Με φορμή την έναρξη του νέου προγράμματος «Εξοικονομώ-Αυτονομώ», ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωστής Χατζηδάκης δίνει μια εφ όλης την ύλης συνέντευξη στο e-dimosio.gr σχετικά με τις λεπτομέρεις του νέου αυτού προγράμμματος, ενω παράλληλα εξηγεί πώς μπορούμε να βελτιώσουμε την ζωή μας μέσα απο την ανακύκλωση και την «πράσινη» ενέργεια.
Της Σοφίας Εμμανοηλίδου
Κύριε υπουργέ ξεκίνησε από χτες η υποβολή αιτήσεων για το νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ-Αυτονομώ». Σε τι διαφέρει αυτό το πρόγραμμα από τα άλλα αντίστοιχα προγράμματα των προηγούμενων ετών;
H ενεργειακή εξοικονόμηση βρίσκεται στο επίκεντρο του σχεδιασμού μας. Το νέο «Εξοικονομώ-Αυτονομώ» είναι το πρώτο από μία σειρά νέων προγραμμάτων ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων. Βασικές διαφορές με τα παλιά “Εξοικονομώ” είναι: Πρώτον, η πολύ υψηλότερη χρηματοδότηση της τάξεως των 900 εκατ. ευρώ (υπενθυμίζω ότι όλα τα προγράμματα που «έτρεξαν» από το 2010 και μετά είχαν συνολικό προϋπολογισμό της τάξης των 1,3 δις. ευρώ). Δεύτερον, το πολύ μεγαλύτερο ποσοστό επιδοτήσεων που φτάνει ακόμα και το 85% (95% στις λιγνιτικές περιοχές που επηρεάζονται από τη διαδικασία της απολιγνιτοποίησης). Και τρίτον, η παράμετρος της ενεργειακής αυτονομίας, με εγκατάσταση «έξυπνων» συστημάτων και παρεμβάσεις για παραγωγή και αποθήκευση ενέργειας. Μιλάμε για μία πράσινη πολιτική με σημαντικά οφέλη για τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και τον κατασκευαστικό κλάδο. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οι δράσεις ενεργειακής αναβάθμισης αποτελούν προτεραιότητα και για την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και των φιλόδοξων στόχων που έχουν τεθεί για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου τα επόμενα χρόνια. Γι’ αυτό και τα σχετικά προγράμματα πριμοδοτούνται από τα ευρωπαϊκά ταμεία. Στην Ελλάδα θα δοθούν 3 δις. ευρώ για τέτοιες δράσεις μόνο από το Ταμείο Ανάκαμψης μέχρι το 2023, πλέον των πόρων του ΕΣΠΑ! Προετοιμάζουμε λοιπόν και εμείς την ελληνική εκδοχή του ευρωπαϊκού «Κύματος Ανακαινίσεων» με προγράμματα που δεν θα αφορούν μόνο τις κατοικίες, αλλά και τα δημόσια κτίρια, τις επιχειρήσεις, τον τουριστικό κλάδο. Αρκεί να σας πω ότι κάθε χρόνο θα «τρέχει» ένα «Εξοικονομώ» με προϋπολογισμό της τάξης του 1 δις ευρώ, αν όχι και μεγαλύτερο!
Ποιοι έχουν δικαίωμα να συμμετέχουν στο νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ-Αυτονομώ»; Θα υπάρχουν εισοδηματικά κριτήρια; Ποιες εργασίες θα επιδοτεί;
Για αυτή τη νέα εκδοχή του προγράμματος διευρύναμε τα εισοδηματικά κριτήρια ούτως ώστε να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των πολιτών που μπορούν να κάνουν αίτηση και να είναι μεγαλύτερα τα οφέλη και για τους πολίτες και για την οικονομία. Οι λιγότεροι εύποροι βέβαια θα έχουν υψηλότερες ενισχύσεις. Σε σχέση με τις εργασίες οι οποίες θα καλύπτονται, πολλές από τις γνωστές από τα προηγούμενα «Εξοικονομώ» παρεμβάσεις διατηρούνται και διευρύνονται, όπως π.χ. η θερμομόνωση, η αντικατάσταση κουφωμάτων, η εγκατάσταση συστημάτων θέρμανσης-ψύξης και Ζεστού Νερού Χρήσης. Προστίθενται όμως και δυο νέες παράμετροι: Η πρώτη αφορά σε εργασίες που κάνουν το σπίτι πιο «έξυπνο», όπως ο «έξυπνος» φωτισμός και η εγκατάσταση εφαρμογών απομακρυσμένου ελέγχου και παρακολούθησης. Η δεύτερη αφορά σε εργασίες που ενισχύουν την ενεργειακή αυτονομία, όπως η εγκατάσταση στα σπίτια συστημάτων παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας (π.χ. φωτοβολταϊκά στις στέγες) καθώς και υποδομών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, μέσω των οποίων ο καταναλωτής του μέλλοντος θα μπορεί να παράγει ενέργεια στο σπίτι του, να την χρησιμοποιεί για να φορτίζει το ηλεκτροκίνητο όχημά του και να διαχέει στο δίκτυο και τυχόν περίσσεια! Αυτό δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά η πραγματικότητα πολλών ευρωπαϊκών χωρών, των οποίων το παράδειγμα ελπίζουμε να ακολουθήσουμε σύντομα.
Στην Ελλάδα θα δοθούν 3 δις. ευρώ σε δράσεις ενεργειακής αναβάθμισης μόνο από το Ταμείο Ανάκαμψης μέχρι το 2023, πλέον των πόρων του ΕΣΠΑ!
Θα ήθελα να μας πείτε λίγα λόγια σχετικά με το Κοινωνικό «πακέτο» ύψους 107 εκατ. ευρώ που ανακοινώθηκε πριν από λίγες μέρες και αφορά στην στήριξη της απασχόλησης στις λιγνιτικές περιοχές την περίοδο 2021-2022. Πότε αναμένεται να ξεκινήσει το νέο πρόγραμμα;
Το κοινωνικό «πακέτο» που εγκρίθηκε από την Κυβερνητική Επιτροπή εντάσσεται στον σχεδιασμό μας για την δίκαιη και ομαλή μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών στη νέα εποχή. Είναι βασική μας μέριμνα να μην δημιουργηθεί «κενό» στην απασχόληση κατά την επόμενη διετία –έως ότου ενεργοποιηθούν όλα τα εργαλεία του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης- και γι’ αυτό, μεταξύ άλλων, υλοποιούμε ειδικά προγράμματα με χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείo και δρομολογούμε την αποκατάσταση των εδαφών στις λιγνιτικές περιοχές, που μπορούν να δημιουργήσουν άμεσα θέσεις εργασίας. Το κοινωνικό αυτό πακέτο θα χρηματοδοτηθεί από εθνικούς πόρους για την υλοποίηση μέσω του ΟΑΕΔ 4 προγραμμάτων εξειδικευμένων και στοχευμένων στις λιγνιτικές περιοχές που θα ενεργοποιηθούν σταδιακά από τις αρχές του 2021: Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, απόκτηση εργασιακής εμπειρίας για νέους, κάλυψη εξόδων μετεγκατάστασης και διαμονής εξειδικευμένου προσωπικού, παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών προς ανέργους.
Τα τελευταία χρόνια γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια αναχαίτισης του χαμένου εδάφους δεκαετιών σχετικά με την διαχείριση αποβλήτων, την εξοικονόμηση ενέργειας και την προστασία του περιβάλλοντος. Σε αυτό το μήκος κύματος κινείται και το νέο νομοσχέδιο για την Ανακύκλωση που είναι προς διαβούλευση και αναμένεται να ψηφιστεί το επόμενο διάστημα. Η Ελλάδα είναι αλήθεια ότι έχει μείνει πολύ πίσω σε αυτόν τον τομέα σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Πείτε μας τι αλλαγές θα φέρει στη ζωή μας το νέο αυτό νομοσχέδιo. Πώς θα επωφεληθούν και οι πολίτες αλλά και το περιβάλλον από τις αλλαγές που σχεδιάζονται;
Το νομοσχέδιο για την ανακύκλωση είναι μια μεταρρύθμιση η οποία βάζει την Ελλάδα σε μία νέα εποχή στο ζήτημα αυτό. Πρώτον, εισάγουμε τα 4 ρεύματα ανακύκλωσης. Πλαστικό, γυαλί, μέταλλο, χαρτί θα συλλέγονται πλέον χωριστά. Δεύτερον, όλα τα νέα κτίρια που κατασκευάζονται θα έχουν υποχρεωτικά χώρους υποδοχής για αυτά τα 4 ρεύματα ανακύκλωσης. Τρίτον, βάζουμε τις βάσεις ούτως ώστε τα νοικοκυριά που παράγουν λιγότερα απόβλητα ή/και ανακυκλώνουν περισσότερο, να πληρώνουν λιγότερα δημοτικά τέλη! Επιβραβεύουμε στην πράξη την ανακύκλωση. Τέταρτον, οι Δήμοι που θάβουν και δεν ανακυκλώνουν θα πληρώνουν ένα υψηλότερο τέλος ταφής στο Δημόσιο. Είναι ένα αντικίνητρο για τους Δήμους που συνεχίζουν να θάβουν τα απόβλητά τους. Πέμπτον, τα πρόστιμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα μετακυλίονται στους Δήμους και τις επιχειρήσεις που τα προκαλούν. Διότι δεν είναι δίκαιο όλοι οι φορολογούμενοι να πληρώνουν για όσους παρανομούν! Γίνεται πιστεύω από αυτά φανερό ότι μιλάμε για μία πράσινη μεταρρύθμιση που θα ωφελήσει τόσο το περιβάλλον όσο και την ποιότητα ζωής, την καθημερινότητα των πολιτών!
Το κοινωνικο «πακέτο» ύψους 107 εκατ. ευρώ θα περιλαμβάνει τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, απόκτηση εργασιακής εμπειρίας για νέους, κάλυψη εξόδων μετεγκατάστασης και διαμονής εξειδικευμένου προσωπικού στις λιγνιτικές περιοχές και παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών προς ανέργους
Από τον Ιούλιο του 2021 όπως γνωρίζουμε θα σταματήσουν να υπάρχουν στην καθημερινότητά μας τα πλαστικά μιας χρήσης. Πόσο εύκολα θεωρείτε ότι μπορεί να γίνει αυτή η μετάβαση; Πιστεύετε ότι οι Έλληνες σαν λαός έχουμε οικολογική συνείδηση;
Δεν θεωρώ ότι έχουμε να ζηλέψουμε κάτι από τους άλλους λαούς σε επίπεδο συνείδησης. Αυτό που μας λείπει σε διάφορους τομείς είναι το σχέδιο. Αυτό το κενό πάμε να καλύψουμε και με το νόμο για την απόσυρση των πλαστικών μιας χρήσης με τον οποίο ενσωματώσαμε την αντίστοιχη κοινοτική νομοθεσία (και ήμασταν η πρώτη χώρα στη ΕΕ που το έκανε αυτό!) και την ενισχύσαμε μάλιστα με επιπλέον εθνικά μέτρα. Απαγορεύονται λοιπόν μία σειρά πλαστικών μιας χρήσης από τον Ιούλιο του 2021 (και από τις αρχές του 2021 στο Δημόσιο). Όλη η προσπάθεια για την απόσυρση των πλαστικών μιας χρήσης δεν στηρίζεται όμως μόνο στις απαγορεύσεις και στην όποια οικολογική ευαισθησία. Συμπληρώνεται από μία λογική κινήτρων και αντικινήτρων. Επιβάλλεται παραδείγματος χάριν ένα τέλος στα πλαστικά μπουκάλια- τα οποία δεν αποσύρονται πουθενά στην Ευρώπη- και όποιος επιστρέφει στο σημείο αγοράς το πλαστικό του μπουκάλι, συμμετέχοντας στην πράξη στην ανακύκλωση, θα παίρνει πίσω το τέλος που πλήρωσε. Ίδια είναι η λογική για όσους φέρνουν από το σπίτι επαναχρησιμοποιούμενα σκεύη. Θα παίρνουν μια έκπτωση από τα takeaway καταστήματα. Θέτουμε λοιπόν τις βάσεις έτσι ώστε οι Έλληνες να αποδείξουμε στην πράξη ότι έχουμε οικολογική συνείδηση. Ότι για εμάς η προστασία του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής είναι ζήτημα πολιτισμού και εθνικού φιλότιμου!
Πόση ανταπόκριση έχει μέχρι στιγμής το πρόγραμμα επιδότησης αγοράς ηλεκτρικού οχήματος, ηλεκτρικού σκούτερ και ποδήλατου; Οι Έλληνες είναι έτοιμοι να «αγκαλιάσουν» αυτή την νέα τεχνολογία;
Η πρόσφατη ψήφος εμπιστοσύνης των Δήμων στην πολιτική της κυβέρνησης για την ηλεκτροκίνηση μας δείχνει ακριβώς αυτό. Αναφέρομαι στους 252 Δήμους οι οποίοι έδωσαν το «παρών» υποβάλλοντας πρόταση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την εκπόνηση Σχεδίων Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων (ΣΦΗΟ) μέσα στο 2021. Είναι μία εξέλιξη που μας δείχνει ότι υπάρχει η θέληση να μπει η πράσινη μετακίνηση στη ζωή των πολιτών. Αλλά και το πρόγραμμα “Κινούμαι Ηλεκτρικά” προχωράει ικανοποιητικά. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, στους λιγότερους από 4 μήνες που τρέχει το πρόγραμμα, οι αιτήσεις επιδότησης ηλεκτρικών αυτοκινήτων έχουν ήδη ξεπεράσει κατά 20% τις πωλήσεις των τελευταίων 4 ετών! Ενώ το ηλεκτρικό ποδήλατο, που από την αρχή του προγράμματος το είχαμε υποστηρίξει ιδιαίτερα ως Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, πάει και αυτό πολύ καλά, καθώς συνεχίζει να βρίσκεται στην κορυφή των προτιμήσεων. Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν ότι η Ελλάδα μπαίνει με σταθερά βήματα στην εποχή της ηλεκτροκίνησης.
Κατά πόσο έχει επηρεάσει η πανδημία το έργο του υπουργείου και εσάς σε προσωπικό επίπεδο;
Το Υπουργείο και όλοι όσοι εργαζόμαστε σε αυτό προσαρμοστήκαμε φυσικά στις νέες συνθήκες. Αυτό σημαίνει ότι έχουν μειωθεί οι κατ’ ιδίαν συναντήσεις και έχουν αυξηθεί οι τηλεδιασκέψεις και η τηλεργασία. Από την άλλη πλευρά, το έργο που κάνουμε συνεχίζει να τρέχει με εντατικούς ρυθμούς καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας. Δεν θα μπορούσε να γίνει και διαφορετικά άλλωστε. Καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε κρίσιμα θέματα για την ανάπτυξη, για την ενέργεια, για το περιβάλλον. Δεν μπορούν να μπουν σε δεύτερη μοίρα! Ένας επιπλέον παράγοντας που έχει επηρεάσει εμένα προσωπικά είναι το γεγονός ότι πρέπει να είμαι διπλά και τριπλά προσεκτικός στη συναναστροφή μου με τους άλλους ανθρώπους. Είναι μία αλλαγή που θα ήθελα να εκλείψει όσο το δυνατόν νωρίτερα από τις ζωές μας και για αυτό χαίρομαι ιδιαίτερα με τα νέα για τα εμβόλια τα οποία θα είναι το όπλο μας σε αυτή την προσπάθεια!
