Κίνητρό της δεν είναι η αγάπη για την τέχνη, αλλά η ανάγκη για σταθερότητα και αξιοπρεπή εργασία. Είναι ο φόβος της ανασφάλειας, των απειλών και του μισθού που μόλις φθάνει ή δεν φθάνει καθόλου για να περάσεις τον μήνα. Είναι η έλλειψη ασφαλών συμβάσεων, που όλο και περισσότερο γίνονται ακαθόριστες. Είναι που σπούδασε δασκάλα και κατέληξε σε μια διεθνή τράπεζα να υπογράφει διατακτικές έξωσης ως διαχειρίστρια εσόδων. «Ήμουν έτοιμη να κατακτήσω τον κόσμο όταν σπούδαζα και τώρα είμαι ανύπαντρη μητέρα με δύο παιδιά, να καταστρέφω τις ζωές των άλλων, αφαιρώντας τους το σπίτι για 900 ευρώ το μήνα», λέει η ίδια και σταματά, δεν μπορεί να μιλήσει άλλο και λίγο πριν ξεσπάσει σε λυγμούς εξηγεί πως στα 40 έδωσε εξετάσεις για φύλακας στο Μουσείο του Πράδο, προκειμένου «να συμφιλιωθεί με τον εαυτό της και να κερδίσει περισσότερα χρήματα».
Και αυτή είναι μία από τους περισσότερους από 7.000 ανθρώπους, που συμμετείχαν στις εξετάσεις την περασμένη Κυριακή για να αποτελέσουν έναν από τους 28 εκλεκτούς που θα επιλεγούν για να εργαστούν στο φημισμένου τούτο ίδρυμα. Όμως ο υψηλός τούτος αριθμός δεν είναι πρωτόγνωρος. Το 2013 μάλιστα τα πράγματα ήταν χειρότερα: το Μουσείο είχε προκηρύξει μόνο 11 θέσεις και συνέρευσαν στις εξετάσεις σχεδόν 19.000 υποψήφιοι.
Τότε το Πράδο είχε χρειασθεί να νοικιάσει 60 αίθουσες διδασκαλίας από οκτώ σχολές του Πανεπιστημίου Complutense και το όλο κόστος ξεπέρασε τα 300.000 ευρώ. Αυτή τη φορά, οι υπεύθυνοι το σκέφθηκαν καλλίτερα: χρεώνουν 20 ευρώ εγγραφής, προκειμένου να συγκρατήσουν και να θέσουν υπό έλεγχο τα έξοδα του διαγωνισμού. Έκλεισαν τρεις σχολές και τα έξοδα δεν πρόκειται να φθάσουν τα 150.000 ευρώ, εξηγεί το Μουσείο στην ισπανική εφημερίδα EL PAÍS. Κύριο διακύβευμα για τους υποψηφίους στον διαγωνισμό πρόσληψης είναι ακαθάριστα έσοδα 22.300 ευρώ ετησίως, 14 μισθοί και όλα τα οφέλη που απορρέουν από το γεγονός ότι εργάζεται κανείς σε μία από τις καλλίτερες θέσεις του Οργανισμού, «διότι χωρίς φρουρούς, δεν υπάρχει Πράδο». Βέβαια, ο διευθυντής του θα κερδίσει 138.000 ευρώ το 2018, σύμφωνα με την Εφημερίδα της Κυβέρνησης και για να καλύψει το συνολικό μισθολογικό κόστος το Μουσείο θα διαθέσει 22.7 εκατομμύρια ευρώ (ένα εκατ. περισσότερο από το 2017).
Ο Αγουστίν, ένας από τους υποψηφίους βγαίνει, δείχνοντας ικανοποιημένος από την πρώτη δοκιμασία. Κλήθηκε να απαντήσει ποια είναι η σωστή από τις τέσσερις επιλογές για απάντηση σε καθεμία από τις 100 ερωτήσεις, γύρω από γενικές γνώσεις πολιτισμού, ψυχοτεχνικά τεστ, τη νομοθεσία και τους κανονισμούς του Μουσείου, την ιστορία των συλλογών του και τη βασική γνώση αγγλικής γλώσσας. «Δεν ήταν εύκολα» τονίζει ο ίδιος, δίνοντας ένα παράδειγμα των ερωτήσεων: το «Απρίλιος (Ταύρος)» είναι το έργο του: α) Φραντσέσκο Μπασάνο, β) Φρα Αντζέλικο, γ) Γιάνιεθ ντε Αλμεδίνα, δ) Λούκα Τζορντάνο.
Δεν είναι ο πρώτος διαγωνισμός για πρόσληψη που συμμετείχε, ο 56χρονος άνδρας, που έχει σπουδάσει αρχιτεκτονική. Πριν είχε συμμετάσχει στην προκήρυξη για το Μετρό. Την ερχόμενη Παρασκευή λήγει το συμβόλαιό του ως διανομέας στα Ταχυδρομεία. «Κοιτάξτε γύρω σας», τονίζει, δείχνοντας τους συνυποψηφίους του. «Ο μέσος όρος ηλικίας είναι τα 40 χρόνια και οι περισσότεροι πρέπει να είναι μακροχρόνια άνεργοι». Ο ίδιος είχε πληγεί και από την πρώτη κρίση του 1992 και στην τελευταία κρίση απολύθηκε πριν από τέσσερα χρόνια. Είναι ένας από τους λίγους που γνωρίζει την απάντηση σε ποιος είχε την ιδέα να δημιουργήσει το Μουσείο Πράδο. Μετά βεβαιότητας ο Κάρλος Β’. Ένα άλλο ζευγάρι, περίπου στα τριάντα, συμμετέχει στις εξετάσεις γιατί θέλει σταθερή δουλειά, αλλά μόλις που έχει προετοιμασθεί για τη δοκιμασία. Στην πραγματικότητα, την τελευταία φορά που επισκέφτηκαν το Μουσείο ήταν με το σχολείο. «Θέλαμε να έχουμε δει τα εκθέματα του Ιερώνυμου Μπος, αλλά ποτέ δεν βρήκαμε εισιτήρια» τονίζουν.
Περίπου 1.600 άτομα πέρασαν από τη Σχολή Γεωγραφίας και Ιστορίας. Στις ίδιες τάξεις όπου διδάσκεται το παρελθόν, εκείνοι αναζητούν το μέλλον τους. Καθώς το κράτος δεν τους εγγυάται το τέλος της επισφαλούς εργασίας, αποφασίζουν να εργαστούν για το κράτος.
Η Γκλόρια είναι 29 ετών και επέστρεψε, χρόνια αργότερα, στην ίδια σχολή που σπούδασε. Θα εξεταστεί στην τάξη B01, εκεί που παρακολούθησε τα πρώτα της μαθήματα, τρέφοντας την ψευδαίσθηση πως μετά θα είναι κύριος της ζωής της. Εργάζεται σε τηλεφωνική εταιρεία και επιζητεί μία «πιο αξιοπρεπή θέση».
Από τις αίθουσες του διαγωνισμού θα βγουν οι ειδικοί που θα φυλάνε την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας και θα κυνηγάνε τους τουρίστες που επιχειρούν να φωτογραφίσουν το διάσημο έργο του Βελάθκεθ Las Meninas, ή θα γνωρίζουν ότι για φύλαξη δεν επιτρέπονται να αφήνουν τρόφιμα και ποτά, ή μεγάλα σακίδια … «ούτε όπλα». Είναι ένα από τα 240 πιο συνηθισμένα ερωτήματα στις εξετάσεις για τους επίδοξους εργαζόμενους στη φύλαξη των αιθουσών του Πράδο.
Το μουσείο απασχολεί 488 εργαζόμενους ( μόνον ένας από αυτούς είναι δημόσιος υπάλληλος). Από αυτούς οι 378 είναι μόνιμο προσωπικό και οι 109 προσωρινοί. Οι περισσότεροι είναι γυναίκες (257) ενώ άνδρες είναι οι 230, σύμφωνα με τους ετήσιους ισολογισμούς του Μουσείου, που αποκαλύπτουν ότι η διοίκησή του κατόρθωσε να μειώσει κατά 40 εκατομμύρια ευρώ τις δαπάνες κατά τον πρώτο χρόνο της διοίκησής του από τον Μιγέλ Φαλόμιρ, τη δεύτερη μεγαλύτερη μείωση την τελευταία δεκαετία με διευθυντή τότε τον Μιγέλ Θουθάγα. Ο διευθυντής, σε συνέντευξή του στην El Pais, υπερηφανεύεται πως «η κρατική συνεισφορά καλύπτει μόνο το 60% των δαπανών του προσωπικού» και πως «δεν υπάρχει άλλος κρατικός θεσμός που το δημόσιο δεν καλύπτει το 100% της μισθοδοσίας».
Όμως στο Πράδο υπάρχουν πολλοί περισσότεροι εργαζόμενοι. Είναι εκείνοι που προσλαμβάνονται από εταιρείες προσωρινής απασχόλησης και δουλεύουν υπό συνθήκες που μόνον ιδανικές δεν είναι. Βρίσκονται πάμπολλα χρόνια στην πινακοθήκη, γνωρίζουν τα μυστικά του, ξέρουν απ’ έξω κι ανακατωτά τη συλλογή του και έχουν δει ένα πρώην ανώτερο υπάλληλο του μουσείου να προσεύχεται μπροστά στην «Αποκαθήλωση» του Ρόγκερ Φαν ντερ Βάιντεν (Roger van der Weyden). Ξέρουν τα πάντα για το ‘μαγαζί’ και ζητούν περισσότερα δικαιώματα. Μπροστά από την είσοδο της Σχολής Ιστορίας της Τέχνης έχει συγκεντρωθεί μία μεγάλη ομάδα εξ αυτών για να διαμαρτυρηθεί.
Πολλοί από τους 7.000 υποψηφίους για το Πράδο θα επιστρέψουν την ερχόμενη εβδομάδα στις ίδιες αίθουσες, γιατί ξεκινούν οι διαγωνισμοί για τις προσλήψεις στα Ταχυδρομεία. Πολλοί εξ αυτών επιστρέφουν στις αίθουσες αυτές όπου έχει σταματήσει ο χρόνος, αποβλέποντας σε μία επανεκκίνηση του δικού τους μέλλοντος. Δεν είναι μία ευχάριστη ημέρα και ο τόνος της ταιριάζει με τους τοίχους της αίθουσας που έχουν αρχίσει να ξεφτίζουν. Μία πανεπιστημιακή σχολή μοιάζει τις Κυριακές με εγκαταλελειμμένο νοσοκομείο, που οι εξετάσεις σαν κι αυτές βοηθούν να ξυπνήσει για άλλη μία φορά, έστω και εάν η αιτία είναι η επιλογή των 400 εποχιακών εργαζομένων για τα Ταχυδρομεία, τους ‘καλλίτερους’ από τους απόκληρους της αγοράς εργασίας.
