«Διαχείριση ακινήτων Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων – Ρυθμίσεις εμπραγμάτων δικαιωμάτων και λοιπές διατάξεις»
ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ
Στο άρθρο 1 προσδιορίζονται οι κατηγορίες των ακινήτων που διαχειρίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Οι όροι της εποικιστικής νομοθεσίας, με τους οποίους χαρακτηρίζονταν οι εποικιστικές εκτάσεις, καταργούνται και χρησιμοποιείται, ενιαία, ο όρος ακίνητα.
Από το πεδίο εφαρμογής του νόμου εξαιρούνται οι ανταλλάξιμες εκτάσεις, τα δάση, οι δασικές και οι αναδασωτέες εκτάσεις, οι προστατευόμενες εκτάσεις των άρθρων 18 και 19 του ν. 1650/1986 (ΦΕΚ Α΄160), οι χώροι και οι ζώνες μνημείων, ο αιγιαλός και οι παραλίες, όπως ορίζονται από τις διατάξεις του ν. 2971/2001 (ΦΕΚ Α΄285), καθώς και κάθε προστατευόμενη, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, περιοχή.
Ειδικότερα για το μορφή των ακινήτων (δασική, χορτολιβαδική, γεωργική κλπ) και τις επιτρεπόμενες χρήσεις έχουμε να παρατηρήσουμε τα ακόλουθα:
α)Εποικιστικές εκτάσεις δασικής μορφής
Οι Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής/Πολιτικής Γης δεν διαχειρίζονται, εφεξής, τις δασικές εποικιστικές εκτάσεις, αλλά εκ του νόμου και άνευ άλλης διατύπωσης, η διαχείριση τους περιέρχεται στις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες. Ο χαρακτηρισμός των εκτάσεων αυτών γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 14 του ν. 998/1979 (ΦΕΚ Α΄289), καταργουμένης κάθε διάταξης της εποικιστικής νομοθεσίας που προέβλεπε παρεκκλίσεις ως προς το χαρακτηρισμό της έκτασης (άρθρο 75 παράγραφος 2 του ν. 998/1979, άρθρο 15 του ν. 1734/1987, άρθρο 1 παράγραφος 7 του ν. 3147/2003). Οι δασικές υπηρεσίες επιβάλλουν τα προβλεπόμενα από τη δασική υπηρεσία διοικητικά μέτρα κατά των αυθαίρετων κατόχων, ενώ οι Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής απέχουν από την εκτέλεση πρωτοκόλλων διοικητικής αποβολής και βεβαίωσης προστίμων, που έχουν επιβληθεί σε αυθαίρετους κατόχους και εκκρεμεί η εκτέλεση τους, αφού, από τη δημοσίευση του νόμου οι υπηρεσίες αυτές δεν ασκούν τη διαχείριση στις εκτάσεις με δασική μορφή.
β)Χώροι και ζώνες μνημείων
Ομοίως, ακίνητα που έχουν χαρακτηρισθεί ως χώροι και ζώνες μνημείων που προστατεύονται από την αρχαιολογική υπηρεσία, υπάγονται στη διαχείριση της υπηρεσίας αυτής. Εξαιρούνται τα τμήματα εκείνα των ακινήτων στα οποία εξακολουθεί να επιτρέπεται η αγροτική ή άλλη χρήση, κατά τους όρους και περιορισμούς που τίθενται με τις σχετικές διοικητικές πράξεις. Για τα τμήματα αυτά η διαχείριση θα γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου.
γ) Παραλία, αιγιαλός
Ακίνητα που είχαν απαλλοτριωθεί για αποκατάσταση ακτημόνων γεωργών και κτηνοτρόφων ή είχαν περιέλθει στο Υπουργείο με διατάξεις νόμων και έχουν χαρακτηρισθεί ως ζώνη αιγιαλού ή παραλίας θεωρούνται δημόσια κτήματα και υπάγονται στην διαχείριση του Υπουργείου Οικονομικών, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 2971/2001.
δ)Χρήσεις γης
Μετά την κατάργηση του συνόλου της εποικιστικής νομοθεσίας (το β.δ. 29.10/6.12.1949 «Αγροτικός Κώδικας», το κανονιστικό διάταγμα της 28.10.1941 «Κτηνοτροφικός Κώδικας», το ν.δ. 1189/1972), οι χρήσεις γης στα ακίνητα που διαχειρίζεται το Υπουργείο (αγροτικά, αστικά και βοσκότοπους) καθορίζονται από τα ειδικά και περιφερειακά χωροταξικά σχέδια. Οι χαρακτηρισμοί που δόθηκαν από τις Επιτροπές Απαλλοτριώσεων (χέρσα, χερσολίβαδα, ορεινή βοσκή, ρέμα, κλπ) δε δεσμεύουν όσο αφορά τη χρήση των ακινήτων αυτών.
ΨΗΦΙΑΚΗ ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
Στον Ο.Π.Ε.Κ.ΕΠ.Ε τηρείται η ψηφιακή βάση δεδομένων με τα ακίνητα που διαχειρίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (άρθρο 2).
Σημειώνεται ότι η βάση αυτή περιλαμβάνει, σήμερα, μόνο, τις «εποικιστικές εκτάσεις».
Στη βάση δεδομένων έχουν πρόσβαση οι Επιτροπές που συστήνονται με το νόμο αυτό, οι υπηρεσίες της Περιφέρειας που έχουν ως αντικείμενο τη διαχείριση των ακινήτων του Υπουργείου, καθώς και κάθε ενδιαφερόμενο φυσικό ή νομικό πρόσωπο, μετά από αίτηση που υποβάλλει στον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. Οι παραπάνω υπηρεσίες θα πρέπει να έχουν αποκτήσει πρόσβαση έως την 23.7.2012. Μέχρι την ημερομηνία αυτή η παραχώρηση της χρήσης ακινήτου μπορεί να γίνεται βάσει των κτηματολογικών στοιχείων που τηρούνται στην οικεία Περιφέρεια, με την υποχρέωση, όμως, να ενημερωθεί η βάση δεδομένων (άρθρο 36 παρ. 1). Τα κτηματολογικά στοιχεία των διανομών αγροκτημάτων, εξακολουθούν να τηρούνται από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας (άρθρο 2 παράγραφος 3 του νόμου).
Οι υπηρεσίες της Περιφέρειας δεν οφείλουν να καταχωρούν καμία πράξη μεταβολής στα κτηματολογικά στοιχεία που τηρούνται στα αρχεία τους, αφού καταργήθηκαν οι σχετικές διατάξεις του αγροτικού Κώδικα και του ν.δ. 1189/1972 (ΦΕΚ Α΄99). Ο Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε οφείλει να αποστείλει οδηγίες στις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας για την καταχώρηση στη βάση δεδομένων των πράξεων παραχώρησης, σύμφωνα με το άρθρο 2 παράγραφος 2.
Εξυπακούεται ότι στην βάση θα πρέπει να καταχωρούνται και μεταβολές που προέρχονται από αποφάσεις διόρθωσης των κτηματολογικών στοιχείων των Επιτροπών Απαλλοτριώσεων και μεταβάλλουν την ταυτότητα του ακινήτου είτε ως προς τη θέση, είτε ως προς τα όρια, είτε ως προς το εμβαδόν.
Για την πλήρη ενημέρωση της βάσης δεδομένων:
1. Ο Ο.Π.Ε.ΚΕ.Π.Ε θα αποστείλει, άμεσα, οδηγίες στις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας για την καταχώρηση σε αυτήν, όλων των παραχωρήσεων που έχουν γίνει μέχρι σήμερα.
2. Ομοίως, με πρωτοβουλία του Ο.Π.Ε.Κ.ΕΠ.Ε, θα πρέπει να καταχωρηθούν στη βάση δεδομένων τα ακίνητα που διεχειρίζετο το καταργημένο τμήμα Πολιτικής Γης του Υπουργείου.
3. Οι δασικές υπηρεσίες, μετά την τελεσιδικία της πράξης χαρακτηρισμού, αποστέλλουν στον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. την πράξη αυτή συνοδευόμενη από ψηφιακό διανυσματικό αρχείο, στο ελληνικό γαιωδαιτικό σύστημα αναφοράς, για την ενημέρωση της βάσης δεδομένων (άρθρο 26 παράγραφος 1 του νόμου). Στη συνέχεια ο Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. ενημερώνει την αρμόδια Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής/Διεύθυνση Πολιτικής Γης της οικείας περιφερειακής ενότητας της χώρας.
4. Οι αρχαιολογικές υπηρεσίες υποχρεούνται να αποστέλλουν στον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε, την πράξη με την οποία χαρακτηρίζεται κάποιο ακίνητο ως χώρος ή ζώνη μνημείου, συνοδευόμενη από ψηφιακό διανυσματικό αρχείο, στο ελληνικό γαιωδαιτικό σύστημα αναφοράς, προκειμένου να ενημερωθεί η ψηφιακή βάση δεδομένων (άρθρο 26 παράγραφος 1 του νόμου).
Για την πληρέστερη τήρηση του ψηφιακού αρχείου, την απλούστευση και επιτάχυνση των διαδικασιών για τη διαχείριση των ακινήτων σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου, οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, σε συνεργασία με τον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε., παρακαλούνται να ενημερώσουν την ψηφιακή βάση δεδομένων, με χώρους και ζώνες μνημείων που προστατεύονται, ήδη, από την κείμενη νομοθεσία, ως αρχαιολογικοί χώροι.
5. Επιπλέον, οι αρμόδιες πολεοδομικές υπηρεσίες οφείλουν να αποστέλλουν την εγκεκριμένη πράξη εφαρμογής, με την οποία ρυμοτομούνται ακίνητα που εντάσσονται σε σχέδιο πόλης. Ο Γενικός Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, καθώς και κάθε άλλο όργανο που εκδίδει πράξη απαλλοτρίωσης ακινήτων για δημόσια ωφέλεια, κοινοποιεί την πράξη αυτή στον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε., συοδευόμενη από ψηφιακό διανυσματικό αρχείο στο γεωδαιτικό σύστημα αναφοράς. Η ίδια υποχρέωση υφίσταται για κάθε υπηρεσία και όργανο που, με πράξη του, αλλάζει τις χρήσεις γης π.χ. καθορισμός περιοχών ως βιοτεχνικών πάρκων, λατομικών ζωνών κλπ (άρθρο 26 παράγραφοι 1,3).
6. Για την καλύτερη εξυπηρέτηση των ενδιαφερομένων, ο Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε ορίζει τις περιπτώσεις που είναι δυνατή η έκδοση από τις υπηρεσίες του, του σχετικού διαγράμματος, με το οποίο προσδιορίζεται το αιτούμενο για παραχώρηση ακίνητο.
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ
Στο άρθρο 3 ως αρμόδια όργανα για την παραχώρηση των ακινήτων ορίζονται ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και ο οικείος Περιφερειάρχης.
Ειδικότερα:
Α. Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων είναι αρμόδιος:
1. Για παραχωρήσεις ακινήτων κατά χρήση, έναντι τιμήματος,κατόπιν δημοπρασίας (άρθρο 4α σε συνδυασμό με το άρθρο 10):
α) Εφόσον το ακίνητο είναι πάνω από εκατό (100) στρέμματα για δραστηριότητες του πρωτογενή τομέα και για επενδυτικούς σκοπούς και
β) για επενδυτικούς σκοπούς άνω των τριών εκατομμυρίων (3.000.000) ευρώ, ανεξαρτήτως επιφάνειας του ακινήτου.
Για την παραχώρηση του ακινήτου με τίμημα, ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει αίτηση στη Διεύθυνση Πολιτικής Γης του Υπουργείου, συνοδευόμενη από σχεδιάγραμμα που προσδιορίζει το ακίνητο κατά θέση, όρια και συντεταγμένες. Στην ίδια αίτηση αναφέρει τη χρονική διάρκεια της παραχώρησης και το σκοπό αυτής. Πριν προχωρήσει η διαδικασία δημοπρασίας που προβλέπει το άρθρο 10, η Διεύθυνση Πολιτικής Γης προβαίνει στις ακόλουθες ενέργειες:
αα) Ζητά από τον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε να αναρτήσει στην ιστοσελίδα του το προς παραχώρηση ακίνητο ένα μήνα πριν τη διεξαγωγή της δημοπρασίας.
ββ) Αποστέλλει την αίτηση, εντός τριών (3) ημερών, στο οικείο Περιφερειακό Συμβούλιο, για την παροχή γνώμης, εντός δύο μηνών, από την κατάθεση της αίτησης του ενδιαφερομένου (άρθρο 4)
γγ) Ζητά πράξη χαρακτηρισμού της οικείας δασικής υπηρεσίας, εφόσον η ασκούμενη δραστηριότητα δεν προβλέπεται από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας. Στην περίπτωση αυτή ζητείται μόνο η άποψη του αρμόδιου Δασαρχείου για το επιτρεπτό ή μη της άσκησης της δραστηριότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας και το τυχόν προστατευτικό καθεστώς που διέπει το ακίνητο (άρθρο 4 παράγραφος 5).
δδ) Ζητά από την αρμόδια αρχαιολογική υπηρεσία να βεβαιώσει ότι το προς παραχώρηση ακίνητο δε βρίσκεται σε προστατευόμενο χώρο ή ζώνη μνημείου.
εε) Αποστέλλει αίτημα στον οικείο Γενικό Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης για την έκδοση απόφασης για τον προσδιορισμό χρήσης γης, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 446 του π.δ. 14/1999 (ΦΕΚ 580/Δ/1999). Η απόφαση αυτή δεν απαιτείται στις περιπτώσεις που το ακίνητο μισθώνεται για αγροτική χρήση (αρθρ. 446 παρ. 2)
στστ) Ζητά τη γνώμη της αρμόδιας πολεοδομικής υπηρεσίας για την παραχώρηση της χρήσεως του ακινήτου, εφόσον η χρονική διάρκεια της παραχώρησης υπερβαίνει τα εννέα (9) έτη (άρθρο 446 παράγραφος 1 του π.δ. 14/1999).
ζζ) Αποστέλλει το αίτημα στη Διεύθυνση Τοπογραφικής του Υπουργείου για τον έλεγχο της πραγματικής κατάστασης του ακινήτου σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας, δεδομένου ότι η ψηφιακή βάση δεδομένων που τηρείται στον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε, δεν έχει ολοκληρωμένη εικόνα της πραγματικής κατάστασης των ακινήτων, όπως ένταξη σε σχέδιο οικισμού, χάραξη οδικών αρτηριών, αποκλίσεις του ψηφιακού σχεδίου από τα σχεδιαγράμματα των διανομών αγροτικών ακινήτων κλπ.
Παραχώρηση της χρήσης για κοινωφελείς σκοπούς
Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων είναι αρμόδιος για την παραχώρηση ακινήτου για κοινωφελή σκοπό στο Δημόσιο, Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και νομικά πρόσωπα δημόσιου και ιδιωτικού δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (άρθρο 4 σε συνδυασμό με το άρθρο 6).
Για την παραχώρηση του ακινήτου, ο ενδιαφερόμενος φορέας υποβάλλει αίτηση στην οποία περιγράφει το ακίνητο κατά θέση, εμβαδόν και συντεταγμένες στο ελληνικό γαιοδαιτικό σύστημα αναφοράς. Στην αίτηση πρέπει να προσδιορίζεται η χρονική διάρκεια και ο σκοπός της παραχώρησης.
Για την παραχώρηση της χρήσης απαιτείται:
α) Πράξη χαρακτηρισμού της οικείας δασικής υπηρεσίας, εφόσον η ασκούμενη δραστηριότητα δεν προβλέπεται από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας. Στην περίπτωση αυτή ζητείται μόνο η άποψη του αρμόδιου Δασαρχείου για το επιτρεπτό ή μη της άσκησης της δραστηριότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας και το τυχόν προστατευτικό καθεστώς που διέπει το ακίνητο
β) Έγγραφο της αρμόδιας αρχαιολογικής υπηρεσίας το οποίο θα βεβαιώνει ότι το προς παραχώρηση ακίνητο δε βρίσκεται σε προστατευόμενο χώρο ή ζώνη μνημείου.
γ) Απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης για προσδιορισμό χρήσης γης, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 446 του π.δ. 14/1999 (ΦΕΚ 580/Δ/1999).
δ) Για την παραχώρηση χρήσεως ακινήτου πέραν των εννέα (9) ετών, απαιτείται προηγούμενη γνώμη των πολεοδομικών υπηρεσιών (άρθρο 446 παράγραφος 1 του π.δ. 14/1999).
ε) Οικονομικοτεχνική μελέτη, από την οποία θα προκύπτει, με σαφήνεια, ο τρόπος χρηματοδότησης του κοινωφελούς έργου.
Η πράξη παραχώρησης ανακαλείται στις περιπτώσεις που προβλέπει το άρθρο 6 του νόμου. Στην απόφαση παραχώρησης της χρήσης, δωρεάν, πέραν των προβλεπόμενων στο άρθρο 11 όρων, μπορεί να προβλέπονται επιπλέον όροι εφόσον αυτό επιβάλλεται από το δημόσιο συμφέρον.
Παραχωρήσεις ακινήτων με τίμημα μετά από δημοπρασία μπορεί να γίνεται και με πρωτοβουλία του Υπουργείου. Στη σχετική διακήρυξη θα προσδιορίζεται ο σκοπός της παραχώρησης του ακινήτου και η χρονική διάρκεια αυτής.
Β. Παραχωρήσεις ακινήτων κατά χρήση έναντι τιμήματος από τον Περιφερειάρχη (αρθρο 4 παράγραφος 2).
1. Ο Περιφερειάρχης είναι αρμόδιος για την παραχώρηση ακινήτων, με τίμημα, μετά από δημοπρασία:
α) Εφόσον το εμβαδόν του παραχωρούμενου ακινήτου είναι λιγότερο ή ίσο με 100 στρέμματα ή
β) εφόσον η επένδυση είναι κάτω ή ίση με το ποσό των τριών εκατομμυρίων (3.000.000) Ευρώ.
Για την παραχώρηση ακινήτου με τίμημα, μετά από δημοπρασία, ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει αίτημα στην Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών (και σε κάθε υπηρεσία της Περιφέρειας που οφείλει να τη διαβιβάσει αρμοδίως), στο οποίο προσδιορίζει τη χρονική διάρκεια και το σκοπό της παραχώρησης και επισυνάπτει σχεδιάγραμμα με καθορισμό του ακινήτου κατά θέση, όρια και συντεταγμένες (άρθρο 4 και άρθρο 10 παράγραφος 2 και 10). Πριν τη διεξαγωγή της δημοπρασίας, η Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών:
α) Αναρτά το προς παραχώρηση ακίνητο στην ιστοσελίδα του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. ένα μήνα πριν τη διεξαγωγή της δημοπρασίας (άρθρο 10 παράγραφος 10)
β) Ζητά πράξη χαρακτηρισμού της οικείας δασικής υπηρεσίας, εφόσον η ασκούμενη δραστηριότητα δεν προβλέπεται από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας. Στην περίπτωση αυτή ζητείται μόνο η άποψη του αρμόδιου Δασαρχείου για το επιτρεπτό ή μη της άσκησης της δραστηριότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας και το τυχόν προστατευτικό καθεστώς που διέπει το ακίνητο (άρθρο 4 παράγραφος 5).
γ) Ζητά από την αρμόδια αρχαιολογική υπηρεσία να βεβαιώσει ότι το προς παραχώρηση ακίνητο δε βρίσκεται σε προστατευόμενο χώρο ή ζώνη μνημείου.
δ) Αποστέλλει αίτημα στον οικείο Γενικό Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης για τον προσδιορισμό χρήσης γης, σύμφωνα με την παράγραφο
2 του άρθρου 446 του π.δ. 14/1999 (ΦΕΚ 580/Δ/1999). Η απόφαση αυτή δεν απαιτείται στις περιπτώσεις που το ακίνητο μισθώνεται για αγροτική χρήση (αρθρ. 446 παρ. 2)
ε) Ζητά τη γνώμη της αρμόδιας πολεοδομικής υπηρεσίας για την παραχώρηση της χρήσεως του ακινήτου, εφόσον η χρονική διάρκεια της παραχώρησης υπερβαίνει τα εννέα (9) έτη (άρθρο 446 παράγραφος 1 του π.δ. 14/1999)
Παραχωρήσεις για την ανέγερση ξενοδοχειακών μονάδων
Μετά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου δε εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 13 του Ν. 4377/1929 (ΦΕΚ Α΄285) «Παραχώρηση εκτάσεων για ίδρυση ξενοδοχειακών μονάδων» που προβλέπει την έκδοση κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομικών, του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και του Υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού, για την κατά κυριότητα παραχώρηση κοινόχρηστης ή διαθέσιμης έκτασης, έναντι τιμήματος, με σκοπό την ίδρυση ή επέκταση ξενοδοχειακών επιχειρήσεων. Η παραχώρηση ακινήτων για το σκοπό αυτό ρυθμίζεται από τις διατάξεις των άρθρων 4 και 10 του νόμου.
Παραχώρηση χρήσης με χαμηλό τίμημα
Ο Περιφερειάρχης είναι αρμόδιος για την παραχώρηση της χρήσης ακινήτου, με χαμηλό τίμημα, επιφάνειας έως 100 στρέμματα, που ορίζεται με αριθμό απόφασης του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με τους όρους και προϋποθέσεις που προβλέπει το άρθρο 7 του νόμου. Τα ακίνητα για παραχώρηση χρήσης με χαμηλό τίμημα αναρτώνται στην ιστοσελίδα του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. Στη σχετική διακήρυξη ορίζεται η προθεσμία υποβολής των σχετικών αιτήσεων. Στο ίδιο άρθρο ορίζονται τα κριτήρια και τα μόρια που αναλογούν στο κάθε κριτήριο.
Στην ιστοσελίδα του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε αναρτάται εφαρμογή, που εμφανίζει την βαθμολογία που συγκεντρώνει ο ενδιαφερόμενος, ανάλογα με τα κριτήρια που συντρέχουν στο πρόσωπο του.
Γενικές διατάξεις για τις παραχωρήσεις
1. Κάθε πράξη παραχώρησης ακινήτου, ανάκλησης ή ακύρωσης αυτής καταχωρείται υποχρεωτικά στη βάση δεδομένων του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε (άρθρο 2 παράγραφος 2 του νόμου)
2. Στην πράξη παραχώρησης ορίζονται ο χρόνος και ο τρόπος εγκατάστασης του παραχωρησιούχου, το τίμημα και ο τρόπος καταβολής του σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 9, η χρονική διάρκεια και οι όροι της παραχώρησης (άρθρα 8 και 11). Στην πράξη παραχώρησης μπορεί να προβλέπονται και πρόσθετοι όροι, εφόσον αυτό επιβάλλεται από το δημόσιο συμφέρον (άρθρο 4 παράγραφος 3δ).
3. Ο ενδιαφερόμενος καταβάλλει στη Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία το ετήσιο τίμημα χρήσης, εντός προθεσμίας τριών (3) μηνών, από την ημερομηνία που ορίζει η απόφαση παραχώρησης και προσκομίζει στη Διεύθυνση Πολιτικής Γης του Υπουργείου (εφόσον η πράξη παραχώρησης εκδόθηκε από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων) ή την αρμόδια υπηρεσία της Περιφέρειας (εφόσον η πράξη παραχώρησης εκδόθηκε από τον Περιφερειάρχη), το σχετικό αποδεικτικό εξόφλησης, με οποιοδήποτε μέσο (φάξ, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο κλπ).
Μεταβατικές ρυθμίσεις για τις παραχωρήσεις ακινήτων
1. Ακίνητα που παραχωρήθηκαν για την πραγματοποίηση συγκεκριμένου σκοπού, βάσει διατάξεων που καταργούνται με το νόμο αυτό, εξακολουθούν να διέπονται από τις διατάξεις αυτές. Αν για την ολοκλήρωση της διοικητικής διαδικασίας απαιτείται περαιτέρω ενέργεια της Διοίκησης, διαδικαστικής μορφής, όπως η υπογραφή σύμβασης, ή η μεταγραφή της σχετικής πράξης, εφαρμόζονται οι διατάξεις βάσει της οποίας εκδόθηκε η πράξη παραχώρησης ή εκμίσθωσης του ακινήτου(άρθρο 36 παράγραφος 6).
2. Ανάκληση πράξεων παραχώρησης
Για τις ανακλήσεις πράξεων παραχώρησης που εκδόθηκαν βάσει καταργούμενων διατάξεων της αγροτικής νομοθεσίας ισχύουν τα εξής:
Α) Αν η ανακαλούμενη πράξη προέβλεπε την κατά χρήση παραχώρηση του ακινήτου για την πραγματοποίηση συγκεκριμένου σκοπού και ο σκοπός αυτός δεν πραγματοποιήθηκε, η πράξη ανάκλησης εκδίδεται από το όργανο που σήμερα είναι αρμόδιος για την έκδοση της πράξης παραχώρησης (σχετικό το άρθρο 21 του ν. 2690/1999 «Κώδικας Διοικητικής διαδικασίας»)
Παράδειγμα:
α) Αν με απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου παραχωρήθηκαν, κατά χρήση, διακόσια στρέμματα, η ανάκληση της πράξης λόγω μη πραγματοποίησης του σκοπού ή παράβαση των όρων παραχώρησης, γίνεται από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, αφού, σύμφωνα με το άρθρο 4 του νόμου, αρμόδιος για την έκδοση την πράξης παραχώρησης, κατά χρήση ακινήτου, έναντι τιμήματος είναι ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
β) Αν με απόφαση Νομάρχη ή Περιφερειάρχη παραχωρήθηκε κατά χρήση ή εκμισθώθηκε ακίνητο, επιφανείας 120 στρεμμάτων, η ανάκληση της πράξης λόγω μη πραγματοποίησης του σκοπού ή παράβαση των όρων παραχώρησης γίνεται από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Β) Αν η παραχωρούμενη πράξη προέβλεπε την κατά κυριότητα παραχώρηση του ακινήτου για την πραγματοποίηση συγκεκριμένου σκοπού και ο σκοπός αυτός δεν πραγματοποιήθηκε, η πράξη ανάκλησης εκδίδεται από το όργανο που εξέδωσε τη σχετική πράξη, αφού με τις διατάξεις του νόμου 4061/2012 δεν προβλέπεται η κατά κυριότητα παραχώρηση ακινήτου που διαχειρίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (άρθρο 36 παρ. 6 του νόμου)
Τα αρμόδια όργανα των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων για τις πράξεις που εξέδωσαν σύμφωνα με το άρθρο 123 παράγραφος 10 του Αγροτικού Κώδικα και του άρθρου 6 του ν.δ. 221/1974, με τις οποίες παραχωρήθηκαν, κατά κυριότητα, ακίνητα που διαχειρίζεται τα Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, οφείλουν να ελέγξουν, αν πραγματοποιήθηκε ο σκοπός της παραχώρησης, διαφορετικά οφείλουν να προβούν στην ανάκληση της σχετικής πράξης.
Εκκρεμείς αιτήσεις
Εκκρεμείς αιτήσεις παραχωρήσεως ακινήτου διαβιβάζονται στις αρμόδιες υπηρεσίες να εξετασθούν. Με αίτηση που καταθέτει ο ενδιαφερόμενος είτε στην υπηρεσία που εκκρεμεί ο σχετικός φάκελος, είτε στην υπηρεσία που είναι αρμόδια να εξετάσει το αίτημα του, ζητά την κατά χρήση παραχώρηση του ακινήτου και προσδιορίζει τη χρονική διάρκεια της παραχώρησης, δεδομένου ότι έχει καταργηθεί η δυνατότητα της κατά κυριότητας παραχώρησης ακινήτου. Για την παραχώρηση του ακινήτου λαμβάνονται υπόψη τα προαναφερόμενα έγγραφα που ήδη έχουν εκδοθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες για την παραχώρηση της χρήσης, προκειμένου να προχωρήσει η διαδικασία της δημοπρασίας.
Εκμίσθωση λατομείων (άρθρο 5)
Για τη διαδικασία εκμίσθωσης και εκμετάλλευσης ακινήτων που διαχειρίζεται το Υπουργείο, για λατομικές δραστηριότητες, αρμόδιο όργανο για την έκδοση της σχετικής πράξης παραχώρησης, ανεξαρτήτως επιφάνειας του ακινήτου, είναι ο οικείος Περιφερειάρχης, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του ν. 1428/1984, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Για τα ακίνητα αυτά δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 8,9,10 και 11 του νόμου για τη διαδικασία παραχώρησης.
ΕΞΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ (άρθρο 23)
Για την εξαγορά, αυθαίρετα, κατεχόμενου ακινήτου που διαχειρίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει αίτηση στην Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών στη χωρική αρμοδιότητα της οποίας βρίσκεται το ακίνητο, εφόσον αποδεικνύει κατοχή πριν την 5.6.1993 και το ακίνητο: α) δεν αποτελεί ανταλλάξιμη έκταση, β) δεν έχει δασική μορφή, γ) δεν έχει κηρυχθεί αναδασωτέο, δ) δεν είναι προστατευόμενη περιοχή σύμφωνα με τα άρθρα 18 και 19 του ν. 1650/1986, ε) δεν αποτελεί αρχαιολογικό χώρο ή ζώνη μνημείου και στ) δεν βρίσκεται σε αιγιαλό ή παραλία. Για την εξέταση της αίτησης απαιτείται βεβαίωση της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας για το μη δασικό χαρακτήρα του ακινήτου, καθώς και της αρχαιολογικής υπηρεσίας σχετικά με την υπαγωγή ή μη του ακινήτου σε καθεστώς προστασίας. Σε περίπτωση που το ακίνητο βρίσκεται σε παραθαλάσσια ή παρόχθια περιοχή, ζητείται βεβαίωση της κτηματικής υπηρεσίας από την οποία να προκύπτει ότι το ακίνητο δε βρίσκεται στη ζώνη αιγιαλού η παραλίας. Σε κάθε περίπτωση η Επιτροπή μπορεί να ζητά πρόσθετα στοιχεία για τη διαμόρφωση της ορθής κρίσης της.
Σε περίπτωση που στο κατεχόμενο ακίνητο έχει ανεγερθεί αυθαίρετο κτίσμα, ο ενδιαφερόμενος οφείλει να προσκομίσει στην Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών την δήλωση ένταξης του ακινήτου και την βεβαίωση μηχανικού που προβλέπονται στο άρθρο 23 παράγραφο 4 του ν. 4014/2011 (ΦΕΚ Α΄209) και την παράγραφο 16 του άρθρου 49 του ν. 4030/2011 (άρθρο 23 παράγραφος 3 και άρθρο 27).
Με την προσθήκη της διάταξης 24α στο ν. 4014/2011, η αναστολή για τριάντα (30) χρόνια των προβλεπόμενων κυρώσεων για κτίρια που έχει ολοκληρωθεί ο φέρων οργανισμός τυγχάνει εφαρμογής και στα κτίσματα αυτής της κατηγορίας, εφόσον το κτίσμα αναγέρθηκε πριν την 5.6.1993.
Για την εξαγορά του ακινήτου λαμβάνεται υπόψη η αξία της κατεχόμενης έκτασης και όχι του κτίσματος, εφόσον το κτίσμα δεν έχει ανεγερθεί από το Δημόσιο.
Η προθεσμία υποβολής των αιτήσεων λήγει την 22.9.2012. Οι αιτήσεις για εξαγορά κατεχόμενων ακινήτων που υποβλήθηκαν σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 του νόμου 3147/2003 και εκκρεμεί η εξέταση τους από τις Επιτροπές Απαλλοτριώσεων, διαβιβάζονται στις Επιτροπές Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών και εξετάζονται κατ’ εφαρμογή της διάταξης αυτής (άρθρο 36 παράγραφος 4).
Εξυπακούεται ότι αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 22 του νόμου για τη μη προβολή δικαιωμάτων του Δημοσίου, ο ενδιαφερόμενος μπορεί με συμπληρωματική αίτηση του να ζητήσει την εφαρμογή του άρθρου 22, εφόσον κρίνει ότι στο πρόσωπο του συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου αυτού.
Για την κατοχή του ακινήτου, ο ενδιαφερόμενος προσκομίζει οποιοδήποτε στοιχείο αποδεικνύει την άσκηση διακατοχικών πράξεων πριν την 5.6.1993, με τη πεποίθηση ότι ήταν κύριος αυτού. Τέτοια στοιχεία αποτελούν πράξεις αποδοχής κληρονομιάς, πράξεις δωρεάς, ιδιωτικά συμφωνητικά βέβαιης χρονολογίας, έκθεση γεωπόνου που βεβαιώνει την ηλικία των δένδρων που τυχόν έχουν φυτευτεί στο ακίνητο κλπ. Οι ένορκες βεβαιώσεις δεν αποτελούν μέσο απόδειξης για την κατοχή του ακινήτου (άρθρο 23 παράγραφος 4).
Παράδειγμα:
Παραχώρηση του ακινήτου με πράξη της Διοίκησης, πριν την 5.6.1993 που έληγε την 1.1.2000 δεν αποτελεί στοιχείο για την εξαγορά του ακινήτου, αφού στην περίπτωση αυτή η κατοχή του ακινήτου έως την 1.1.2000 βασίστηκε σε πράξη της Διοίκησης και συνεπώς, ο ενδιαφερόμενος δεν μπορεί να την επικαλεστεί για την εξαγορά του ακινήτου.
3. Ακίνητα για βόσκηση (άρθρο 24)
Στο άρθρο 24 προβλέπονται ρυθμίσεις που αφορούν τα ακίνητα τα οποία είχαν απαλλοτριωθεί κατά το παρελθόν για την αποκατάσταση ακτημόνων κτηνοτρόφων.
Στους αποκαταστημένους κτηνοτρόφους ή στους νόμιμους κληρονόμους τους που άλλαξαν τη χρήση σε τμήμα του βοσκοτόπου σε γεωργική, παρέχεται το δικαίωμα να εξαγοράσουν το τμήμα αυτό, εφόσον α) έχουν την ιδιότητα του αγρότη, β) αποδεικνύουν ότι η αλλαγή χρήσης έγινε πριν την 5.6.1993, γ) εξακολουθούν να ασκούν τη γεωργική χρήση μέχρι σήμερα και δ) η επιφάνεια του ακινήτου προς εξαγορά δεν υπερβαίνει τα 60 στρέμματα. Αν η αλλαγή χρήσης έγινε από τους κληρονόμους του αποκατασταθέντος κτηνοτρόφου, που έχουν την ιδιότητα του αγρότη, η αλλαγή χρήσης του βοσκοτόπου για καλλιέργεια κρίνεται στο πρόσωπο του κάθε κληρονόμου χωριστά. Για το τμήμα του βοσκοτόπου που διατηρεί τη βοσκήσιμη χρήση, ο αποκαταστημένος κτηνοτρόφος ή ο νόμιμος κληρονόμος του, με την ιδιότητα του αγρότη, διατηρεί το δικαίωμα να κάνει χρήση του βοσκοτόπου, για είκοσι χρόνια από την δημοσίευση του νόμου, καταβάλλοντας στο Ελληνικό Δημόσιο ετήσιο τίμημα, που ορίζεται με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Αν η αλλαγή χρήσης σε γεωργική έγινε, χωρίς άδεια της αρμόδιας Αρχής, ο ενδιαφερόμενος καταβάλλει, επιπλέον, πρόστιμο για την αλλαγή χρήσης ίσο με το 1/10 της αντικειμενικής αξίας ή της αγοραίας αξίας όπου δεν ισχύει το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού αξίας γης.
Σε όλες τις περιπτώσεις εξαγοράς ακινήτων, η αξία υπολογίζεται κατά το χρόνο που ο ενδιαφερόμενος υπέβαλε την αίτησή του και όχι κατά το χρόνο εκδίκασης από την αρμόδια Επιτροπή, αφού, σε πολλές περιπτώσεις, η εξέταση της αίτησης του ενδιαφερομένου, απέχει μεγάλο χρονικό διάστημα από την κατάθεσή της, χωρίς υπαιτιότητά του, ειδικά στις περιπτώσεις που απαιτείται πράξη χαρακτηρισμού του αρμόδιου Δασάρχη. Στις περιπτώσεις εκείνες που η εξαγορά γίνεται από αγρότη για αγροτική χρήση στο 1/3 της αντικειμενικής αξίας, η απαγόρευση της αλλαγής χρήσης τίθεται στο σχετικό παραχωρητήριο.
Αν γίνει δεκτή αίτηση ενδιαφερομένου για μη προβολή δικαιωμάτων κυριότητας ή για εξαγορά ακινήτου που κατέχει, τα τυχόν πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής που έχουν εκδοθεί δεν εκτελούνται και τα πρόστιμα δεν βεβαιώνονται στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. (άρθρο 36 παράγραφος 12) Κάθε εξάμηνο οι Επιτροπές Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών υποχρεούνται να υποβάλλουν αναφορά στην Διεύθυνσης Πολιτικής Γης του Υπουργείου, σχετικά με την αριθμό των αιτήσεων που εκδικάστηκαν εντός του χρονικού αυτού διαστήματος, με στόχο η εκδίκαση των αιτήσεων κατά τα άρθρα 22 και 23 να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατό. Εξαιρούνται οι περιπτώσεις που εκκρεμούν πράξεις χαρακτηρισμού, καθώς και βεβαιώσεις άλλων υπηρεσιών. Η πρώτη έκθεση θα πρέπει να υποβληθεί έως την 30.10.2012.
