Ήταν μόλις 25 χρονών, όταν ως διδακτορική φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, επινόησε την τεχνολογία πιστοποίησης καρδιακού παλμού «HeartID», μια μέθοδο ταυτοποίησης ενός ανθρώπου από το χτύπο της καρδιάς του.

Η ανακάλυψή της, έφερε επανάσταση στον τομέα της βιομετρικής και μαζί με την ομάδα της, δημιούργησε την αντίστοιχη φορητή συσκευή, το περικάρπιο «Νymi», το οποίο με «κωδικό» τον παλμό της καρδιάς του χρήστη μπορεί αυτόματα να ξεκλειδώσει τον ηλεκτρονικό του υπολογιστή ή το κινητό του τηλέφωνο!

Η συναρπαστική της διαδρομή στον τομέα της έρευνας και της τεχνολογίας, την οδήγησε το 2017 στο να αναγνωριστεί ως μια από τις κορυφαίες μορφές στην καινοτομία, στην έρευνα, και στο επιχειρείν, αφού συγκαταλέχθηκε ανάμεσα στους 40 διακεκριμένους νέους ηλικίας κάτω των 40 ετών, στη λίστα Canada’s top 40 under 40 για το 2017 και έλαβε το αντίστοιχο βραβείο που στόχο έχει να αναδείξει τους μελλοντικούς ηγέτες στους τομείς αυτούς. Νωρίτερα, το 2012, το Πανεπιστήμιο του Τορόντο της είχε απονείμει τον τίτλο «της Εφευρέτριας της Χρονιάς» ως αναγνώριση του έργου της.

Η Φωτεινή Αγραφιώτη, απόφοιτη της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών του Πολυτεχνείου Κρήτης, από την Διεύθυνση Έρευνας και Τεχνολογίας, που κατέχει στη Royal Bank of Canada, πρωτοπορεί και πάλι, αυτήν την φορά στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης προσπαθώντας να κάνει τους υπολογιστές να  «σκέφτονται» όπως οι άνθρωποι και να προβλέπουν τα «ανθρώπινα».  Ήδη έχει καταγράψει σπουδαία αποτελέσματα αφού με την ομάδα της, δημιούργησε έναν αλγόριθμο που μέσα από διαδικασίες που μας εξηγεί, είχε προβλέψει το ξέσπασμα του ιού Έμπολα στη Σιέρα Λεόνε, 48 ώρες προτού εκδηλωθεί η επιδημική κρίση.

Η νεαρή επιστήμονας βρέθηκε στα Χανιά για τις ημέρες του Πάσχα και προτού αναχωρήσει και πάλι για τον Καναδά, μίλησε στο Flashnews.gr για την λαμπρή της πορεία από το Πολυτεχνείο Κρήτης μέχρι σήμερα, το ταξίδι στην άλλη άκρη του Ατλαντικού για μεταπτυχιακές σπουδές, την πρώτη της ανακάλυψη, τα ρίσκα που πήρε στον τομέα της έρευνας και του επιχειρείν, τα σημερινά της ερευνητικά ενδιαφέροντα αλλά και το ενδεχόμενο να επιστρέψει στην Ελλάδα.

Στην Ελλάδα που όπως λέει υπάρχουν ικανοί άνθρωποι αλλά με μικρά όνειρα και αυτό θεωρεί ότι είναι κάτι από το οποίο πάσχουμε, σε αντιδιαστολή με την Αμερική που κάνει τους ανθρώπους να ξεπερνούν τα όρια τους και να δημιουργούν. Θεωρεί ότι το παν για οποιαδήποτε επιτυχία στο τομέα της επιστήμης και του επιχειρείν είναι ο ανθρώπινος παράγοντας και όχι το σύστημα που τον περιβάλλει ενώ τονίζει ότι σε αυτήν την περίοδο της οικονομικής κρίσης, το περιβάλλον για ανάπτυξη νέων επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι πιο ευνοϊκό από ποτέ σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην ιστορία μας.

– Πώς πήρατε την απόφαση μετά τις σπουδές στο Πολυτεχνείο Κρήτης να φύγετε στο εξωτερικό για μεταπτυχιακά; Δεν υπήρχαν προοπτικές στην Ελλάδα;

«Υπήρχαν προοπτικές και στην Ελλάδα για μεταπτυχιακά εκείνη την εποχή απλά ήθελα να δοκιμάσω και να δω και ένα διαφορετικό σύστημα εκπαίδευσης από ότι είχα μάθει εδώ στην Ελλάδα και φυσικά να βρεθώ και σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Νομίζω οτι είναι πολύ σημαντικό για τους νέους να κοιτάνε αυτές τις προοπτικές γιατί βάζεις τον εαυτό σου σε περιβάλλοντα που είναι τελείως διαφορετικά από αυτά που έχεις συνηθίσει και σε αναγκάζουν να προοδεύεις ουσιαστικά, να μαθαίνεις περισσότερα πράγματα.

Η επιλογή του Πανεπιστημίου προέκυψε με βάση τον καθηγητή μου στο Πολυτεχνείο Κρήτης, τον κ. Ζερβάκη. Εκείνη την περίοδο, έκανα την πτυχιακή μου εργασία μαζί του και ο κ. Ζερβάκης είχε κάνει το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο στον Καναδά. Μου μιλούσε συνέχεια για το πανεπιστήμιο εκεί και για τη ζωή στη χώρα και σιγά σιγά με έπεισε ότι θα ήταν μια καλή επιλογή και για μένα. Θυμάμαι ότι έκανα τις αιτήσεις μου για τον Καναδά και την Β.Ευρώπη και κατέληξα στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο σε ένα γκρουπ που έκανε έρευνα στην ανθρώπινη ταυτοποίηση».

– Εκεί σε ηλικία μόλις 25 ετών ανακαλύψατε την τεχνολογία ταυτοποίησης καρδιακού παλμού. Πώς ασχοληθήκατε με αυτό, πώς σας γεννήθηκε η ιδέα αυτή και προχωρήσατε τόσο νωρίς σε μια καινοτόμα ανακάλυψη;

«Όταν πήγα στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο πήγα σε μια ομάδα που έκανε γενικά έρευνα στον τομέα της ταυτοποίησης των ανθρώπων. Δηλαδή ασχολούνταν με τεχνολογίες αναγνώρισης προσώπου, δακτυλικού αποτυπώματος κτλ και όταν ξεκινούσα εγώ την έρευνά μου στον τομέα αυτό μέσα στο συγκεκριμένο γκρουπ, ήθελα απλά να ασχοληθώ με ένα διαφορετικό βιομετρικό χαρακτηριστικό. Εκείνη την εποχή μπορεί να μην είχαμε ακόμη το δακτυλικό αποτύπωμα για να ξεκλειδώνει το iphone, αλλά η τεχνολογία είχε προχωρήσει πάρα πολύ επιστημονικά, υπήρχαν πάρα πολλοί ερευνητές ανά τον κόσμο οι οποίοι σχεδόν το είχαμε λύσει ως πρόβλημα. Δεν υπήρχαν δύσκολα προβλήματα και για μένα να ασχοληθώ, οπότε έψαχνα για κάτι καινούριο. Ψάχνοντας διάβασα μια δημοσίευση σε ένα περιοδικό που απευθύνεται σε γιατρούς στον τομέα της έρευνας, όπου έλεγαν για ένα πρόβλημα το οποίο έχουνε στον τομέα της καρδιολογίας, ότι το ανθρώπινο καρδιογράφημα τείνει να μοιάζει πάρα πολύ από τον έναν άνθρωπο στον άλλο αλλά ταυτόχρονα να έχει βασικές διαφορές από τον ένα άνθρωπο στον άλλο, σε σημείο που καμια φορά δεν ξέρουν αν μια διαφορετική μορφή του καρδιογραφήματος που εμφανίζεται σε έναν άνθρωπο, είναι απλά γιατί είναι η ιδιαιτερότητα του ανθρώπου έτσι και δεν είναι κάποια μορφή ασθένειας. Δεν υπήρχε δηλαδή μια στάνταρ μορφή που μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν οι γιατροί για να φτιάξουν αυτόματα συστήματα καρδιακών παθήσεων. Όταν το διάβασα μου έκανε εντύπωση το γεγονός αυτό και θεώρησα οτι αποτελεί πρόβλημα για αυτούς αλλά εμείς θα μπορούσαμε να εκμεταλλευτούμε αυτήν την διαφορετικότητα που εμφανιζε το καρδιογράφημα και πιθανώς να καταφέρναμε, αν η διαφορετικότητα αυτή είναι αρκετά έντονη σε μεγάλο πληθυσμό, να φτιάξουμε μια τεχνολογία η οποία να αναγνωρίζει τον άνθρωπο με βάση τον καρδιακό του παλμό.

Με αυτήν την υπόθεση ουσιαστικά ξεκινήσαμε την έρευνα αυτή. Εκείνη την εποχή ήμασταν πολύ λίγοι άνθρωποι στον κόσμο που ασχολούμασταν με τον τομέα αυτό, κάτι που το έκανε αρκετά επικίνδυνο όταν κάνεις έρευνα, γιατί χρειάζεσαι και τη συνεισφορά πολλών ερευνητικών ομάδων για να προχωρήσεις. Αλλά μου άρεσε η ιδέα γιατί αν καταφέρναμε να αποδείξουμε οτι το καρδιογράφημα είναι μοναδικό για τον κάθε άνθρωπο τότε θα ήταν αρκετό ανατρεπτικό γιατί θα έλυνε πολλά από τα προβλήματα που έχουν τα υπόλοιπα συστήματα βιομετρικής ταυτοποίησης. Για παράδειγμα το δακτυλικό αποτύπωμα μπορεί να κλαπεί πολύ εύκολα γιατί το αφήνεις σε οποιαδήποτε επιφάνεια ακουμπάς με τα δάκτυλά σου. Το πρόσωπό σου για την αναγνώριση προσώπου είναι μια φωτογραφία που μπορεί να πάρει κανείς και να το χρησιμοποιήσει για να ξεγελάσει κάποιο σύστημα. Ο καρδιακός παλμός είναι προστατευμένος μέσα στο σώμα μας, δεν μπορεί κάποιος να τον καταγράψει χωρίς να το ξέρεις. Είναι επίσης ένα βιομετρικό χαρακτηριστικό που αποδεικνύει ότι είσαι ζωντανός και μπορεί να ακούγεται περίεργο αλλά η «ζωντανότητα» των βιομετρικών χαρακτηριστικών είναι ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα στον τομέα αυτό».

Οι προοπτικές ήταν πολύ καλές αν δούλευε αυτήν την τεχνολογία και με αυτήν την λογική κάναμε αυτήν την επένδυση εκείνη την εποχή και ξεκινήσαμε την έρευνα. Με τα χρόνια αποδείξαμε οτι υπάρχουν χαρακτηριστικά τα οποία με μαθηματική ανάλυση μπορεί κάποιος να βρει μέσα στο καρδιογράφημα του κάθε ανθρώπου και μπορεί να είναι αρκετά μοναδικά,  όσο είναι και το δακτυλικό αποτύπωμα για να ταυτοποιήσουμε τον άνθρωπο αυτό. Μετά από κάποια χρόνια πείσαμε την ακαδημαϊκή κοινότητα πρώτα οτι κάτι τέτοιο δουλεύει, που ήταν πολύ σημαντικό γιατί τράβηξε και το ενδιαφέρον και άλλων ερευνητών ανά τον κόσμο. Τότε ουσιαστικά κάναμε μεγάλες προόδους γιατί σε τέτοιες ανακαλύψεις δεν είναι ποτέ ένας άνθρωπος που προχωρά την επιστήμη μπροστά, θέλει πολλά μυαλά να συγκεντρωθούν πάνω στο ίδιο πρόβλημα. Εν τέλει το φέραμε στην αγορά όταν αποφοίτησα από το Πανεπιστήμιο.

– Κάνατε μια ανακάλυψη και μετά την είδατε να μπαίνει σε εφαρμογή, να βγαίνει στην αγορά. Πόσο δύσκολο ήταν αυτό;

Επειδή μέρος της ακαδημαϊκής δουλειάς είναι να δημοσιεύεις την τεχνολογία στην οποία δουλεύεις σε συνέδρια, περιοδικά κτλ, τράβηξε το ενδιαφέρον διάφορων εταιρειών ανά τον κόσμο, που επικοινώνησαν με το Πανεπιστήμιο του Τορόντο και άρχισαν να ρωτάνε σε ποια φάση βρίσκεται η τεχνολογία αυτή. Αν είναι έτοιμη για την αγορά, αν χρειάζεται περισσότερη ανάπτυξη κτλ. Εμείς ξέραμε ότι ήταν αρκετά έτοιμη για να μπει σε κάποιο προϊόν οπότε από το Πανεπιστήμιο, τελειώνοντας εκείνη την εποχή το διδακτορικό μου, μου εξήγησαν ότι είχα δύο επιλογές: Καταρχήν με βοήθησαν οικονομικά να προστατεύσω τα δικαιώματά μου για την ανακάλυψη αυτή. Ουσιαστικά πλήρωσαν για μια πατέντα που έγινε και στη συνέχεια μου εξήγησαν ότι ή θα πουλήσω τα δικαιώματα της πατέντας αυτής σε μια από τις ενδιαφερόμενες εταιρείες που ουσιαστικά αποφέρει ένα κέρδος ή θα φτιάξω μια δική μου εταιρεία και θα προσπαθήσω εγώ να εκμεταλλευτώ την ανακάλυψη και να φτιάξω το δικό μου προϊόν για την αγορά. Επειδή, το να δουλέψω σε μια Google, μια Microsoft δεν ήταν ποτέ το όνειρό μου, αποφάσισα να φτιάξω μια εταιρεία, χωρίς να έχω καθόλου ιδέα πώς φτιάχνονται οι εταιρείες».

– Εδώ στην Ελλάδα είναι ακόμα ζητούμενο να υπάρξει μια σύνδεση μεταξύ του Πανεπιστημίου και αυτού που λέμε αγορά ή της έρευνας. Εσείς έχετε εμπειρία από ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια. Τι νομίζετε οτι φταίει και για εμάς είναι ακόμη ζητούμενο η σύνδεση αυτή. Είναι θέμα δομής; 

«Αυτοσκοπός της επιστήμης δεν είναι η έρευνα. Σκοπός της επιστήμης είναι να λύσει κάποιο επιστημονικό πρόβλημα το οποίο στη συνέχεια θα λύσει κάποιο ανθρώπινο πρόβλημα. Οπότε για να συμβαδίσουν αυτά τα δυο πρέπει να υπάρχει πολύ καλή επικοινωνία ανάμεσα στην αγορά και το Πανεπιστήμιο. Να εκπαιδεύονται άνθρωποι και να έχουν τα εχέγγυα που θα τους βοηθήσουν να λύνουν τα προβλήματα του πραγματικού κόσμου και όχι ακαδημαϊκά προβλήματα. Νομίζω ότι τα καλύτερα Πανεπιστήμια του κόσμου έχουν σε μεγάλο βαθμό την ανάγκη αυτή για τέτοια διασύνδεση. Την εποχή που ήμουν εγώ στην Ελλάδα δεν ένιωσα ποτέ ότι σπουδάζοντας υπήρχε κάποια σχέση ή διασύνδεση με την αγορά, με εταιρείες κτλ. Δεν ξέρω αν αυτό έχει αλλάξει αλλά δεν είναι μόνο θέμα υποδομών, το να ξεκινήσεις μια εταιρεία.

Οι υποδομές καμιά φορά έρχονται αφού υπάρξει αρκετή κίνηση και ενδιαφέρον από το οικοσύστημα, από ανθρώπους που θέλουν να φτιάξουν αυτές τις εταιρείες. Το έχω δει σε πάρα πολύ μεγάλα αστικά κέντρα με μεγάλα Πανεπιστήμια, όπου δεν υπήρχαν οι βάσεις για μεταφορά της έρευνας στην αγορά, δεν υπήρχαν υποστηρικτικοί κύκλοι για να εκπαιδεύσουν ανθρώπους αλλά με το να υπάρξει έντονη δραστηριότητα από τους ίδιους τους φοιτητές αναγκάστηκε να δημιουργηθεί αυτό το οικοσύστημα γύρω τους. Βλέπω και στην Ελλάδα πολλές νεοφυείς επιχειρήσεις, όπως και η συζήτηση που γίνεται για νεοφυείς επιχειρήσεις είναι κάτι το οποίο είναι πολύ πρωτόγνωρο για τα ελληνικά πανεπιστήμια, η συζήτηση είναι πολύ έντονη».

– Κατά τη γνώμη σας δηλαδή πιο πολύ ρόλο παίζει ο ανθρώπινος παράγοντας και οι ατομικές πρωτοβουλίες παρά η δομή και το σύστημα που υπάρχει γύρω από τα άτομα που θέλουν να προχωρήσουν σε μια καινοτόμο επιχείρηση;

«Ο ανθρώπινος παράγοντας έρχεται πρώτος και έρχεται πρώτος γιατί ούτως ή άλλως και στη Silicon Valley να είσαι στην Καλιφόρνια και να έχεις όλο τον υποστηρικτικό μηχανισμό γύρω σου όλο αυτό μπορεί να αποτύχει αν εσύ ο ίδιος δεν επενδύσεις προσωπικά σε αυτό. Είναι κάτι το οποίο είναι πάρα πολύ δύσκολο, φυσικά συνήθως αποτυγχάνει, πολύ λίγες επιχειρήσεις τα καταφέρνουν και για να τραβήξει κάποιο αυτόν τον δρόμο πρέπει να πάρει πολλά ρίσκα και να επενδύσει πάρα πολύ σε αυτό. Νομίζω οτι πρώτο βήμα είναι οι νέοι φοιτητές να βλέπουν την επιχειρηματικότητα σαν μια εναλλακτική πορεία της καριέρας τους από ότι μια πιο παραδοσιακή, το να μπούνε σε κάποια εταιρεία να δουλέψουν κτλ. Εφόσον ενδιαφερθούν αυτοί και τραβήξουν μόνοι τους αυτόν τον δρόμο, όλα έχουν μετά τη θέση τους. Τα οικοσυστήματα χτίζονται επειδή υπάρχει ενδιαφέρον να γίνει κάτι τέτοιο και στη συνέχεια τα Πανεπιστήμια ακολουθούν, η κοινωνία κτλ».

– Οι συνθήκες κρίσης που υπάρχουν στην Ελλάδα ευνοούν πιστεύετε περισσότερο τους ανθρώπους σε τέτοιες πρωτοβουλίες;

«Νομίζω ότι πλέον έχουμε το πιο ευνοϊκό περιβάλλον για ανάπτυξη νέων επιχειρήσεων στην Ελλάδα σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην ιστορία μας. Το γεγονός οτι είμαστε σε αυτήν την κρίση, το γεγονός οτι υπάρχουν όλα αυτά τα προβλήματα, είναι στην ουσία ευκαιρίες για να πέσει κάποιος πάνω και να τα λύσει. Αν κοιτάξουμε τι γίνεται στην Αμερική, οι περισσότερες νεοσύστατες επιχειρήσεις τι προβλήματα λύνουν; τι μουσική θα ακούσεις σήμερα, σε πόση ώρα θα έρθει η πίτσα σου, δηλαδή προσπαθούν να βρουν νέα προβλήματα, που δεν είναι καν σοβαρά,  να τα λύσουν και να σου πλασάρουν κάποιο καινούριο προϊόν. Φανταστείτε αν κάποιος μπορούσε να λύσει το πρόβλημα της σύστασης μιας νέας επιχείρησης στην Ελλάδα ή το πρόβλημα του πώς βρίσκει κάποιος δουλειά στην Ελλάδα, πώς έχει πρόσβαση σε κοινωνικές δομές κτλ. Δηλαδή, μπορούμε να κοιτάμε τα προβλήματα και να αγωνιούμε, να κοιτάμε από την άλλη πλευρά και να λέμε είναι πολύ άσχημη η κατάσταση ή να τα βλέπουμε ως ευκαιρίες που κάποια στιγμή κάποιος θα τα λύσει. Όποιος σκεφτεί πρώτος πώς θα ασχοληθεί με αυτά και τι πιθανές λύσει μπορεί να δώσει πιστεύω θα κερδίσει».

– Εσείς έρχεστε σε επαφή με Έλληνες φοιτητές και επιστήμονες, στην εταιρεία που έχετε ενδεχομένως συνεργάζεστε και με Έλληνες. Πιστεύετε υπάρχει στην Ελλάδα «υλικό» ώστε να υπάρξουν τέτοιες πρωτοβουλίες;

«Βέβαια υπάρχει. Νομίζω ότι δεν έχουμε τίποτα να ζηλέψουμε από οποιαδήποτε άλλα Πανεπιστήμια ή το ερευνητικό επίπεδο σε άλλες χώρες. Εγώ προσωπικά όλες οι βάσεις, όλα τα εχέγγυα που χρειάστηκα για να φτιάξω αυτήν την εταιρεία τα πήρα από την Ελλάδα, από το ελληνικό σύστημα παιδείας, τα ελληνικά πανεπιστήμια. Δεν είμαι πιο έξυπνη από οποιοδήποτε άλλον. Αυτό το οποίο όμως μου έμαθε η Αμερική και νομίζω αυτό το οποίο μας λείπει εδώ, είναι η πεποίθηση ότι μπορούμε να κατακτήσουμε τον κόσμο. Γιατί τις βάσεις τις έχουμε. Τα όνειρά μας είναι λίγο μικρά. Η Αμερική καταφέρνει με κάποιο τρόπο και σου φουσκώνει τα μυαλά. Πολλές φορές σε φέρνει σε ένα σημείο και κάνεις κάτι που σε φυσιολογικές συνθήκες δεν θα έκανες, γιατί νομίζεις ότι θα τα καταφέρεις.

– Εδώ στην Ελλάδα υπάρχει η ακριβώς αντίθετη αίσθηση, ότι δηλαδή το περιβάλλον είναι εχθρικό για ανθρώπους που θέλουν να δημιουργήσουν κάτι. Υπάρχει πχ πολύ γραφειοκρατία για ανθρώπους που θέλουν να ανοίξουν μια νέα επιχείρηση. Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει για να «ξεμπλοκάρει» όλη αυτή η δυναμική που περιγράφεται;

«Δεν ξέρω ποια είναι η διαδικασία για να στηθεί μια επιχείρηση στην Ελλάδα, αλλά έχω ακούσει πολύ κόσμο να παραπονιέται για αυτό. Ένα πράγμα το οποιο μαθαίνει κανείς φτιάχνοντας μια επιχείρηση είναι ότι όσα εμπόδια εμφανίζονται μπροστά σου και στον ανταγωνισμό σου, αν εσύ τα κατακτήσεις τότε εσύ είσαι ένα βήμα πιο μπροστά από τους άλλους. Θα έλεγα ότι αν υπάρχει αυτό το εμπόδιο από πλευράς του πώς συστήνεται μια επιχείρηση, φανταστείτε πόσο δυνατή θα είναι μια επιχείρηση που θα έχει υπερβεί αυτό το εμπόδιο και έχει συνεχίσει λίγο παραπάνω. Είναι κάτι το οποίο κρατάει πίσω τον ανταγωνισμό. Δεν είναι μόνο η Ελλάδα έτσι. Γενικά το επιχειρείν είναι πάρα πολύ δύσκολο. Στην Αμερική για παράδειγμα στην περίπτωση που κάποιος θέλει να φτιάξει ένα προϊόν στο ιατρικό τομέα, υπάρχουν τόσες εγγυήσεις τις οποίες θέλει να κερδίσει κάποιος, που καθυστερούν πάρα πολύ την πρόοδο του προϊόντος αυτού και το να φτάσει στην αγορά. Δεν το κοιτάμε και λέμε, «α, είναι πολύ δύσκολο και δεν αξίζει να το κάνουμε».  Είναι διαφορετικός ο τρόπος που αντιμετωπίζεις τα πράγματα. Δε νομίζω ότι επειδή είναι δύσκολο να δημιουργηθεί μια εταιρεία στην Ελλάδα, δεν αξίζει να γίνει κιόλας.  Αυτό μου ακούγεται περισσότερο μια δικαιολογία».

– Τα δικά σας ερευνητικά – επιστημονικά ενδιαφέροντα σε τι πεδία απλώνονται τώρα;

«Αυτή τη στιγμή ασχολούμαι με τον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Είμαι στη Royal Bank of Kanada, στην οποία έχω αναλάβει τη διεύθυνση έρευνας και τεχνολογίας. Έχουμε φτιάξει ένα Ινστιτούτο, με βάση διάφορες πόλεις στον Καναδά, το οποίο είναι ένα ερευνητικό γκρουπ που ανήκει στην Τράπεζα αλλά είναι σχεδόν και αυτόνομο από αυτήν. Επενδύει στην έρευνα με σκοπό να χρησιμοποιήσει την τεχνητή νοημοσύνη στο μέλλον για να λύσει κάποια προβλήματα όπως για παράδειγμα θέματα με την ανθρώπινη ταυτοποίηση στις συναλλαγές. Αν πχ κλαπούν οι πιστωτικές μας κάρτες να υπάρχει αυτόματη αναγνώριση του χρήστη, ώστε να μην μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Άλλες περιοχές της τεχνητής νοημοσύνης που αυτήν τη στιγμή έχουν τραβήξει πολύ το ενδιαφέρον, είναι η αναγνώριση και κατανόηση της φυσικής γλώσσας που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να επικοινωνούν. Χρησιμοποιούμε τις τεχνολογίες αυτές για να αναλύουμε νέα, άρθρα και ειδήσεις που δημοσιεύονται στο ίντερνετ ανά τον κόσμο. Δηλαδή εκπαιδεύουμε τις μηχανές να μιλάνε διαφορετικές γλώσσες και να παρακολουθούν ουσιαστικα το ίντερνετ, τα social media κτλ, για να καταλαβαίνουν τι συμβαίνει ανά πάσα στιγμή στον κόσμο και στη δική μας περίπτωση για να μπορέσουμε να προβλέψουμε μια κατάσταση που μπορεί να εξελιχθεί και να επηρεάσει τις βορειοαμερικάνικες αγορές.

Για να σας δώσω ένα παράδειγμα. Πριν λίγα χρόνια χρησιμοποιώντας μια τέτοια τεχνολογία παρακολουθούσαμε το διαδίκτυο και συγκεκριμένα το twitter για συνομιλίες που γίνονταν γύρω από θέματα υγείας. Καταγράψαμε ένα «σήμα» ή καλύτερα παρατήρησε ο αλγόριθμος μια συζήτηση που γίνονταν εκείνη τη στιγμή και μας την ανέφερε ως «Εμπόλα, Σιέρα Λεόνε». Το κοιτάξαμε στο ίντερνετ αν φαινόταν κάτι στην Σιέρα Λεόνα με εμπόλα και δεν βρήκαμε τίποτα,  οπότε εκείνη τη στιγμή πιστέψαμε οτι δεν λειτουργεί καλά ακόμα ο αλγόριθμος. Μετά από 48 ώρες ακριβώς, ξυπνήσαμε με νέα στο BBC οτι υπάρχει έξαρση του ιού Έμπολα στη Σιέρα Λεόνε, που ήταν μια τραγική κατάσταση για την χώρα, με απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και επηρέασε φυσικά και οικονομικά όλη την περιοχή και κάποιες από αυτές τις επιρροές ήρθαν και στην Βόρεια Αμερική.

Το γεγονός ότι αυτό το γνωρίζαμε 48 ώρες πριν, όχι γιατί είχε διαγνωστεί ή ο κόσμος που μιλούσε στο twitter έλεγε έχω έμπολα, αλλά πολύς κόσμος περιέγραφε συμπτώματα τα οποία ο αλγόριθμός μας με το να έχει διαβάσει ιατρικά κείμενα κατάφερε να κάνει μόνο του τη διάγνωση και να μας πει ότι υπάρχει πιθανότητα έξαρσης του συγκεκριμένου ιού. Αυτό ήταν κάτι που μας άνοιξε τα μάτια για το ποιες είναι οι δυνατότητες που έχει η τεχνολογία αυτήν. Ο ανθρώπινος νους δεν είναι δυνατόν να συνυπολογίσει όλα τα δεδομένα που υπάρχουν εκεί έξω, ανά πάσα στιγμή, σε οποιαδήποτε γλώσσα, σε πραγματικό χρόνο και να καταλάβει τι γίνεται ανά τον κόσμο. Ένας αλγόριθμος, ένας υπολογιστής αν έχει την δυνατότητα να κάνει το ίδιο, στο ίδιο επίπεδο με την ανθρώπινη ικανότητα, τότε μπορεί ουσιαστικά να ενημερώσει αρκετά γρήγορα ώστε να έχεις την ευκαιρία να αναπροσαρμόσεις τις στρατηγικές σου για το τι γίνεται ανά τον κόσμο και πώς μπορεί να επηρεαστεί. Αυτή η τεχνολογία έχει πάρα πολλές εφαρμογές, μπορεί πχ να ενημερώνει τις αρχές, τα κράτη ότι κάτι συμβαίνει κτλ».

– Υπάρχει βέβαια ένας σκεπτικισμός για τα όρια της τεχνητής νοημοσύνης και για το αν υπάρχουν κίνδυνοι και νέες απειλές από την υπέρμετρη ανάπτυξή της, στον ανθρώπινο πολιτισμό ή και στην ισχύ που μπορεί να δώσει σε ορισμένα χέρια. Πώς το σχολιάζετε αυτό;

«Νομίζω ότι συζητιέται λίγο περισσότερο από ότι του αξίζει αυτή τη στιγμή γιατί μπορεί να έχουμε κάνει κάποια καλά βήματα στον τομέα της τεχνικής νοημοσύνης, τα τελευταία 4 χρόνια περίπου αλλά δεν έχουμε φτάσει στο επίπεδο των μηχανών που μπορούν να παίρνουν αποφάσεις με την ίδια διανοητική ικανότητα όπως ο άνθρωπος. Είμαστε πολύ καλοί στο να φτιάχνουμε μηχανές που λύνουν συγκεκριμένα, μικρά προβλήματα, να ψάχνουν πχ για πληροφορία, αλλά πώς θα την συνθέσουν και θα πάρουν μια απόφαση για το τι θα κάνουν με την πληροφορία αυτή, είμαστε έτη φωτός από αυτό. Πολλές φορές με ρωτάνε για το εαν υπάρχει κίνδυνος η τεχνητή νοημοσύνη να αντικαταστήσει τον άνθρωπο, αν θα χαθούν δουλειές κτλ. Νομίζω οτι δεν υπάρχει τρόπος να δώσουμε μια καλή απάντηση σε αυτό, γιατί ακόμα δεν ξέρουμε πώς μοιάζουν αυτές οι μηχανές που μπορούν να κάνουν την ίδια δουλειά που κάνει ο άνθρωπος. Δεν ξέρουμε καν τι προβλήματα πρέπει να λύσουμε ακόμη ώστε να φτάσουμε στο επίπεδο αυτό γιατί η ανθρώπινη επικοινωνία έχει συναισθήματα που οι μηχανές δεν μπορούν να τα καταγράψουν. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να σκεφτόμαστε και να προσέχουμε το μέλλον όταν σχεδιάζουμε τις τεχνολογίες αυτές. Πολλές κυβερνήσεις έχουν αρχίσει να επεμβαίνουν στο πώς εξελίσσεται αυτή η τεχνολογία και να αρχίσουν να βάζουν εγγυήσεις σε συγκεκριμένες περιοχές που δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί η τεχνολογία στον τομέα αυτό, για παράδειγμα για την μη αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης στον τομέα των όπλων».

– Κλείνοντας, έχετε σκεφτεί το ενδεχόμενο, στο μέλλον να επιστρέψετε στην Ελλάδα για να εργαστείτε σε κάποιον οργανισμό ή μεγάλο Πανεπιστήμιο;

«Ίσως, δεν είναι κάτι που σκέφτομαι αυτή τη στιγμή. Ίσως στο μέλλον αν υπήρχε η κατάλληλη ευκαιρία, έρχονταν την κατάλληλη στιγμή. Στην Ελλάδα είμαι πολύ συχνά. Συνεργάζομαι με διάφορους Έλληνες σε διάφορα γκρουπ ανά τη χώρα. Προσπαθώ αυτήν την περίοδο να βοηθήσω ελληνικές επιχειρήσεις να κάνουν μετάβαση προς την Αμερική και νομίζω ότι αυτός είναι και ένας τομέας που μπορεί να βοηθήσω περισσότερο όταν είμαι στην Αμερική παρά όταν είμαι στην Ελλάδα. Είναι πολύ σημαντικό όπως είπαμε, για τις νεοφυείς επιχειρήσεις να έχουν μεγάλα όνειρα και να συστήνονται στην Ελλάδα, να δρουν στην Ελλάδα αλλά να πωλούν στις μεγαλύτερες αγορές του κόσμου και μια από αυτές είναι η ΗΠΑ. Αυτήν την περίοδο προσπαθώ να βοηθήσω επιχειρήσεις να κάνουν αυτή τη μετάβαση και να καταλάβουν πώς λειτουργούν οι αμερικάνικες αγορές και πώς πουλάμε προϊόντα. Το πιο ωραίο είναι να παράγονται τα προϊόντα στην Ελλάδα και να πωλούνται ανά τον κόσμο».