Ακόμα και αν έχουν οφειλές για την περίοδο από το 2016 και πριν οι μη μισθωτοί μπορούν να αποκτήσουν ασφαλιστική ικανότητα για φέτος και να έχουν πρόσβαση στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Απαραίτητη προϋπόθεση, να καταβάλλουν στον ΕΦΚΑ έστω την ελάχιστη εισφορά από 1/1/2017.
Με τις αλλαγές που νομοθετήθηκαν, από το 2019 δυσκολεύουν οι προϋποθέσεις για την απόκτηση ασφαλιστικής ικανότητας. Δηλαδή οι μισθωτοί που έως και φέτος έπρεπε να συγκεντρώσουν 50 ένσημα για να έχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη από του χρόνου θα πρέπει να συγκεντρώνουν κατ’ ελάχιστον 75 ένσημα.
Οι αλλαγές προβλέπουν μια πάγια διαδικασία που θα ισχύει από τον Μάρτιο του 2019 και μια ειδική μεταβατική που ισχύει φέτος:
1 Η ικανότητα είναι ετήσια και θα χορηγείται από τον Μάρτιο μέχρι τον Φεβρουάριο του επόμενου έτους. Θα κρίνεται με βάση την ασφάλιση του προηγούμενου ημερολογιακού έτους ή του τελευταίου 12μήνου πριν την επέλευση του ασφαλιστικού κινδύνου.
2 Οι μισθωτοί θα έχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη με ελάχιστη ετήσια ασφάλιση 75 ένσημα (από 50 που απαιτούνται τώρα), αρχής γενομένης από 1ης Μαρτίου 2019. Δηλαδή θα απαιτείται κατ’ ελάχιστον 3μηνη ασφάλιση το προηγούμενο έτος για να έχουν έναν χρόνο υγειονομική περίθαλψη. Ειδικά για φέτος και μέχρι τον Μάρτιο του 2019, η ικανότητα θα χορηγείται με ελάχιστη ασφάλιση τα 50 ένσημα εντός του 2017. Προ κρίσης η ικανότητα στο ΙΚΑ χορηγούνταν με 120 ένσημα τον χρόνο κατ’ ελάχιστον. Το 2011 ο απαραίτητος χρόνος έπεσε στις 100 ημέρες ασφάλισης και το 2012 στις 50 ημέρες.
3 Οι μη μισθωτοί -ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι, αγρότες- θα έχουν ικανότητα με ελάχιστη ασφάλιση 3 μήνες το προηγούμενο έτος. Ακόμη κι αν έχουν χρέη από το 2016 και πριν, θα παίρνουν ικανότητα αρκεί να έχουν πληρώσει τις εισφορές του ΕΦΚΑ. Ειδικά για φέτος και μέχρι τον Μάρτιο του 2019, η ικανότητα θα χορηγείται με ελάχιστη ασφάλιση 2 μηνών εντός του 2017 αντί για 6 μήνες που ίσχυε με το προηγούμενο καθεστώς . Δηλαδή χορηγείται ικανότητα ακόμη κι αν οι μη μισθωτοί χρωστούν για τα χρόνια πριν το 2016 αρκεί να έχουν εξοφλήσει τα ελάχιστα στον ΕΦΚΑ για το 2017 (168 ευρώ μηνιαίως για τους ελεύθερους επαγγελματίες και 87 ευρώ για τους αγρότες).
4 Χορηγείται ασφαλιστική ικανότητα από 1/3/2018 έως 28/2/2019 χωρίς προϋποθέσεις σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, όπως οι μακροχρόνια άνεργοι και οι ασφαλισμένοι των πρώην ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ που έχουν οφειλές για τα έτη 2011, 2012 και 2013 και ο μέσος όρος του οικογενειακού τους εισοδήματος για τα έτη αυτά δεν υπερβαίνει τις 12.000 ευρώ.
5 Στα προστατευόμενα μέλη της οικογένειας προστίθενται: α) τα ανάδοχα άγαμα τέκνα, β) τα άγαμα τέκνα που σπουδάζουν σε ΙΕΚ, γ) τα τέκνα με αναπηρία άνω του 67% που εργάζονται ή απασχολούνται είτε για βιοποριστικούς λόγους είτε για λόγους εργασιοθεραπείας, δ) οι ορφανοί πατρός και μητρός εγγονοί και αδελφοί μέχρι του 24ου έτους της ηλικίας τους και εφόσον συνεχίζουν τις σπουδές τους μέχρι του 26ου έτους της ηλικίας τους (αντί του 18ου που ίσχυε), ε) τα εκτός γάμου εγγόνια εφόσον ο γονέας δεν ασφαλίζεται από ίδιο δικαίωμα.
