Παιδιά σε όλο τον κόσμο συνήθως εμπλέκονται σε αμειβόμενες και μη αμειβόμενες μορφές εργασίας. Σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO) το 2012 168 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας 5-17 ετών αναγκάσθηκαν να εργασθούν με τρόπους που παρεμπόδισαν την εκπαίδευσή τους, στέρησαν τη χαρά της παιδικής ηλικίας και παραβίασαν βάναυσα το δικαίωμά τους στην ομαλή σωματική και πνευματική τους ανάπτυξη.
Στην Ελλάδα η παιδική εργασία διαχρονικά παρουσιάζει φθίνουσα πορεία, ιδιαίτερα μετά την έναρξη της οικονομικής κρίσης το 2009. Για το έτος 2013 το ποσοστό των εργαζομένων παιδιών (15-18 ετών) στον αντίστοιχο συνολικό πληθυσμό των παιδιών στην Ελλάδα είναι πολύ μικρό (1,4% ή 6.430 παιδιά), ενώ ποσοστό των οικονομικά μη ενεργών παιδιών είναι η πλειοψηφία (95,6%) του αντίστοιχου συνολικού πληθυσμού.
«Κάθε είδος εργασίας που βάζει τη σωματική ή πνευματική ανάπτυξη ενός παιδιού σε κίνδυνο, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό», σημειώνει σχετικά ο Γενικός Διευθυντής της UNICEF Ελλάδος κ. Ηλίας Λυμπέρης.
Πολλά από τα παιδιά που εμπλέκονται στην παιδική εργασία εκτίθενται σε επικίνδυνες συνθήκες, βία και κακομεταχείριση που είναι πιθανόν να βλάψουν την υγεία, την ασφάλεια ή τις ηθικές αξίες των παιδιών. Ο αριθμός αυτών των παιδιών υπολογίζεται σε περισσότερο από το μισό όλων των εργαζομένων παιδιών ηλικίας 5-17 ετών το 2012 (85 εκατομμύρια).
Η συχνότητα των επικίνδυνων εργασιών αυξάνεται ανάλογα με την ηλικία. Τα παιδιά ηλικίας 15-17 ετών αντιπροσωπεύουν το 55% (47,5 εκατ.) του συνόλου που απασχολούνται σε επικίνδυνες εργασίες, ενώ τα παιδιά ηλικίας 12-14 ετών αντιπροσωπεύουν το 23% (19,3 εκατ.) και τα παιδιά ηλικίας 5-11 ετών αντιπροσωπεύουν το 22% του, (18,5 εκατ.).
Η φτώχεια και η ανάγκη ενός παιδιού να συνεισφέρει στο οικογενειακό εισόδημα είναι οι κυριότερες αιτίες που τα παιδιά αναγκάζονται να εργάζονται.
Συγκρούσεις και φυσικές καταστροφές μπορούν επίσης να οδηγήσουν τα παιδιά στην παιδική εργασία, όταν χρειάζεται να εργασθούν για να στηρίξουν τις οικογένειές τους. Ίσως η πιο αποτελεσματική στρατηγική για την λύση του προβλήματος είναι να αποτρέπεται η παιδική εργασία στη ρίζα της και το πιο ισχυρό μέσον για να επιτευχθεί αυτό είναι η αύξηση της πρόσβασης στην ποιοτική εκπαίδευση.
Η μέχρι σήμερα πρόοδος
Ο αριθμός των εργαζομένων παιδιών ηλικίας 5-17 ετών, σε παγκόσμιο επίπεδο, μειώθηκε σημαντικά από 215 εκατομμύρια το 2008 (13,6%) σε 168 εκατομμύρια το 2012 (10,6%). Αυτό σημαίνει 47 εκατομμύρια παιδιά λιγότερα συγκριτικά με το 2008.
Επίσης και ο αριθμός των παιδιών ηλικίας 5-17 ετών που εργάζονται σε επικίνδυνες εργασίες ανά τον κόσμο μειώθηκε κατά 30 εκατομμύρια, από 115 εκατ. το 2008 σε 85 εκατ. το 2012.
Η αποτροπή της παιδικής εργασίας προέρχεται από την αναγνώριση, την αναζήτηση των αιτιών της και την ανάδειξη μέτρων κοινωνικής προστασίας για τα παιδιά και τις οικογένειές τους. Η έλλειψη εκπαιδευτικών ευκαιριών και η χαμηλή ποιότητα των εκπαιδευτικών συστημάτων καθώς επίσης η διάκριση σε βάρος των παιδιών από συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες, οδηγούν τα παιδιά σε επιβλαβείς μορφές εργασίας.
Η UNICEF Ελλάδος, στην πρόσφατη έκθεσή της «Η Κατάσταση των Παιδιών στην Ελλάδα 2014» έχει προτείνει την ανάπτυξη ενός μηχανισμού εντοπισμού της παιδικής εργασίας και μιας βάσης για την καταγραφή ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών της, ώστε βάσει των στοιχείων αυτών να σχεδιαστεί η αντιμετώπισή της.
