Ένας νέος Οδηγός από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης επιχειρεί να εισάγει όσους ασχολούνται με την ψηφιακή επιμέλεια πολιτιστικών συλλογών, όπως μουσειολόγους, αρχειονόμους και βιβλιοθηκονόμους, στις βασικές έννοιες και αρχές των ανοικτών πολιτιστικών δεδομένων από τη μία, και των ανοικτών διασυνδεδεμένων δεδομένων από την άλλη, εξηγώντας τη σημασία, τις σχέσεις και τις διαφορές τους.
Η ανοικτή διάθεση των πολιτιστικών δεδομένων έχει αρχίσει να καθιερώνεται τα τελευταία χρόνια, με σημαντικότερη πρωτοβουλία στον χώρο την υιοθέτηση από τη Europeana, την Ευρωπαϊκή Ψηφιακή Βιβλιοθήκη, της πλέον ανοικτής άδειας χρήσης για τη διάθεση των πολιτιστικών δεδομένων που συλλέγει από χιλιάδες φορείς από όλη την Ευρώπη. Σε θεσμικό επίπεδο επίσης, η πρόσφατη αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την Περαιτέρω Χρήση της Δημόσιας Πληροφορίας, όπως και η μεταφορά της στην ελληνική νομοθεσία, εντάσσει για πρώτη φορά τα δημόσια μουσεία, βιβλιοθήκες και αρχεία, στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας επιχειρώντας να καθιερώσει τις αρχές της ανοικτότητας στη διάθεση της πολιτιστικής πληροφορίας.
Τα διασυνδεδεμένα δεδομένα από την άλλη, βασίζονται σε ένα νέο τεχνολογικό τρόπο διάθεσης των δεδομένων που τα καθιστά αντιληπτά τόσο από τους ανθρώπινους χρήστες, όσο και από τους υπολογιστές και επιτρέπει τις μεταξύ τους διασυνδέσεις, ακόμη και με αυτόματο τρόπο. Έτσι, τα μεταδεδομένα ενός μουσείου, μπορούν π.χ. να διασυνδεθούν με άλλα δομημένα σύνολα δεδομένων από τρίτες πηγές, όπως ημερομηνίες γεννήσεως και θανάτου δημιουργών, γεωγραφικές συντεταγμένες τοπωνυμίων ή πληροφορίες από τη Βικιπαίδεια, γεγονός που συντελεί στον εμπλουτισμό της πληροφορίας, καθιστά πολύ πιο πλούσια την εμπειρία του χρήστη και διευρύνει τις διόδους ανακάλυψης μίας πληροφορίας και ενός έργου στο διαδίκτυο.
Χωρίς να αποτελεί ένα πρακτικό εγχειρίδιο εφαρμογής, ο οδηγός των Ανοικτών και Διασυνδεδεμένων Δεδομένων επιχειρεί να παρουσιάσει με συνοπτικό και εύληπτο τρόπο τα τεχνικά, νομικά και οργανωτικά ζητήματα που άπτονται της ανοικτής διάθεσης των πολιτιστικών δεδομένων στο διαδίκτυο στοχεύοντας στην ευαισθητοποίηση των φορέων γύρω από αυτά τα θέματα. Ο Οδηγός περιλαμβάνει ακόμη ένα σύντομο χρονολόγιο με κάποιες ημερομηνίες-ορόσημα στη σύντομη ιστορία των ανοικτών και διασυνδεδεμένων πολιτιστικών δεδομένων, καθώς και συγκεκριμένα παραδείγματα χρήσης.
Ο παρών οδηγός δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του έργου «Πλατφόρμα Παροχής Υπηρεσιών Κατάθεσης, Διαχείρισης και Διάθεσης Ανοιχτών Δεδομένων και Ψηφιακού Περιεχομένου» το οποίο χρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ψηφιακή Σύγκλιση» (ΕΣΠΑ 2007-2013), με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Στόχος του έργου είναι η ασφαλής διαφύλαξη, η ανοικτή διάθεση και η περαιτέρω αξιοποίηση της εθνικής πολιτιστικής μας κληρονομιάς και η δημιουργία ενός βιώσιμου οικοσυστήματος της γνώσης. Οι υπηρεσίες που αναπτύσσει το ΕΚΤ στο πλαίσιο του έργου βασίζονται σε τεχνολογίες αιχμής, όπως το μοντέλο SaaS (Software as a Service: Λογισμικό ως Υπηρεσία) και το Cloud Computing (Υπολογιστικό Νέφος).
Ανάμεσα στις δράσεις του έργου που προβλέπονται είναι και η υπηρεσία Ενιαίου Καταλόγου που αποσκοπεί στη δημιουργία, έως το 2015, ενός κοινού πολιτιστικού πληροφοριακού χώρου. Στον χώρο αυτό, οι ψηφιακοί πόροι που παρήχθησαν στο πλαίσιο των πρόσφατων Προσκλήσεων 31 «Πολιτισμός» και 31.2 «Ψηφιακές Υπηρεσίες Ανάδειξης του Ελληνικού Πολιτιστικού Ψηφιακού Αποθέματος» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ψηφιακή Σύγκλιση» θα είναι διαθέσιμοι δωρεάν, ελεύθερα και χωρίς περιορισμούς. Για να υλοποιηθεί αυτό, οι παραπάνω Προσκλήσεις έθεταν ως προϋπόθεση, ανάμεσα στα άλλα, να εφαρμόζονται μέθοδοι και τεχνολογίες ανοικτών διασυνδεδεμένων δεδομένων στην τεκμηρίωση πολιτιστικού περιεχομένου αρχείων, βιβλιοθηκών και μουσείων, δημιουργώντας ένα νέο παράδειγμα στον τρόπο με τον οποίο διατίθεται η πολιτιστική πληροφορία, συμβατό με τις διεθνείς εξελίξεις και τις σύγχρονες ανάγκες των χρηστών.
Ο παρών οδηγός ενσωματώνει σύγχρονες διεθνείς καλές πρακτικές και τη μακρόχρονη τεχνογνωσία του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (EKT) πάνω στην προτυποποιημένη διαχείριση έγκριτου ψηφιακού περιεχομένου, και είναι μέρος του εποπτικού υλικού που δημιουργείται και διατίθεται δωρεάν από το EKT πάνω σε θέματα ψηφιακής επιμέλειας και διαχείρισης ψηφιακού πολιτιστικού και επιστημονικού υλικού.
Κατεβάστε τον Οδηγό “Ανοικτά και Διασυνδεδεμένα Πολιτιστικά Δεδομένα» http://helios-eie.ekt.gr/EIE/handle/10442/14420
