Νέες σαρωτικές αλλαγές έρχονται στο εφάπαξ μέσα στη χρονιά και θα επηρεάσουν πάνω από 1,3 εκατομμύρια μισθωτούς του Δημοσίου των ΔΕΚΟ, των τραπεζών αλλά και του ιδιωτικού τομέα που ασφαλίζονται σε ταμεία πρόνοιας.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Ελεύθερος Τύπος», το θέμα του εφάπαξ, τη δεδομένη στιγμή αφορά περισσότερους από 100.000 ασφαλισμένους οι οποίοι βρίσκονται στην πόρτα εξόδου για άμεση συνταξιοδότηση έχοντας θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα.

Συνολικά για όλα τα ταμεία, το εφάπαξ  αφορά:

* 670.000 υπαλλήλους στο δημόσιο.

*130.000 εργαζόμενους στις ΔΕΚΟ.

* 60.000 τραπεζοϋπαλλήλους, και

* Περίπου 500.000 στον ιδιωτικό τομέα.

Βασικό χαρακτηριστικό των αλλαγών είναι το νέο ψαλίδι που αναπόφευκτα φέρνει στο εφάπαξ η αδυναμία εφαρμογής του ενιαίου τύπου υπολογισμού του που προβλεπόταν να τεθεί σε ισχύ από το 2014, και μάλιστα πριν καλά καλά στεγνώσει το μελάνι των μειώσεων που έγιναν στα εφάπαξ με το νόμο 4093/12 και ουσιαστικά θα ισχύσουν μόνο για μια χρονιά, το 2013.

Οι μειώσεις που προβλέπει ο νόμος 4093, δεν ισχύουν όμως για όλα τα ταμεία, αλλά μόνο για όσα είναι σε αρνητική θέση και έχουν μεγάλα ελλείμματα.

Από τις περικοπές έχουν εξαιρεθεί δεκάδες ταμεία, και κυρίως αυτά των ΔΕΚΟ, και των τραπεζών, μέχρι νεωτέρας.

Αντίθετα το εφάπαξ για τη μεγάλη κατηγορία των ασφαλισμένων του Δημοσίου, έχει μειωθεί ήδη τρείς φορές. Και πλέον όσοι αποχωρούν για σύνταξη παίρνουν το εφάπαξ μειωμένο κατά 38% σε σύγκριση με το ποσό που θα έπαιρναν  αν δεν υπήρχε καμία μείωση.

Τα νέα ποσά για τα εφάπαξ έτσι όπως διαμορφώνονται μετά τις περικοπές  παρουσιάζει σήμερα με επίσημους πίνακες ο Ελεύθερος Τύπος στο ειδικό ένθετο Ασφάλιση και Συντάξεις, μένα από έναν αναλυτικό οδηγό για όλα όσα ισχύουν από την 1/1/2013 σε 17 ταμεία πρόνοιας του Δημοσίου, των ΔΕΚΟ, των τραπεζών και του ιδιωτικού τομέα.

Από την καταγραφή των στοιχείων, προκύπτει ότι το εφάπαξ είναι διαφορετικό από ταμείο σε ταμείο, ακόμη και αν πρόκειται για υπαλλήλους του ίδιου κλάδου, όπως για παράδειγμα συμβαίνει στα ταμεία πρόνοιας των ΔΕΚΟ (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΟΣΕ, Λιμάνια, κ.λπ) και των τραπεζών. Με αποτέλεσμα να υπάρχουν ασφαλισμένοι με τους ίδιους μισθούς, την ίδια προϋπηρεσία και τις ίδιες εισφορές, αλλά λόγω του διαφορετικού τρόπου υπολογισμού να παίρνουν άλλος μεγαλύτερο και άλλος μικρότερο εφάπαξ.

Αυτή η «πανσπερμία» των ρυθμίσεων όμως είναι που έχει ρίξει έξω πολλά ταμεία πρόνοιας και προκειμένου να αποφευχθεί η κατάργηση του εφάπαξ λόγω χρεοκοπίας, των ταμείων επιβάλλονται μεγάλες μειώσεις.

Τα ποσά που δημοσιεύει σήμερα το ένθετο Ασφάλιση και Συντάξεις του «Ε.Τ» προέρχονται από τους επίσημους πίνακες των ταμείων του Δημοσίου (ΤΠΔΥ, ΤΑΔΚΥ) και από τα καταστατικά υπολογισμού του εφάπαξ των κλάδων πρόνοιας ΔΕΚΟ και τραπεζών που έχουν ενταχθεί στο ΤΑΥΤΕΚΩ, και των φορέων πρόνοιας των ιδιωτικών υπαλλήλων που έχουν ενσωματωθεί στο ΤΑΠΙΤ.

Ενδεικτικά η εικόνα στο τοπίο των εφάπαξ για Δημόσιο, ΔΕΚΟ, τράπεζες και ιδιωτικό τομέα, διαμορφώνεται ως εξής:

1. Δημόσιο: Υπάλληλος πανεπιστημιακής εκπαίδευσης (Π.Ε) με 35 έτη υπηρεσίας, παίρνει 39.986 ευρώ. Αν δεν είχε γίνει η μείωση (38%) θα έπαιρνε 63.277 ευρώ.
2. Δήμοι: Υπάλληλος (Π.Ε), με 35 έτη, παίρνει περισσότερα από τον Δημόσιο υπάλληλο, ήτοι 54.128 ευρώ εφάπαξ, καθώς η μείωση είναι σημαντικά μικρότερη, κατά -6,19%.
3. Στρατιωτικοί: Εχουν εξασφαλίσει υψηλό εφάπαξ, (φτάνει και τις 120.000 ευρώ) που δύσκολα θα μπορέσουν να το διατηρήσουν, δεδομένου ότι τα μετοχικά τους ταμεία είναι σε άσχημη οικονομική κατάσταση.
4. Υπάλληλοι στην ΔΕΗ: Εχουν μικρή μείωση (-3,86%) που δεν επηρεάζει τα χορηγούμενα ποσά. Ενδεικτικά, ένας υπάλληλος στη ΔΕΗ με 30 χρόνια και μισθό 2.000 ευρώ, θα πάρει 57.696 ευρώ εφάπαξ.
5. Υπάλληλοι ΟΤΕ: Δεν έχουν καμία μείωση. Ετσι, υπάλληλος με 23 έτη και 2.150 ευρώ μισθό, θα πάρει σχετικά υψηλό εφάπαξ 25.500 ευρώ. Υπάλληλος με 35ετία, βγαίνει από τον ΟΤΕ με εφάπαξ κοντά στις 60.000 ευρώ, ανάλογα με τις αποδοχές του.
6. Τράπεζα της Ελλάδος: Το μέσο εφάπαξ ξεπερνά τις 100.000 ευρώ, ενώ έχει πλαφόν γύρω στις 150.000 ευρώ. Δεν έχει γίνει μείωση.
7. Alpha Bank: Και εδώ το εφάπαξ δεν έχει υποστεί κούρεμα, ως προς τους προερχόμενους από την πρώην τράπεζα Πίστεως, οι οποίοι με 35 χρόνια και μισθό 3.500-4.000 ευρώ, μπορούν να πάρουν κοντά στις 100.000 ευρώ εφάπαξ. Αντίθετα, κούρεμα έγινε στο εφάπαξ των υπαλλήλων της Alpha που προέρχονται από την πρώην ιονική και Λαϊκή τράπεζα. Ετσι, υπάλληλος με 34 έτη και μισθό 3.800 ευρώ, παίρνει 41.491 ευρώ εφάπαξ.
8. Αγροτική τράπεζα: το εφάπαξ κυμαίνεται στα 55.000 ευρώ για 30 ετή υπηρεσία με ένα μέσο μισθό 2.000 ευρώ.
9. Εθνική τράπεζα: Εχει ένα από τα πιο μεγάλα εφάπαξ. Με 30 έτη εισφορών και μισθό εξόδου 4.000 ευρώ, το εφάπαξ φτάνει στα 102.000 ευρώ. Ωστόσο, υπάρχει «σενάριο» μείωσης κατά 15% σε συνδυασμό με την εθελουσία έξοδο και με αντάλλαγμα να καθιερωθεί εργοδοτική εισφορά (δηλαδή να πληρώνει η Εθνική) 2% στο Ταμείο Αυτασφάλειας. ασφάλισης από τα 16 έως τα 32 έτη.
10. Πειραιώς; Το εφάπαξ φτάνει –ή και ξεπερνά- τις 80.000 ευρώ.
11. Ξενοδοχοϋπάλληλοι: Με 33 χρόνια και μισθό 2.100 ευρώ, παίρνουν εφάπαξ 53.262 ευρώ, και μάλιστα με μείωση κατά 29,77%.
12. Υπάλληλοι στα εμπορικά καταστήματα: Με 30 έτη εργασίας και μισθό 2.300 ευρώ παίρνουν εφάπαξ 22.200 ευρώ, ποσό που είναι μειωμένο κατά 41,52%, λόγω των μεγάλων ελλειμμάτων του ταμείου πρόνοιας των εμποροϋπαλλήλων.

 Ερχεται νέα μείωση 15%.

Την ίδια στιγμή, από το 2014 (εκτός απροόπτου) έρχεται νέο οριζόντιο κούρεμα ως 15% στο εφάπαξ του Δημοσίου, και πιθανότατα και στα υπόλοιπα ταμεία, καθώς ο νέος τύπος για τον υπολογισμό του βοηθήματος, είναι «αδύνατον να προχωρήσει», όπως αναφέρεται σε έγγραφο της αρμόδιας Γενικής Διεύθυνσης του υπουργείου Εργασίας, επειδή τα ταμεία (κυρίως το Δημόσιο)  δεν έχουν τη δυνατότητα να μεταφέρουν σε ατομικούς λογαριασμούς, το σύνολο των εισφορών που έχουν πληρώσει οι δημόσιοι υπάλληλοι καθόλη τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου.

Η διάταξη του νόμου 4093/12 που ορίζει ότι από την 1/1/2014 ο κάθε υπάλληλος θα παίρνει εφάπαξ με βάση το σύνολο των εισφορών του, εγκαταλείπεται και πλέον το υπουργείο Εργασίας, εξετάζει ένα μικτό σύστημα υπολογισμού του εφάπαξ που θα φέρει τα πάνω κάτω για 670.000 δημοσίους υπαλλήλους.

Ο λόγος που εγκαταλείπονται, οι «ατομικές μερίδες» είναι ότι για να αναζητηθούν οι εισφορές που πλήρωσαν οι δημόσιοι υπάλληλοι, θα πρέπει η κάθε υπηρεσία του Δημοσίου να αναζητήσει τη μισθοδοσία του κάθε υπαλλήλου, την υπηρεσιακή του εξέλιξη, και τις διαφορετικές κρατήσεις που είχε λόγω τυχόν πρόσθετων απολαβών που έπαιρνε σε περίπτωση μετάταξης, απόσπασης ή ως μετακλητού υπαλλήλου.

Αυτή η διαδικασία είναι «χαώδης» και αν ξεκινήσει σήμερα, κανείς δεν μπορεί να ξέρει πότε θα ολοκληρωθεί αλλά και κατά πόσο θα είναι αξιόπιστη.

Ανάλογο πρόβλημα έχουν και τα ταμεία του ιδιωτικού τομέα, όπου το σύνολο των εισφορών τηρείται χειρόγραφα και πολλοί εκφράζουν σήμερα αμφιβολίες για το αν έχουν πληρωθεί κανονικά οι εισφορές, ή όχι.

Πλέον αυτών όμως μετέωρη καθίσταται η πληρωμή του εφάπαξ και για όσους έχουν αποχωρήσει από το Δημόσιο εντός του 2012 και δεν περιλαμβάνονται στη λίστα πληρωμών με τα καθυστερούμενα εφάπαξ (ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις) ύψους 1,17 δις. ευρώ που καταβάλλει σταδιακά το Ταμείο Πρόνοιας σε παλαιότερους δικαιούχους.

Οι τελευταίοι που θα πάρουν σίγουρα εφάπαξ από τη λίστα αυτή είναι όσων η πράξη συνταξιοδότησης από το Γενικό Λογιστήριο πήγε στο Ταμείο Πρόνοιας, μέχρι τις 11 Ιουνίου του 2012 καθώς σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του ταμείου, θα πληρωθούν το εφάπαξ ως τον Ιανουάριο του 2014.

Οσοι έφυγαν πριν τις 11 Ιουνίου, χωρίς η πράξη συνταξιοδότησής τους να έχει πάει στο Ταμείο Πρόνοιας, αλλά και όσοι αποχώρησαν μετά τις 11 Ιουνίου, είναι στον αέρα, και εξετάζεται να πάρουν το εφάπαξ, ακόμη και με δόσεις, καθώς το Ταμείο πρόνοιας μπορεί να πληρώνει χωρίς να δημιουργεί νέες καθυστερήσεις, μόλις 8.000 εφάπαξ το χρόνο από τα δικά του λεφτά, ενώ οι εκκρεμείς αιτήσεις (από Ιούνιο 2011 και μετά) υπερβαίνουν τις 38.000!

Ανάμεσα στις λύσεις που εξετάζονται είναι να παραταθεί για το 2015 ο νέος υπολογισμός του εφάπαξ, και για να μη μείνουν τελείως στον αέρα όσοι αποχωρήσουν το 2014 συζητείται ακόμη και η έντοκη επιστροφή εισφορών αντί του κανονικού –έστω και μειωμένου- εφάπαξ.