Στις 14 Μαρτίου 2018 έκλεισε για πάντα τα µάτια του κάποιος που, σύµφωνα µε τους γιατρούς, έπρεπε να είχε πεθάνει πριν από… πενήντα χρόνια. Ο Στίβεν Χόκινγκ έγραψε Ιστορία όχι µόνο επειδή κατάφερε να διαλύσει όλες τις προγνώσεις για τη διάρκεια της ζωής του εξαιτίας της ασθένειας από την οποία έπασχε, αλλά και επειδή συνέχισε µέχρι την τελευταία στιγµή να εργάζεται και να αναζητά απαντήσεις για την ύπαρξη και τη λειτουργία του σύµπαντος.

Πριν από ακριβώς έναν χρόνο ο Στίβεν Χόκινγκ εγκατέλειψε τα εγκόσµια, σε ηλικία 76 ετών, αφήνοντας πίσω του ένα µοναδικό επιστηµονικό έργο. Παρά την αναπηρία (ή ίσως και εξαιτίας της), ο Χόκινγκ πέρασε τα σύνορα της ακαδηµαϊκής αναγνώρισης και έγινε ένα είδος ροκ σταρ της επιστήµης. Αντί για αναφορές στη ζωή και στις έρευνές του, είναι προτιµότερο να σκιαγραφήσουµε την παρουσία του µέσα από τα δικά του λόγια.

«Φοβάµαι ότι η τεχνητή νοηµοσύνη µπορεί να καταστρέψει την ανθρωπότητα. Οπως κάποιος δηµιουργεί ιούς υπολογιστών, έτσι και κάποιος µπορεί κάποια στιγµή να αναπτύξει ένα σύστηµα τεχνητής νοηµοσύνης που θα µπορεί να αυτοβελτιώνεται και να αναπαράγει τον εαυτό του. Αυτό θα οδηγήσει σε µια νέα µορφή ζωής που θα εξαφανίσει τον άνθρωπο».

«Σε 50 χρόνια θα έχουµε δηµιουργήσει βάσεις και κατοικίες στη Σελήνη στις οποίες θα ζουν άνθρωποι. Το ίδιο θα γίνει και στον Αρη έως το τέλος του 21ου αιώνα. Ο πλανήτης µας είναι ένας παλιός κόσµος που απειλείται από τη συνεχή αύξηση του ανθρώπινου πληθυσµού και την εξάντληση των πλουτοπαραγωγικών πηγών. Πρέπει να ληφθούν υπόψη αυτοί οι παράγοντες και να φτιάξουµε ένα plan Β. Αν θέλουµε ο άνθρωπος να επιβιώσει τα επόµενα εκατό χρόνια, πολύ περισσότερο αν µιλήσουµε για τα επόµενα χίλια, είναι επιβεβληµένη η αποίκηση άλλων κόσµων µακριά από τη Γη».

«Ο εγκέφαλος είναι όπως ένα πρόγραµµα ηλεκτρονικού υπολογιστή. Θεωρητικά είναι εφικτό να “αντιγράψουµε”, όπως ένα λογισµικό, τον ανθρώπινο εγκέφαλο σε ένα κοµπιούτερ και να παράσχουµε µε τον τρόπο αυτό ένα είδος µεταθανάτιας ζωής. Ωστόσο, σήµερα κάτι τέτοιο, µε τις επικρατούσες συνθήκες, δεν είναι εφικτό. Θεωρώ πως η έννοια της συµβατικής ζωής µετά θάνατον είναι ένα παραµυθάκι για τους ανθρώπους που φοβούνται το σκοτάδι».

«Νοµίζω ότι το σύµπαν δηµιουργήθηκε αυθόρµητα εκ του µηδενός, σύµφωνα µε τους νόµους της επιστήµης. Αν αποδέχεστε, όπως εγώ, ότι οι νόµοι της φύσης είναι καθορισµένοι, τότε δεν χρειάζεται πολύ για να ρωτήσετε: ποιος ρόλος αποµένει για τον Θεό; Αν θέλετε, µπορείτε να πείτε ότι οι νόµοι αυτοί είναι έργο του Θεού, αλλά αυτό είναι µάλλον ένας ορισµός του Θεού, παρά µια απόδειξη για την ύπαρξή του».

«Μήπως ο Θεός δηµιούργησε τους κβαντικούς νόµους που επέτρεψαν στη Μεγάλη Εκρηξη να συµβεί; ∆εν θέλω να προσβάλω οποιονδήποτε πιστό, αλλά νοµίζω ότι η επιστήµη έχει πιο πειστική εξήγηση από έναν Θεό-δηµιουργό».

«∆εν ήµουν ποτέ ανάµεσα στους καλύτερους µαθητές – ήταν µια τάξη πολύ έξυπνων παιδιών και εγώ ήµουν πάνω-κάτω στον μέσο όρο. Οι συμμαθητές μου πάντως με φώναζαν Αϊνστάιν. Αυτό σημαίνει ότι έβλεπαν κάτι σε μένα. Δύο συμμαθητές μου πάντως είχαν στοιχηματίσει ένα σακουλάκι καραμέλες ότι δεν θα γινόμουν κανένας».

«Για πολλούς συναδέλφους μου είμαι ένας φυσικός ανάμεσα στους πολλούς. Αλλά για το μεγάλο κοινό ήμουν ο πιο διάσημος φυσικός του κόσμου. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι, με εξαίρεση τον Αϊνστάιν, οι επιστήμονες δεν γίνονται δημοφιλείς όσο οι ροκ σταρ και εν μέρει επειδή αντικατοπτρίζω το στερεότυπο της ανάπηρης ιδιοφυΐας: δεν μπορώ να καμουφλαριστώ με μια περούκα και ένα ζευγάρι μαύρα γυαλιά. Το αναπηρικό καροτσάκι με προδίδει».

«Δεν υπάρχει Θεός. Κανένας δεν κυβερνά το σύμπαν».

«Μέσα στα επόμενα εκατό χρόνια θα είμαστε σε θέση να ταξιδεύουμε οπουδήποτε στο ηλιακό σύστημα».

«Είχα μια καταπληκτική ζωή σε αυτόν τον πλανήτη, ενώ συγχρόνως διέτρεχα με το μυαλό μου ολόκληρο το σύμπαν και τους νόμους της φυσικής. Εφτασα στα πέρατα του Γαλαξία, ταξίδεψα σε μια μαύρη τρύπα και γύρισα στις απαρχές του χρόνου. Στη Γη είδα αναταράξεις και ηρεμία, επιτυχία και πόνο. Ημουν πλούσιος και φτωχός, οργανικά ικανός και ανίκανος. Δέχθηκα συγχαρητήρια και επικρίσεις, αλλά ποτέ δεν αγνοήθηκα. Χάρη στη δουλειά μου είχα το εξαιρετικό προνόμιο να συμβάλω στην κατανόηση του σύμπαντος».

«Είναι χάσιμο χρόνου να θυμώνω για την αναπηρία μου. Πρέπει να συνεχίζουμε με τη ζωή και δεν τα έχω πάει άσχημα. Οι άνθρωποι δεν θα έχουν χρόνο για εσάς αν είστε πάντα θυμωμένοι ή παραπονεμένοι».

«Υπάρχει μια θεμελιώδης διαφορά μεταξύ της θρησκείας, η οποία βασίζεται στην εξουσία, και της επιστήμης, η οποία βασίζεται στην παρατήρηση και στη λογική. Η επιστήμη θα κερδίσει γιατί λειτουργεί».

«Είμαστε απλώς μια προηγμένη φυλή πιθήκων σε έναν μικρό πλανήτη ενός κοινού άστρου. Ομως μπορούμε να κατανοήσουμε το σύμπαν. Αυτό μας κάνει να είμαστε ξεχωριστοί».

«Οι προσδοκίες μου μειώθηκαν στο μηδέν όταν στα 21 μου έμαθα από τι έπασχα. Ολα από τότε ήταν ένα επιπλέον δώρο».

«Ευφυΐα είναι η ικανότητα προσαρμογής στην αλλαγή».

«Ηταν δεδομένο στο παρελθόν πως αυτό που αποκαλούμε νοημοσύνη και επιστημονική ανακάλυψη μας έδωσαν ένα πλεονέκτημα επιβίωσης. Δεν είναι βέβαιο πως ισχύει ακόμα. Οι επιστημονικές ανακαλύψεις δεν αποκλείεται να μας καταστρέψουν όλους».

«Αν οι εξωγήινοι μας επισκεφθούν ποτέ, νομίζω ότι το αποτέλεσμα θα μοιάζει πολύ όπως όταν ο Χριστόφορος Κολόμβος έφτασε στην Αμερική για πρώτη φορά, κάτι που, όπως αποδείχθηκε, δεν πήγε πολύ καλά για τους ιθαγενείς Αμερικανούς».

«Οι άνθρωποι που προβάλλουν το IQ τους είναι αποτυχημένοι».

«Ο Αϊνστάιν έκανε λάθος όταν είπε ότι “o Θεός δεν παίζει ζάρια”. Αν αναλογιστούμε τις μαύρες τρύπες, θα δούμε ότι όχι μόνο παίζει ζάρια ο Θεός, αλλά πολλές φορές τα ρίχνει και εκεί που δεν μπορούμε να τα δούμε».

«Τις επιστημονικές ανακαλύψεις θα τις συνέκρινα με το σεξ, αλλά έχουν μεγαλύτερη διάρκεια».

«Οσο δύσκολη κι αν φαίνεται η ζωή, πάντα υπάρχει κάτι το οποίο μπορείς να κάνεις και να πετύχεις. Το μόνο που μετρά είναι να μην τα παρατάς».

«Μπορεί να υπάρχουν πολλά άλλα σύμπαντα παρόμοια με το δικό μας, αλλά με κάποιες μικρές διαφορές. Κάπου εκεί, η Χίλαρι Κλίντον είναι πρόεδρος και εγώ είμαι ο κάτοχος του παγκόσμιου ρεκόρ στον μαραθώνιο».

«Είμαι ένα μικρό παιδί που δεν μεγάλωσε ποτέ. Συνεχίζω να αναρωτιέμαι πώς ή γιατί συνέβη κάτι και ενίοτε βρίσκω κάποιες απαντήσεις».

«Η ζωή θα ήταν τραγική αν δεν ήταν αστεία»

Νόμισμα στη μνήμη του

Την περασμένη Δευτέρα έγιναν στη Βρετανία τα αποκαλυπτήρια ενός νέου συλλεκτικού νομίσματος στη μνήμη του Στίβεν Χόκινγκ, που έφυγε από τη ζωή ακριβώς πριν από έναν χρόνο. Στη μία πλευρά του νομίσματος φιγουράρει η εικόνα της βασίλισσας και στην άλλη το όνομα του Στίβεν Χόκινγκ με φόντο το σχέδιο μιας μαύρης τρύπας.

Οσο για την τιμή πώλησης του νέου νομίσματος, οι προδιαγραφές του οποίου αντιστοιχούν στο νόμισμα της μισής λίρας, αυτό κυκλοφορεί σε δύο εκδόσεις: μία απλή και μια χρυσή, με την πρώτη να πωλείται προς 10 λίρες Αγγλίας μέσω Διαδικτύου και τη δεύτερη προς σχεδόν… 800 λίρες Αγγλίας, όπως σημειώνει σε δημοσίευμά της η εφημερίδα «Daily Mirror».