«Η Σοφία στο σχολείο», ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα διδασκαλίας φιλοσοφίας στο δημοτικό, αρχίζει η Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ , με στόχο να φέρει κοντά στους μαθητές τον κριτικό προβληματισμό γύρω από ζητήματα τα οποία διερευνούν η Λογική και η Ηθική ως θεμελιώδεις κλάδοι της Φιλοσοφίας.
Συγκεκριμένα το Εργαστήριο Φιλοσοφία-Διακυβέρνηση-Οικονομία της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (PPE Lab) ανακοινώνει ότι το Πρόγραμμα «Η Σοφία στo Σχολείo» εισέρχεται στη φάση της υλοποίησής του. Με στόχο την καλλιέργεια της κριτικής αντίληψης και την εξοικείωση των παιδιών με τον φιλοσοφικό τρόπο σκέψης, το Εργαστήριο σχεδίασε το πρωτοποριακό πρόγραμμα «Η Σοφία στo Σχολείo». Πρόκειται για δύο κύκλους οι οποίοι απαρτίζονται από 10 σπονδυλωτά μαθήματα ο καθένας, συμπληρωματικά προς το ωρολόγιο πρόγραμμα των μαθητών 4ης και 5ης Δημοτικού.
«Η Σοφία στo Σχολείo» σχεδιάστηκε ως διαδραστική, παιγνιώδης εμπειρία μάθησης με εκτεταμένη χρήση πολυμέσων. Βασίζεται στην ενεργοποίηση των παιδιών με το μεθοδολογικό τρίπτυχο:
α) οπτικοποίησης της πληροφορίας μέσω των εικόνων (κινούμενων και μη),
β) παιγνιοποίησης των μαθημάτων
γ) ψηφιακής εκμάθησης.
«Η Σοφία στo Σχολείo» απομακρύνεται από την στατική διδασκαλία της φιλοσοφίας που συχνά δυσχεραίνει την κατανόησή της στις μικρές ηλικίες. Δεν χρησιμοποιεί συμβατικές μεθόδους (π.χ. μελέτη γραπτών κειμένων, σημειώσεις, αντιγραφή, αποστήθιση κ.λπ). Αξιοποιεί τις σύγχρονες κατακτήσεις της παιδαγωγικής επιστήμης, προκειμένου να διεγείρει αποτελεσματικά την περιέργεια των παιδιών, προσκαλώντας τα να συμμετάσχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία μέσω του παιχνιδιού και της ψυχαγωγίας.
Τι λένε οι υπεύθυνοι του προγράμματος
Όπως λένε οι υπεύθυνοι του προγράμματος «Θεωρείται δεδομένο διεθνώς ότι η εξοικείωση των παιδιών με τον φιλοσοφικό τρόπο σκέψης αποτελεί προϋπόθεση της ολοκληρωμένης πνευματικής καλλιέργειάς τους και, μακροπρόθεσμα, της διάπλασης ενεργών πολιτών. Αυτοί οι πολίτες διαθέτουν τα θεωρητικά εφόδια προκειμένου να συμβάλλουν στην κοινωνική πρόοδο, συμμετέχοντας στη διαμόρφωση του κοινωνικού, πολιτικού ακόμη και νομοθετικού πλαισίου, με κριτική σκέψη και ικανότητα ορθολογικής αξιολόγησης επιλογών και αποφάσεων».
Με το Πρόγραμμα «Η Σοφία στo Σχολείo» τα παιδιά που φοιτούν στην 4η και 5η Δημοτικού θα έρθουν σε επαφή με βασικές έννοιες -και κυρίως με την γενικότερη οπτική- της Φιλοσοφίας. Στους δύο πρώτους κύκλους της «Η Σοφία στo Σχολείo» εστιάζει στην αφύπνιση του κριτικού προβληματισμού γύρω από ζητήματα τα οποία διερευνούν η Λογική και η Ηθική ως θεμελιώδεις κλάδοι της Φιλοσοφίας.
Τα μαθήματα ξεκινούν σε πέντε Δημοτικά της Αθήνας και της περιφέρειας
Τα μαθήματα του Προγράμματος «Η Σοφία στo Σχολείo», σε πρώτη φάση θα πραγματοποιηθούν σε πέντε συνεργαζόμενα ιδιωτικά και δημόσια Δημοτικά σχολεία, στην Αθήνα και την ελληνική περιφέρεια. Οι διδάσκοντες οι οποίοι έχουν επιλεγεί από το Εργαστήριο για την πρακτική εκτέλεση του Προγράμματος, έχουν μακρά παιδαγωγική εμπειρία και, επιπλέον, περαιτέρω εξειδικευμένη ενασχόληση με τη Φιλοσοφία σε επίπεδο μεταπτυχιακών και διδακτορικών σπουδών στο ΕΚΠΑ.
Το εποπτικό υλικό του Προγράμματος «Η Σοφία στo Σχολείo» είναι επί της ουσίας άυλο. Ωστόσο, στο σύνολό του το υλικό αυτό, δηλαδή τόσο η θεματολογία των μαθημάτων, η εικονογράφηση, καθώς και οι ερωταποκρίσεις μαθητών και διδασκόντων, θα είναι άμεσα και ελεύθερα προσβάσιμο σε παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς μέσω ειδικής βάσης δεδομένων, η οποία θα υποστηρίζεται από την ψηφιακή υποδομή του Εργαστηρίου «Φιλοσοφία-Διακυβέρνηση-Οικονομία του ΕΚΠΑ» (www.ppelab.gr).
Το χρονοδιάγραμμα του προγράμματος
Το Πρόγραμμα «Η Σοφία στo Σχολείo» εκπονήθηκε από το Εργαστήριο «Φιλοσοφία-Διακυβέρνηση-Οικονομία» της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ, το οποίο και υπέβαλε σχετική πρόταση στο Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ). Στη θεματική ενότητα «Κόμβοι Έρευνας & Καινοτομίας στην Εκπαίδευση» υποβλήθηκαν συνολικά 340 προτάσεις από πανεπιστημιακούς φορείς και ερευνητικά κέντρα. Από αυτές τελικώς εγκρίθηκαν οι 19. Το Πρόγραμμα «Η Σοφία στo Σχολείo» έλαβε έγκριση, καταλαμβάνοντας την 9η θέση. Ως εκ τούτου χρηματοδοτείται από το ΕΛΙΔΕΚ. Μέσω του Προγράμματος, η διδασκαλία της φιλοσοφίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε διευρυμένη κλίμακα.
Το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής του Προγράμματος προβλέπει τη δημιουργία της απαραίτητης παιδαγωγικής υποδομής για το πρώτο διάστημα (Οκτώβριος 2021-Σεπτέμβριος 2022) και ακολούθως την καθ’ εαυτή διδασκαλία σε πραγματικές συνθήκες από τον Οκτώβριο του 2022 έως τον Ιούνιο του 2023.
Όπως τονίζεται «τα μαθήματα θα βιντεοσκοπούνται (με κάθε σεβασμό στην προστασία των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, χωρίς την εμφάνιση των μαθητών) και θα αναρτώνται στην ψηφιακή πλατφόρμα του Προγράμματος, προκειμένου να καταστεί πλήρως κατανοητό το τι ακριβώς είναι και τι επιδιώκει να επιτύχει «Η Σοφία στo Σχολείo».
Τον Ιούλιο του 2023 θα πραγματοποιηθεί Διεθνές Συνέδριο με σκοπό την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του ερευνητικού Προγράμματος. «Η Σοφία στo Σχολείo» ολοκληρώνεται με την έκδοση πρακτικών του Συνεδρίου σε ειδικό αφιερωματικό τεύχος του περιοδικού «Ηθική» https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/ethiki που εκδίδεται από το PPE Lab.
