Mελέτη της ΕΕ για τις πολιτικές σίτισης στο σχολείο

Για να βοηθήσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη μάχη κατά της παιδικής παχυσαρκίας, το Κοινό Κέντρο Ερευνών, που είναι η εσωτερική επιστημονική υπηρεσία της, δημοσίευσε την πρώτη ολοκληρωμένη έκθεση σχετικά με τις πολιτικές σίτισης στα σχολεία της Ευρώπης.

Σύμφωνα με την έκθεση, οι ευρωπαϊκές χώρες αναγνωρίζουν ότι το τι τρώνε τα παιδιά στο σχολείο έχει μεγάλη σημασία για την υγεία, την ανάπτυξη και τις σχολικές τους επιδόσεις. Όλες οι χώρες που περιλαμβάνονται στη μελέτη (τα 28 κράτη μέλη της ΕΕ συν η Νορβηγία και η Ελβετία) έχουν θεσπίσει οδηγίες για τη σίτιση στα σχολεία, παρόλο που διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους. Τα εθνικά μέτρα που στοχεύουν στην προώθηση της υγιεινής διατροφής στα σχολεία κυμαίνονται από προαιρετικές συστάσεις, π.χ. σχετικά με το μενού και το μέγεθος των μερίδων, μέχρι την πλήρη απαγόρευση της εγκατάστασης αυτόματων πωλητών και της πώλησης αναψυκτικών που περιέχουν ζάχαρη ή γλυκαντικές ουσίες.

Ο επίτροπος Υγείας Τόνιο Μπορτζ δήλωσε: «Σχεδόν ένα στα τρία παιδιά στην Ευρώπη είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο, και γι΄αυτό κινδυνεύει να αναπτύξει ασθένειες, όπως ο διαβήτης τύπου 2, που θα μπορούσαν όμως να προληφθούν. Το σχολείο μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην προσπάθειά μας να παροτρύνουμε τα παιδιά να διαμορφώσουν υγιεινές διατροφικές συνήθειες, ώστε να γίνουν υγιείς ενήλικες, να έχουν καλές σχολικές επιδόσεις και να αναπτύξουν όλες τις ικανότητές τους. Συνεπώς, αυτή η πρώτη αξιολόγηση των πολιτικών σίτισης στο σχολείο βοηθά σημαντικά στη μάχη μας κατά της παχυσαρκίας.»

Η επίτροπος Έρευνας, Καινοτομίας και Επιστήμης Μόιρα Γκέγκεν Κουίν δήλωσε: «Η έκθεση αυτή αποτελεί μια καλή βάση προκειμένου οι Ευρωπαίοι ιθύνοντες, εκπαιδευτικοί και επιστήμονες να διερευνήσουν την πιθανή σχέση μεταξύ των πολιτικών σίτισης στο σχολείο και της δημόσιας υγείας, και να αξιολογήσουν τη σημασία της προώθησης υγιεινών διατροφικών συνηθειών.»

Ιστορικό

Η έκθεση παρουσιάζει τα πλέον πρόσφατα έγγραφα εθνικής πολιτικής σχετικά με πρότυπα και οδηγίες για τα τρόφιμα που διατίθενται στα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Περιγράφει τις εθνικές πολιτικές σύμφωνα με κοινά κριτήρια, όπως τρόφιμα που επιτρέπονται ή απαγορεύονται, περιεκτικότητα σε θρεπτικά στοιχεία, εγκαταστάσεις εστίασης, υπηρεσίες τροφοδοσίας και περιορισμοί στην εμπορία.

Επίσης, περιέχει επισκόπηση της κατάστασης στον ρυθμιστικό τομέα, που αποτελεί σημαντικό βήμα για την αξιολόγηση του αντικτύπου των πολιτικών αυτών στην παιδική παχυσαρκία.

Ορισμένα βασικά στοιχεία της έκθεσης:

Πάνω από το 90% των πολιτικών που μελετήθηκαν περιλαμβάνουν πρότυπα με βάση τα τρόφιμα που εξασφαλίζουν ισορροπημένα γεύματα. Το 76% των πολιτικών περιλαμβάνουν οδηγίες για το μέγεθος των μερίδων και το 65% πρότυπα με βάση τα θρεπτικά στοιχεία των γευμάτων.

Πολύ συνήθεις είναι οι περιορισμοί ή οι συστάσεις σχετικά με τα ποτά που μπορούν να διατίθενται (65-82%)· οι περισσότερες πολιτικές προβλέπουν την (δωρεάν) πρόσβαση σε πόσιμο νερό και περιορίζουν ή απαγορεύουν τα αναψυκτικά (με ζάχαρη ή γλυκαντικές ουσίες).

Η βελτίωση της διατροφής των παιδιών, η ενημέρωση σχετικά με την υγιεινή διατροφή και τον υγιεινό τρόπο ζωής καθώς και η μείωση ή η πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας, είναι οι κυριότεροι κοινοί στόχοι των περισσότερων χωρών.

Οι περισσότερες πολιτικές προβλέπουν περιορισμούς για τα γλυκά ή αλμυρά σνακ, οι οποίοι κυμαίνονται από την περιστασιακή ανοχή μέχρι την πλήρη απαγόρευση.

Η καταγραφή των αποτελεσμάτων της πολιτικής σίτισης στο σχολείο απαιτείται ή συνιστάται στο 59% των πολιτικών. Τα συνηθέστερα αποτελέσματα που πρέπει να μετρηθούν αφορούν την παροχή φαγητού στο σχολείο και το ποσοστό των παιδιών που τρώνε στο σχολείο.

Η πρόσληψη ενέργειας και λιπών είναι οι συνηθέστερες παράμετροι που χρησιμοποιούνται στα πρότυπα με βάση την ενέργεια/τα θρεπτικά στοιχεία ενός γεύματος (χρησιμοποιείται στο 65% και το 56% αντίστοιχα όλων των πολιτικών).

Τα είδη που προσφέρουν οι αυτόματοι πωλητές υπόκεινται σε περιορισμούς σχεδόν στις μισές χώρες της μελέτης. Υπάρχουν πολιτικές που συνιστούν πιο υγιεινές επιλογές για τους αυτόματους πωλητές, ή που απαγορεύουν την πώληση ανθυγιεινών προϊόντων, ενώ άλλες απαγορεύουν εξ ολοκλήρου την εγκατάσταση αυτόματων πωλητών εντός του σχολείου.

Επίσης, κοινή πρακτική είναι η επιβολή περιορισμών στην εμπορία μη υγιεινών τροφίμων.

Η καταγραφή των πολιτικών σίτισης στο σχολείο πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια της ομάδας υψηλού επιπέδου της ΕΕ για τη διατροφή και τη σωματική άσκηση, στο πλαίσιο της στρατηγικής 2007 της ΕΕ για τη διατροφή, την παχυσαρκία και τα θέματα υγείας που συνδέονται με την παχυσαρκία, καθώς και του σχεδίου δράσης 2014-2020 της ΕΕ για την παιδική παχυσαρκία.