Από τις 9 Μαρτίου, το Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο της Νέας Υόρκης φωτίζει αυτό το εν πολλοίς αθέατο σύμπαν παρουσιάζοντας την πρωτοποριακή έκθεση: «Ένας Κόσμος Συναισθημάτων: Αρχαία Ελλάδα, 700 π.Χ. – 200 μ.Χ.».
Αν ο αρχαίος κόσμος είναι ο κόσμος της λογικής και του μέτρου της νόησης, είναι παράλληλα και ο κόσμος των συναισθημάτων.
Η «Ιλιάδα» ξεκινάει με τη λέξη «οργή». Ο Αιγέας από την άλλη, πέφτει συντετριμμένος από το Σούνιο, όταν αντικρίζει τα μαύρα πανιά στο πλοίο που φέρνει τον Θησέα από την Κρήτη.
Η Αντιγόνη φωνάζει ότι δεν γεννήθηκε για να μισεί, αλλά για να αγαπά μαζί με άλλους, ενώ η Ιοκάστη ρωτάει τον Οιδίποδα: «Ποιος άντρας δεν ονειρεύτηκε να κοιμηθεί με τη μητέρα του;».
Η έκθεση θα έχει ελεύθερη είσοδο και θα λειτουργεί έως 24 Ιουνίου 2017.
Συγκεντρώνει περισσότερα από 130 εκθέματα από τα σπουδαιότερα μουσεία του κόσμου όπως το Μουσείο της Ακρόπολης (Αθήνα), το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (Αθήνα), Μουσείο του Λούβρου (Παρίσι), το Βρετανικό Μουσείο και τα Μουσεία του Βατικανού.
Στόχος της είναι να διερευνήσει τις ιδέες και τις συμπεριφορές των ανθρώπων της κλασικής αρχαιότητας σχετικά με τα συναισθήματα, καθώς και τους τρόπους αποτύπωσής τους.
Υδρία που απεικονίζει τον Αχιλλέα να σκοτώνει τον Τρωίλο, κεραμική, μελανόμορφη, ca.510-500 π.Χ., από το Βούλτσι. Βρετανικό Μουσείο, 1837,0609.69 ©Trustees of the British Museum
Από αγγεία μέχρι θεατρικές μάσκες και φυλαχτά
Διαμορφωμένη από μια ομάδα διακεκριμένων επιμελητών, περιλαμβάνει αγγεία, γλυπτά (από αγάλματα φυσικού μεγέθους από την Ακρόπολη μέχρι ταφικά ανάγλυφα), θεατρικές μάσκες, φυλακτά, νομίσματα και αναθήματα, καθώς και άλλα έργα τέχνης, η δημιουργία των οποίων εκτείνεται από τις αρχές του 7ου αιώνα π.Χ. (ο γενικά αποδεκτός χρονικός προσδιορισμός της «Ιλιάδας») μέχρι και τον 2ο αιώνα μ.Χ. Πολλά από τα εκθέματα παρουσιάζονται για πρώτη φορά στις Η.Π.Α. και κάποια από αυτά ταξιδεύουν για πρώτη φορά εκτός ελληνικών συνόρων.
Στο σύνολο τους, τα εκθέματα προσφέρουν την ευκαιρία να συλλογιστούμε ξανά τον ρόλο των συναισθημάτων στην προσωπική, κοινωνική και πολιτική ζωή, ενώ παράλληλα συνδράμουν στην προώθηση του σχετικά νέου τομέα της ιστορίας των συναισθημάτων.
Επαφή με αντικείμενα που δημιουργήθηκαν 2.000 χρόνια πριν
«Η έκθεση ‘Ένας Κόσμος Συναισθημάτων’ και τα προγράμματα που τη συνοδεύουν είναι δυναμικές εκφράσεις της αποστολής του Ιδρύματος Ωνάση: της στήριξης εκπαιδευτικών και πολιτιστικών πρωτοβουλιών ως μέσων για την επίτευξη κοινωνικής συνοχής.
Η έκθεση δεν αποτελεί μόνο μια σπάνια και αναστοχαστική θεματική συλλογή από όμορφα και συναρπαστικά αντικείμενα του αρχαίου κόσμου, αλλά κάτι παραπάνω: αποτελεί συμβολή στη βαθύτερη κατανόηση της καθημερινής μας πραγματικότητας.
Είμαστε βαθιά ευγνώμονες στους διακεκριμένους επιμελητές για αυτήν τη σημαντική έκθεση και τον αποκαλυπτικό της κατάλογο», επισημαίνει ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση Δρ Αντώνης Παπαδημητρίου.
Από την πλευρά της, η Αμάλια Κοσμετάτου, Εκτελεστική Διευθύντρια και Διευθύντρια Πολιτιστικών Προγραμμάτων του Ιδρύματος Ωνάση στις ΗΠΑ, σημειώνει: «Χάρη στην εκπληκτική δουλειά των επιμελητών, η έκθεση θα συνεισφέρει σημαντικά στην επιστημονική έρευνα, ενώ συγχρόνως θα φέρει το κοινό σε επαφή με αντικείμενα τα οποία έχουν ακόμα τη δύναμη να συναρπάζουν και να ενθουσιάζουν πάνω από 2.000 χρόνια μετά τη δημιουργία τους».
Επιτύμβια στήλη, μάρμαρο, αρχές 3ου αιώνα π.Χ., από το Νεκροταφείο της Αρχαίας Θήρας. Αρχαιολογικό Μουσείο Θήρας, 321, © Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού -Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων. Φωτογραφία Κώστας Ξενικάκης
Παράλληλες δράσεις
Η έκθεση θα πλαισιώνεται από μια ποικιλία καλλιτεχνικών έργων, προγραμμάτων και εκδηλώσεων, σε ένα δυναμικό και εναλλασσόμενο πρόγραμμα δραστηριοτήτων, με στόχο τη συμμετοχή του κοινού στο διάλογο γύρω από τα συναισθήματα.
Το Art Wall, που βρίσκεται στο χώρο του Αίθριου του Ωνάσειου Πολιτιστικού Κέντρου Νέας Υόρκης, θα φιλοξενήσει το εντυπωσιακό δίπτυχο ζωγραφικό έργο «Black Frames», δημιουργία, κατόπιν ειδικής ανάθεσης, του καλλιτέχνη Γιάννη Βαρελά. Ο φιλόσοφος και μέλος Δ.Σ. του Ιδρύματος Ωνάση Simon Critchley και ο συγγραφέας John Freeman θα παρουσιάσουν τις περιπατητικές συζητήσεις «Let’s Walk», με τη συμμετοχή διάσημων καλεσμένων, όπως η ηθοποιός Fiona Shaw και η συγγραφέας και συντάκτης του περιοδικού New Yorker Judith Thurman. Παράλληλα, έχει δρομολογηθεί μια σειρά οργανωμένων ξεναγήσεων και οικογενειακών προγραμμάτων, ενώ στις 3 Απριλίου και στο πλαίσιο της Μεγάλης Εβδομάδας, σε συνεργασία με το Ίδρυμα «Άξιον Εστί», το Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο Νέας Υόρκης θα φιλοξενήσει συναυλία Βυζαντινών Ύμνων στο χώρο της έκθεσης.
Συνεργασίες με άλλους Οργανισμούς
Το Ωνάσειο Πολιτιστικό Ίδρυμα Νέας Υόρκης συνεχίζει τις συνεργασίες με αμερικανικούς πολιτιστικούς οργανισμούς, και συγκεκριμένα τη Βιβλιοθήκη της Νέας Υόρκης και την Ακαδημία Μουσικής του Μπρούκλυν (ΒΑΜ), δημιουργώντας ειδικά προγράμματα που εντάσσονται στη θεματική της έκθεσης «Ο Κόσμος των Συναισθημάτων». Επιπλέον, το Carnegie Hall επιμελήθηκε ένα μουσικό playlist που θα συνοδεύει την έκθεση, το οποίο θα είναι διαθέσιμο τόσο στην ιστοσελίδα www.onassisusa.org όσο και στο Spotify. Οι μουσικές επιλογές αναδεικνύουν τις μουσικές εκφράσεις συναισθημάτων μέσα από έργα που ανήκουν σε διαφορετικά είδη και χρονικές περιόδους (από Βυζαντινές λειτουργίες σε μεσαιωνικά τραγούδια και από τη Μαρία Κάλλας σε σύγχρονα έργα των Osvaldo Golijov, Arvo Pärt, και Alfred Schnittke).
Κεφαλή της Πενθεσίλειας, μάρμαρο, ρωμαϊκό αντίγραφο ελληνιστικού πρωτοτύπου. Antikenmuseum Basel und Sammlung Ludwig, BS214 ©Antikenmuseum Basel und Sammlung Ludwig
Τα εκθέματα προέρχονται από τους παρακάτω φορείς/μουσεία:
Ελλάδα
1.Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού:
Αρχαιολογική Συλλογή Αχαρνών (Εφορία Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής), Μουσείο Ακρόπολης, Αρχαιολογικό Μουσείο Κεραμικού, Επιγραφικό και Νομισματικό Μουσείο, Μουσείο της Αρχαίας Αγοράς, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αρχαιολογικό Μουσείο Δήλου, Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων, Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας, Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνα, Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά, Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας, Αρχαιολογικό Μουσείο Πυθαγορείου στη Σάμο, Αρχαιολογικό Μουσείο Βαθιού στη Σάμο, Αρχαιολογικό Μουσείο Θήρας, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Αρχαιολογικό Μουσείο Θήβας, Αρχαιολογικό Μουσείο Βέροιας, Αρχαιολογικό Μουσείο Βραυρώνας.
2.Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης -Ίδρυμα Νικολάου Π. Γουλανδρή, 3.Συλλογή Γεωργίου Τσολοζίδη, 4
Γαλλία Musée du Louvre, Τμήμα Ελληνικών, Ετρουσκικών και Ρωμαϊκών Αρχαιοτήτων, Παρίσι,
Γερμανία Staatlichen Antikensammlungen und Glyptothek, Μόναχο
Ιταλία Museo Archeologico Nazionale -Νάπολη, Musei Capitolini, Centrale Montemartini -Ρώμη
Ελβετία Antikenmuseum Basel und Sammlung Ludwig -Βασιλεία
Ηνωμένο Βασίλειο Βρετανικό Μουσείο -Λονδίνο
Ηνωμένες Πολιτείες Μουσείο Καλών Τεχνών -Βοστόνη, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης -Νέα Υόρκη
Βατικανό Musei Vaticani -Πόλη του Βατικανού
Επιμελητές της έκθεσης είναι ο Άγγελος Χανιώτης, καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας και Κλασικών Σπουδών του Ινστιτούτου Ανώτατων Σπουδών (Πρίνστον) και μέλος Δ.Σ. του Θυγατρικού Ιδρύματος Ωνάση στις ΗΠΑ, ο Νικόλαος Καλτσάς, επίτιμος διευθυντής στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και ο Ιωάννης Μυλωνόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
Η έκθεση θα συνοδεύεται από έναν πλήρως εικονογραφημένο κατάλογο, ο οποίος θα περιλαμβάνει μελέτες επιστημόνων -ανάμεσά τους οι David Konstan και Joseph E. LeDoux, όπως επίσης και συνεισφορές από σχεδόν 60 Ευρωπαίους και Αμερικανούς συγγραφείς. «Προφανώς δεν έχουμε τη δυνατότητα να μελετήσουμε με άμεσο τρόπο τις νευροβιολογικές διεργασίες των ανθρώπων στην αρχαία Ελλάδα.
Μπορούμε εντούτοις να παρακολουθήσουμε τον τρόπο με τον οποίο οι κοινωνικές νόρμες, οι θρησκευτικές πεποιθήσεις, η φιλοσοφία και η παιδεία καθόρισαν τις εκδηλώσεις των συναισθημάτων, όπως και τους τρόπους με τους οποίους τα συναισθήματα επανακαθόρισαν με τη σειρά τους κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, πολιτικές συμπεριφορές και θρησκευτικές πρακτικές», τονίζει μεταξύ άλλων μέσα από τον κατάλογο ο διακεκριμένος ιστορικός Άγγελος Χανιώτης.
Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο Νέας Υόρκης
Το Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο ΝΥ προσεγγίζει τον ελληνικό πολιτισμό από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, μέσα από ένα πλούσιο και ποικίλο πρόγραμμα εκθέσεων, εκδηλώσεων και διαδικτυακών δραστηριοτήτων για το κοινό όλων των ηλικιών και ενδιαφερόντων.
Προγράμματα και εκθέσεις σχεδιασμένα για το ευρύ κοινό, παιδιά και οικογένειες, αλλά και για ακαδημαϊκούς και ερευνητές, παρουσιάζονται με ελεύθερη είσοδο για να είναι προσιτά προς όλους.
Λίγα λόγια για το Ίδρυμα Ωνάση ΗΠΑ
Το Ίδρυμα Ωνάση ΗΠΑ, θυγατρικό του Ιδρύματος Ωνάση, έχει σκοπό την ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμού και την προώθηση διαπολιτισμικών σχέσεων, σε συνεργασία με εκπαιδευτικά και πολιτιστικά ιδρύματα στην Ελλάδα και την Αμερική. Η αποστολή του Ιδρύματος Ωνάση ΗΠΑ γίνεται αντιληπτή μέσα από δύο άξονες: τον πολιτιστικό και εκπαιδευτικό, για το ευρύ κοινό, μέσω του Ωνάσειου Πολιτιστικού Κέντρου Νέας Υόρκης, και τον ακαδημαϊκό μέσω του Προγράμματος Πανεπιστημιακών Σεμιναρίων που προσκαλεί διακεκριμένους καθηγητές από όλο τον κόσμο για μαθήματα και διαλέξεις σχετικά με τον Ελληνικό πολιτισμό σε πανεπιστήμια στη Βόρεια και τη Νότια Αμερική.
Το Ίδρυμα Ωνάση ΗΠΑ και το Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο ΝΥ σε αριθμούς (2000-2016):
Πολιτιστικές – εκπαιδευτικές δράσεις
18 εκθέσεις για τον αρχαίο και νεότερο ελληνικό πολιτισμό, 1.564 διαλέξεις, 467 επισκέψεις σχολείων, 392 πολιτιστικές δράσεις, 16 σύγχρονες καλλιτεχνικές εγκαταστάσεις, περισσότεροι από 900.000 επισκέπτες.
Ακαδημαϊκές δράσεις
Σε συνεργασία με 210 επισκέπτες καθηγητές και 500 εκπαιδευτικά προγράμματα – τμήματα πανεπιστημίων και πολιτιστικούς φορείς οργανώθηκαν 1.740 σεμιναριακές διαλέξεις και μαθήματα για τον ελληνικό πολιτισμό, με 95.000 εκτιμώμενο κοινό.
