Την πιο δύσκολη περίοδο, σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, διανύει η χώρα μας, με τους Έλληνες να εξακολουθούν να είναι απαισιόδοξοι, να μειώνουν ολοένα και περισσότερο τις αγορές τους, να έχουν άγχος και να αισθάνονται οικονομική και εργασιακή ανασφάλεια.

Την ίδια στιγμή, όμως, ένα μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων (71%) βλέπει την οικονομική κρίση ως μία ευκαιρία, που θα οδηγήσει σε θετική αλλαγή την κοινωνία και την οικονομία.

Αυτό προκύπτει, μεταξύ άλλων, από την παγκόσμια έρευνα που πραγματοποίησε η συμβουλευτική εταιρεία Boston Consulting Group (BCG) σε 16 χώρες, τον Μάρτιο και τον Απρίλιο 2012, στην οποία συμμετείχαν 20.000 ερωτηθέντες, συμπεριλαμβανομένων 780 Ελλήνων.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, υπάρχουν πλέον δομικές αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες των Ελλήνων, οι οποίες θα δημιουργήσουν ένα νέο επιχειρηματικό πεδίο, με πολλές ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις, που θα προσαρμοστούν στις νέες αυτές τάσεις.

Μείωση αγορών

Από την έρευνα προκύπτει ότι σχεδόν όλοι οι Έλληνες αισθάνονται ότι έχουν επηρεαστεί προσωπικά από την οικονομική κρίση και η χαμηλή αυτοπεποίθηση, που αισθάνονται, τους έχει οδηγήσει σε σημαντική μείωση των αγορών τους, σε σχέση με προηγούμενα χρόνια, με το 68% να δηλώνει ότι θα μειώσει κι άλλο τις αγορές, το 28% θα παραμείνει στα ίδια επίπεδα και μόνο το 4% σκοπεύει να αυξήσει τις αγορές, ενώ το 70% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα δήλωσε ότι αισθάνεται οικονομικά ανασφαλείς.

Επίσης, ολοένα και περισσότεροι Έλληνες δηλώνουν ότι, όταν τελειώσει η κρίση, δεν θα αγοράζουν και δεν θα ξοδεύουν, όπως παλιά, ποσοστό που αυξήθηκε από 30% των ερωτηθέντων, το 2011, στο 44% των ερωτηθέντων, το 2012.

Ισχυρή προτίμηση στα εγχώρια προϊόντα, αλλά όχι με οποιοδήποτε τίμημα

Την ίδια ώρα, το 78% των Ελλήνων δηλώνει ότι σε αντίστοιχη τιμή και ποιότητα προτιμά τα εγχώρια προϊόντα, αλλά μόνο το 36% των ερωτηθέντων είναι έτοιμο να πληρώσει περισσότερα γι΄ αυτά.

Η αλληλεγγύη φαίνεται ότι αποκτά περισσότερη σημασία για τους Έλληνες, αφού η πλειοψηφία των ερωτηθέντων δήλωσε ότι «η διατήρηση των θέσεων εργασίας στη χώρα μου», είναι ο κύριος λόγος προτίμησης εγχώριων προϊόντων.

Κατηγορίες που αντέχουν

Σχετικά με τις κατηγορίες των καταναλωτικών αγαθών, οι δέκα πιο ανθεκτικές κατηγορίες είναι αυτές των τροφίμων, οι οποίες φαίνεται να παραμένουν σταθερές στην προτίμηση των Ελλήνων καταναλωτών, ενώ οι δέκα κατηγορίες, στις οποίες αναμένεται αισθητή μείωση κατανάλωσης, περιλαμβάνουν προϊόντα, όπως καλλυντικά, ρούχα, συσκευές για το σπίτι, εστιατόρια, αυτοκίνητα, ταξίδια, έπιπλα και πολυτελή προϊόντα.

Οι μοναδικές κατηγορίες, στις οποίες αναμένεται κάποια μικρή αύξηση στην κατανάλωση, είναι οι βρεφικές τροφές και βρεφικά προϊόντα, οι βιταμίνες και τα είδη υγιεινής διατροφής.

Δεν επωφελούνται από τις προσφορές

Τα ευρήματα της έρευνας δείχνουν ότι, ενώ παρατηρείται μία τάση των Ελλήνων καταναλωτών να καταναλώνει λιγότερο, και, κυρίως, λιγότερα πολυτελή προϊόντα, φαίνεται ότι ακόμα οι Έλληνες δεν επωφελούνται από τις προσφορές, καθώς μόνο το 46% αγοράζει από προσφορές.

Ενώ στα αποτελέσματα της έρευνας της BCG φάνηκαν οι μεγάλες διαφορές, όσον αφορά τις επιπτώσεις της οικονομικής ύφεσης στην ψυχολογία των καταναλωτών κάθε χώρας, διαπιστώθηκαν κάποια κοινά στοιχεία, τα οποία αξιολογούνται ως πολύ σημαντικά από όλους τους καταναλωτές, παγκοσμίως. Αυτά είναι:

Σχέση ποιότητας – τιμής

Η σχέση ποιότητας- τιμής ανεβαίνει σημαντικά στις προτεραιότητες των καταναλωτών, που πλέον κάνουν τις αγορές τους πιο προσεκτικά απ’ ό,τι στο παρελθόν, δίνοντας σημασία στα ποιοτικά χαρακτηριστικά των προϊόντων.

Παράλληλα, το 80% δήλωσε ότι θα καταναλώνει περισσότερα προϊόντα, που βρίσκονται σε προσφορά για τους επόμενους 12 μήνες.

Οι καταναλωτές στην Ευρώπη δήλωσαν επίσης ότι θα είναι πιο προσεχτικοί, όταν ξοδεύουν χρήματα σε προϊόντα για τα οποία δεν έχουν συστάσεις από έγκυρη πηγή, δείχνοντας εμπιστοσύνη περισσότερο στους ανθρώπους, που γνωρίζουν, παρά στις ιστοσελίδες των προϊόντων ή τις διαφημίσεις.

Τέλος, παρατηρήθηκε σε όλες τις χώρες σημαντική πτώση της κατανάλωσης πολυτελών προϊόντων.

Προϊόντα που ωφελούν την υγεία και την οικογένεια

Η άνεση, η υγεία, η ηρεμία και η οικογένεια, προκύπτουν ως οι πιο σημαντικές αξίες για τους Έλληνες, το 2012. Η μεγάλη σημασία, που δίδεται από τους καταναλωτές στις αξίες αυτές, έχει μετατρέψει κάποιες κατηγορίες, όπως αυτές των υγιεινών τροφίμων (γαλακτοκομικά προϊόντων, αυγά, φρούτα και λαχανικά), στις πιο ανθεκτικές μέσα στην κρίση.

Αυτές είναι και οι μοναδικές κατηγορίες προϊόντων, στις οποίες οι καταναλωτές είναι διατεθειμένοι να ξοδέψουν περισσότερα, αναζητώντας έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής.

Έμφαση στα τοπικά προϊόντα

Οι ερωτηθέντες της έρευνας δείχνουν μία ισχυρή προτίμηση στα τοπικά προϊόντα, καθώς όλο και πιο πολλοί προτίθενται να καταναλώνουν περισσότερα τοπικά προϊόντα απ’ ό,τι παλαιότερα.

Δύο στους τρεις Έλληνες προσέχουν να αγοράζουν εγχώρια προϊόντα περισσότερο από ό,τι συνήθιζαν. Επίσης, 78% των Ελλήνων ερωτηθέντων δήλωσε ότι σε αντίστοιχη ποιότητα και τιμή, προτιμά τα εγχώρια προϊόντα.

Κατανάλωση, μέσω Διαδικτύου

Όσον αφορά την κατανάλωση, μέσω του Διαδικτύου, τα αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας της BCG για την ελληνική διαδικτυακή οικονομία δείχνουν ότι οι Έλληνες καταναλωτές χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο, συγκριτικά λιγότερο από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, κυρίως, για συλλογή πληροφοριών και σύγκριση τιμών, αλλά είναι ακόμη επιφυλακτικοί στις online αγορές.

Μόνο το 12% των Ελλήνων κάνει αγορές online, συγκριτικά με το αντίστοιχο ποσοστό του 40%, που ισχύει για όλους τους Ευρωπαίους.

Το Διαδίκτυο, όμως, στην Ελλάδα λειτουργεί ως καταλύτης για πωλήσεις λιανικής, ύψους 7,5 δισ. ευρώ, που ξεκινούν με έρευνα και σύγκριση, μέσω Διαδικτύου, αλλά τελικά υλοποιούνται με παραδοσιακό τρόπο σε καταστήματα. Το ποσό αυτό είναι δεκαπλάσιο του ύψους των συναλλαγών, που γίνονται στο Διαδίκτυο και αντιστοιχεί στο 7,7% του συνόλου των πωλήσεων στην ελληνική λιανική αγορά.

Περίπου το 40% του ROPO αφορά τα αυτοκίνητα, την ένδυση, το φαγητό και τα ποτά. Η Ελλάδα έχει το χαμηλότερο ROPO ως ποσοστό λιανικών πωλήσεων, συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες (16,2% στη Γερμανία, 12,9% στη Γαλλία, 11,5% στη Βρετανία, 8,5% στην Τουρκία και 8,4% στην Ιταλία), μια ακόμη ένδειξη του αρχικού σταδίου στο οποίο βρίσκεται η ελληνική διαδικτυακή οικονομία.