Μια καινοτόμος ιδέα, μια ετερογενής ομάδα φοιτητών με όρεξη για δουλειά και κοινό όραμα, το ομαδικό πνεύμα και η θετική σκέψη είναι κάποιοι από τους συντελεστές που οδήγησαν στην επιτυχία τους 11 φοιτητές του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης στον παγκόσμιο διαγωνισμό συνθετικής βιολογίας iGEM,στη Βοστόνη, όπου κατέκτησαν το χρυσό μετάλλιο.

Η θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου έδωσε το έναυσμα για το φιλόδοξο εγχείρημα των φοιτητών, από 7 διαφορετικά Τμήματα, οι οποίοι ανέπτυξαν μια καινοτόμο μέθοδο αναγνώρισης και επιλεκτικής εξολόθρευσης των καρκινικών κυττάρων μέσω «μοριακών υπολογιστών», γεγονός που μπορεί να οδηγήσει, στο μέλλον, στην ανάπτυξη μιας θεραπείας εξατομικευμένης για κάθε ασθενή.

Ο διαγωνισμός συνθετικής βιολογίας iGEM ξεκίνησε ως πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου MIT το 2004 και φέτος είναι η πρώτη φορά που η χώρα μας έλαβε μέρος με ομάδα από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, απ’ όπου συμμετείχαν τα Τμήματα Ιατρικής (Α. Αραμπατζής, Χ. Γιαννίτσης), Βιολογίας (Ε. Μπαλλχύσα, Θ. Νικολόπουλος), Φυσικής (Κ. Ακριτίδης), Ηλεκτρολόγων Μηχανικών (Κ. Σαμαράς-Τσακίρης), Πληροφορικής (Αθ. Θεοχάρης, Αγγ. Παπαδημητρίου), Χημικών Μηχανικών (Χ. Κωμοδρόμος, Ναυσ. Παπαϊωάννου), και από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, με το Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής (Ελισς. Σανδαλτζοπούλου).

«Τα παιδιά αυτά οργανώθηκαν, εργάστηκαν, βρήκαν τα μέσα μόνα τους. Εμείς οι καθηγητές τα διευκολύναμε όσο μπορούσαμε, αλλά η επιτυχία ανήκει 100% στα παιδιά. Η ομάδα ξεπέρασε πολλές δυσκολίες και κατάφερε, παρ’ όλα αυτά, να φέρει χρυσό μετάλλιο, καθώς και να κερδίσει υποψηφιότητα για το Best Therapeutics Award. Βλέπετε ότι η ικανότητα των φοιτητών μας, και όχι μόνο, όταν αφεθεί ελεύθερη, καταφέρνει να διακρίνεται» λέει στη «Ραδιοτηλεόραση» ο επιβλέπων καθηγητής Ιατρικής του ΑΠΘ, Γιώργος Κολιάκος.

Πώς, όμως, ξεκίνησαν όλα, πώς ευοδώθηκε αυτή η προσπάθεια και ποια η εφαρμογή της εξηγεί ο Αστέριος Αραμπατζής, φοιτητής Ιατρικής του ΑΠΘ και μέλος της ομάδας.

«Η ιδέα για τη δημιουργία της πρώτης φοιτητικής ερευνητικής ομάδας iGEM ξεκίνησε πολύ πριν, ύστερα από μια πολύωρη συζήτηση με τον συμφοιτητή και φίλο Χάρη Γιαννίτση. Ήταν -και παραμένει- κοινή μας πεποίθηση ότι διεπιστημονικές ομάδες που στοχεύουν στο καινοτόμο απουσιάζουν από το ελληνικό περιβάλλον και θέλαμε να πραγματοποιήσουμε το φιλόδοξο αυτό βήμα. Δημιουργήθηκε μια ετερογενής ομάδα 11 φοιτητών από 7 διαφορετικά Τμήματα του ΑΠΘ και του Δημοκρίτειου Θράκης και τέθηκαν τα θεμέλια του ερευνητικού μας οράματος: Η κατασκευή ‘‘μοριακών υπολογιστών’’ με δυνατότητα να αναγνωρίζουν και να εξολοθρεύουν επιλεκτικά καρκινικά κύτταρα. Επικεντρωθήκαμε στον καρκίνο του παχέος εντέρου, θέλοντας να προτείνουμε μια ολιστική θεραπευτική προσέγγιση, καθώς δημιουργήσαμε επιπλέον βακτηριακά στελέχη ως φορείς των παραπάνω μορίων. Συνολικά, ήταν ένα εντυπωσιακό ταξίδι σε αχαρτογράφητα νερά, που συνδύαζε μέχρι την τελική στιγμή της βράβευσης, στη Βοστόνη, τον Νοέμβριο του 2017, σκληρή δουλειά, δυνατές φιλίες και μια ζωντανή απόδειξη ότι κάθε είδους δυσκολία μπορεί να υπερκεραστεί από το τεράστιο δυναμικό της ομαδικής συνεργασίας».

O φοιτητής Βιολογίας Εουγκέν (Ευγένιος) Μπαλλχύσα πιστεύει ότι η συμμετοχή στον διαγωνισμό, εκτός από εξαιρετικά επιμορφωτική, ήταν κι ένα μεγάλο ρίσκο.

«Γνωρίζαμε πως, ως πρώτη φοιτητική ομάδα της Ελλάδας που συμμετείχε στον διαγωνισμό, υστερούσαμε σε θέμα υποστήριξης και γνώσεων, σε σύγκριση με τις περισσότερες ομάδες από κορυφαία Πανεπιστήμια, όπως το Harvard και το MIT. Επομένως, για να μπορέσουμε να ανταγωνιστούμε τέτοιες ομάδες, χρειαζόταν να δουλέψουμε πολύ σκληρά και πολλές ώρες κάθε ημέρα. Όμως, εντέλει οι θυσίες άξιζαν με το παραπάνω, καθώς φτάσαμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα».

Όσο για τα μελλοντικά σχέδια της ομάδας, ένα είναι σίγουρο, ότι δεν σταματούν εδώ…

«Τα ερευνητικά αποτελέσματα της δουλειάς μας ήταν πολύ ελπιδοφόρα και πιστεύουμε ότι η χρήση γενετικών κυκλωμάτων για τη θεραπεία ασθενειών είναι ένας κλάδος που στο μέλλον θα αντικαταστήσει πολλές από τις έως τώρα γνωστές ιατρικές εφαρμογές. Επομένως, σκοπεύουμε να συνεχίσουμε το project και έξω από το πλαίσιο του iGEM. Αυτή τη στιγμή ετοιμάζεται νέα ελληνική ομάδα, που θα συμμετάσχει στον διαγωνισμό για το 2018 και χαιρόμαστε που βλέπουμε μεγάλη θέληση από φοιτητές σε όλη την Ελλάδα, να κάνουν και αυτοί την προσπάθειά τους και να συνεισφέρουν στην επιστήμη» τονίζει ο Ε. Μπαλλχύσα.