα τα παραπάνω προνόμια, εκπίπτουν της φορολογίας ποσά που μπορεί να κυμανθούν από 25% έως και 77%.

Πριν υπαχθεί σε φόρο το ποσό της βουλευτικής αποζημίωσης αφαιρείται το ποσό των κρατήσεων για υγειονομική περίθαλψη και κοινωνική ασφάλιση, καθώς και τυχόν ποσά που αποδίδονται στο κόμμα. Το συνολικό ποσό των κρατήσεων αυτών μπορεί να φθάσει μέχρι και τα επίπεδα των 24.250 ευρώ.

Περαιτέρω, κατά την εκκαθάριση του φόρου εισοδήματος, αφαιρείται από το καθαρό αυτό εισόδημα το 25% του ακαθάριστου ποσού της βουλευτικής αποζημίωσης ως τεκμαρτή ετήσια δαπάνη για την κάλυψη των αναγκών μίσθωσης των πολιτικών γραφείων και λοιπών αναγκών άσκησης του βουλευτικού λειτουργήματος. Το ποσό που εκπίπτει ανέρχεται συγκεκριμένα σε 17.445 ευρώ (69.360 ευρώ Χ 25% = 17.445 ευρώ).

Επιπλέον, κατά την εκκαθάριση του φόρου εισοδήματος, από την ετήσια καθαρή φορολογητέα αποζημίωση του βουλευτή αφαιρείται, ως επιπλέον αφορολόγητο, ένα ποσό ύψους 10.868 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στο μηνιαίο επίδομα βιβλιοθήκης ύψους 905,66 ευρώ (12 Χ 905,66 ευρώ = 10.868 ευρώ).

Τα φορολογικά προνόμια είχε παραχωρηθεί στους βουλευτές μέσω της παραγράφου 1 του άρθρου 5 του Ζ’ ψηφίσματος του έτους 1975 και αφορούσε την έκπτωση από το φορολογητέο ποσό της βουλευτικής αποζημίωσης όλων των δαπανών άσκησης του λειτουργήματος του βουλευτή.