Ενα ατέλειωτο «πάρτι» κακοδιαχείρισης και διασπάθισης δημόσιου χρήματος φέρνει στο φως κάθε χρόνο το Ελεγκτικό Συνέδριο, με μια έκθεση που θα μπορούσε να θεωρηθεί απλή επανάληψη των προηγούμενων, αν δεν διανθιζόταν με ολοένα και καινούργια περιστατικά κάθε φορά, που, αν μη τι άλλο, φανερώνουν την ευρηματικότητα του Ελληνα (ή και το χιούμορ του) ακόμα και στις παρατυπίες, κομπίνες, σπατάλες, επιβεβαιώνοντας τη διαρκή αβελτηρία του κρατικού μηχανισμού και τη σχεδόν παντελή έλλειψη (και) δημοσιονομικής πειθαρχίας.

Θα περίμενε κανείς ότι, μεσούσης της κρίσης, τα πράγματα θα μπορούσαν να είχαν αλλάξει, να είχε συνετιστεί κάπως το αδηφάγο κράτος, περιορίζοντας, όσο είναι δυνατόν, τέτοιου είδους φαινόμενα.

Ανώμαλη προσγείωση

Ωστόσο, η ετήσια έκθεση κάθε χρόνο μάς προσγειώνει ανώμαλα, δείχνοντας ότι οι ίδιες ακριβώς παθογένειες εξακολουθούν να ταλαιπωρούν τον κρατικό μηχανισμό, μεταφέροντας εμμέσως πλην σαφώς το απογοητευτικό «μήνυμα» ότι τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει.

Γιατί παρά τις παρεμφερείς κάθε χρόνο επισημάνσεις (χωρισμένες μάλιστα στα ίδια περίπου κεφάλαια και προβληματικούς τομείς, όσον αφορά τη διασπάθιση του δημόσιου χρήματος) και παρά τις συνεχείς προτάσεις και υποδείξεις για μέτρα βελτίωσης της κατάστασης, όλα παραμένουν στη θέση τους, επιβεβαιώνοντας με θλιβερό τρόπο τη φράση του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη στον «Βαρδιάνο στα σπόρκα»: «Θα έλεγέν τις ότι η χώρα αύτη ηλευθερώθη επίτηδες, διά να αποδειχθή ότι δεν ήτο ικανή προς αυτοδιοίκησιν».

Η εφετεινή έκθεση, που παρέδωσε στον πρόεδρο της Βουλής Ν. Βούτση, η πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΣ) Ανδρ. Θεοτοκάτου αφορά το «σωτήριον έτος» 2013, κατά το οποίο ο προληπτικός έλεγχος των κρατικών δαπανών (δηλαδή πριν από την εκταμίευσή τους), κατάφερε να αποτρέψει παράνομες πληρωμές 196,8 εκατ. ευρώ (αυξημένες τουλάχιστον κατά 11%, σε σύγκριση με τις ματαιωθείσες παράνομες δαπάνες της προηγούμενης χρονιάς, ύψους 174,9 εκατ. ευρώ)!

Το πραγματικό ποσό που γλίτωσε το ΕΣ είναι μάλιστα στην πραγματικότητα πολύ μεγαλύτερο, αφού οι περισσότερες από τις δαπάνες που απέτρεψε κατά το ξεκίνημά τους, είναι πάγιες (μισθοί, επιδόματα, πρόσθετες αμοιβές κ.λπ.) και θα επαναλαμβάνονταν σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς.

Οπως κάθε χρόνο, έτσι και τώρα, η 600σέλιδη έκθεση είναι γεμάτη από δημοσιολογιστικές παραβάσεις, λανθασμένες εκκαθαρίσεις, διπλές πληρωμές, μη νόμιμες προσλήψεις, παρανομίες σε προμήθειες, έργα και παροχή υπηρεσιών, με απευθείας αναθέσεις και εσκεμμένες κατατμήσεις (για να αποφευχθεί η διενέργεια διαγωνισμού), «φουσκωμένες» υπερωρίες, επιδόματα, έξοδα κίνησης, σπατάλες σε εορταστικές εκδηλώσεις, γεύματα, δεξιώσεις, εκδρομές, με δουλειές σε συγγενείς, «χαμένα» δικαιολογητικά όταν ζορίζουν οι έλεγχοι και χαμηλή εισπραξιμότητα.

Στο πάνθεον των ιδιαίτερων περιπτώσεων που «μπλόκαρε» το ΕΣ και δείχνουν τη φαντασία του Ελληνα (έστω και αν αφορούν μικρά ή μεσαίου μεγέθους ποσά, αλλά επαναλαμβανόμενα), συγκαταλέγονται οι υπερωρίες για ηλεκτρολογικές-υδραυλικές εργασίες σε πολυπράγμονα δασοφύλακα (!), η ανάθεση τεχνικής εργασίας σε ΜΚΟ άσχετης με το αντικείμενο, η μετάταξη του μοναδικού υπαλλήλου υπηρεσίας που έμεινε έτσι «ορφανή», η φιλοτέχνηση προσωπογραφίας δημάρχου με κρατικές φυσικά δαπάνες, η χορήγηση επιδόματος θέσης ευθύνης σε προϊστάμενο ωδείου, η κατασπατάληση χρημάτων μέσα από το πρόγραμμα… «Εξοικονομώ» κ.λπ.

Πολλά προβλήματα προκύπτουν και από κατασταλτικούς ελέγχους του ΕΣ, που συχνά οδηγούν σε καταλογισμό σημαντικών ποσών, που αναζητούνται από τους υπεύθυνους διαχείρισής τους και σε σχετικές δίκες, ενώ η κατάσταση μόνο ευοίωνη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί εν όψει και της πρόσφατης κατάργησης του προληπτικού ελέγχου που έκανε πάντα το ΕΣ, πράγμα που σημαίνει ότι όλα θα ελέγχονται πλέον μετά την εκταμίευση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον κίνδυνο διασπάθισης μεγαλύτερων κονδυλίων και την ασφαλώς πολύ δυσχερέστερη προοπτική ανάκτησης των παράνομων δαπανών.

Τα περισσότερα, πάντως, περιστατικά διογκωμένων ή μη νόμιμων δαπανών αφορούν ΟΤΑ και νοσοκομεία. Το ΕΣ εντόπισε έγκαιρα και σταμάτησε ως μη νόμιμες, δαπάνες για:

• Υπερωρίες διευθυντών πολιτικών γραφείων υπουργών και υφυπουργών, γιατί δεν δικαιούνταν τέτοια αποζημίωση (αναφέρονται διευθυντές γραφείων υπουργού και υφυπουργού Οικονομικών και Υγείας, υφυπουργού στον Πρωθυπουργό, υφυπουργού ΥΠΕΞ, υφυπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης κ.ά.).
• Εξοδα κίνησης σε υπαλλήλους που μετακινήθηκαν εντός έδρας, σε δημάρχους της περιφέρειας που χρησιμοποίησαν για μεγάλες αποστάσεις ταξί αντί της συγκοινωνίας, χωρίς να δικαιολογείται από κάποιον επείγοντα λόγο.
• Υπερωρίες υπαλλήλων αποσπασμένων σε γραφεία δύο βουλευτών στη Β. Ελλάδα, και άλλου αποσπασμένου από το ΙΚΑ, σε γραφείο πολιτικού κόμματος.
• Αμοιβή επιστημονικού συνεργάτη ΑΕΙ που έπρεπε να είναι μειωμένη κατά 70%, γιατί είχε παράλληλα αντίστοιχη θέση σε γραφείο ευρωβουλευτή, αμειβόμενος με το σύνολο των σχετικών αποδοχών.
• Αντιμισθία αντιδημάρχου στη Β. Ελλάδα γιατί δεν είχε οριστεί νόμιμα, αλλά καθ’ υπέρβαση του ανώτατου επιτρεπομένου αριθμού αντιδημάρχων.
• Αποδοχές υπαλλήλου γιατί κρίθηκε παράνομη η μετάταξή του σε υπηρεσία της Πελοποννήσου, αφού δεν έμεινε κανένας υπάλληλος στο τμήμα της υπηρεσίας από το οποίο μετακινήθηκε.

• «Φουσκωμένες» αποζημιώσεις αντιδημάρχων και δημοτικών συμβούλων για τη φερόμενη συμμετοχή τους την ίδια μέρα, σε δύο ή και τρεις συνεδριάσεις του ΔΣ.
• Αυξημένες αμοιβές υπαλλήλων που είχαν τεθεί σε αργία, λόγω αδικήματος και πληρώνονταν το 1/2 αντί για το 1/3 των αποδοχών, καθώς και για αδικαιολόγητη άρση της αργίας υπαλλήλου στην Αττική, μολονότι είχε καταδικαστεί από 3μελές Εφετείο.
• Κατασκευή νέων και επισκευή υφιστάμενων καλντεριμιών σε νησί, έναντι 3 εκατ. ευρώ, αμοιβή που κρίθηκε ότι καταστρατηγεί ευθέως τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διοίκησης και οικονομικότητας, αφού δεν κλήθηκαν και όλες οι τάξεις εργοληπτικών επιχειρήσεων.
• Αμοιβή αντιδημάρχου στην Αττική που δεν είχε πάρει ειδική άδεια και συνέχιζε να δουλεύει κανονικά στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και αμοιβή αντιδημάρχου στην Κρήτη, που ήταν παράλληλα και πρόεδρος ΔΣ δημοτικής εταιρείας.

• Επιδόματα θέσης ευθύνης σε υπαλλήλους ενώ δεν προβλέπονταν (προϊστάμενοι ωδείου, βρεφονηπιακού σταθμού κ.λπ.) ή δεν τα δικαιούνταν, γιατί προηγούνταν άλλοι με περισσότερα χρόνια στον βαθμό ή γιατί ανέλαβαν καθήκοντα με απόφαση δημάρχου αντί του αρμόδιου συμβουλίου.
• Αμοιβές 88.700 ευρώ σε μέλος προσωπικού πανεπιστημιακής σχολής, μολονότι απείχε επί 5ετία, αδικαιολόγητα, από την εκτέλεση των καθηκόντων του.
• Επιδοτήσεις εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ σε υπαλλήλους για αγορά ή ανέγερση κατοικίας σε προβληματική περιοχή (παραμεθόριο) γιατί διέθεταν οι ίδιοι ή οι σύζυγοί τους άλλη ή άλλες κατοικίες στην ίδια περιοχή, γιατί η ανέγερση είχε ξεκινήσει πριν να διοριστούν στο Δημόσιο, γιατί έγινε λάθος υπολογισμός του εμβαδού της κατοικίας ή της αντικειμενικής της αξίας κ.λπ.
• Αποζημιώσεις μελών νοσοκομείου ή άλλων φορέων για συμμετοχή τους σε συνεδριάσεις του ΔΣ που έγιναν εντός του ωραρίου λειτουργίας, καθώς και έξοδα κίνησης σε προέδρους τοπικών συμβουλίων για συμμετοχή τους σε συνεδριάσεις με θέματα που δεν τους αφορούσαν.

• Εξοδα μετακίνησης αιρετών ΟΤΑ και υπαλλήλων στο εξωτερικό, χωρίς έγκριση υπουργού.
• Καταβολή σε χρήμα των υποχρεωτικών ποσοτήτων γάλακτος, που όμως δίνεται για ατομική προστασία της υγείας και όχι προς οικονομική ενίσχυση.
• Επιχορηγήσεις και διάφορες εκδηλώσεις για άπορους δημότες στην Κεντρική και Βόρειο Ελλάδα, στην Αττική και σε νησιά μολονότι από τα σχετικά δικαιολογητικά δεν επιβεβαιωνόταν ότι ήταν κάτοικοι της περιοχής ούτε ότι ήταν ενδεείς και βρίσκονταν πράγματι σε οικονομική αδυναμία.
• Διογκωμένες αμοιβές σε στελέχη δημοτικών επιχειρήσεων, στις οποίες οι αρμόδιες υπηρεσίες «ξέχασαν» να εφαρμόσουν τις προβλεπόμενες από τον νόμο περικοπές στις αποδοχές ή στα εφάπαξ.
• Επιχορήγηση Μητρόπολης και τουριστικού συλλόγου σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα διασυνοριακής συνεργασίας, όπου όμως εμφανίστηκαν δικαιολογητικά στο μισό των δαπανών.
• Επιχορηγήσεις εκδρομών ΚΑΠΗ με ασυμφωνία δικαιολογητικών για το εάν οι συμμετέχοντες ήταν μέλη τους, με διαφορετικές ημερομηνίες αναχώρησης και άφιξης από τις αναγραφόμενες κ.λπ.
• Φιλοτέχνηση προσωπογραφίας δημάρχου (έναντι 1.000 ευρώ) στη νότια Ελλάδα, δεξιώσεις, γιορτές, επιδείξεις που δεν αφορούν τη λειτουργική δραστηριότητα ούτε την καλύτερη εκπλήρωση των σκοπών του δήμου, καθώς και δαπάνες για την έκδοση βιβλίου στην εκτέλεση της οποίας συμμετείχε δημοτικός σύμβουλος μολονότι είχε υλικό συμφέρον.
• Αμοιβές (30.000 ευρώ ανά περίπτωση) για την προετοιμασία φακέλων ή την εκπόνηση ενεργειών από ιδιώτες για τη συμμετοχή δήμων στο πρόγραμμα «Εξοικονομώ», ενώ ενέπιπτε στην αρμοδιότητα των υπηρεσιών τους και οι σχετικές αναθέσεις έγιναν με κατάτμηση για να αποφευχθεί ο διαγωνισμός.
• Ανάθεση αποκατάστασης κληροδοτήματος στην Πελοπόννησο, σε ΜΚΟ που δεν είχε την αναγκαία τεχνογνωσία ούτε ήταν στους σκοπούς της η διοικητική και τεχνική υποστήριξη.
• Υπερβολικά έξοδα διατροφής, χωρίς μελέτη και προεργασία για ομάδες στο πλαίσιο ευρωπαϊκών αγώνων πόλο, καθώς και για εκδηλώσεις καρναβαλιού σε νησί, για λουτροθεραπεία ηλικιωμένων, κατασκηνώσεις, εκδρομές και φιλοξενία παιδιών και ΚΑΠΗ, για συνεστιάσεις και δεξιώσεις, φεστιβάλ, χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις, γιορτές για την απελευθέρωση πόλεων, με δαπάνες που ξεπερνούν «το προσήκον μέτρο» (10.000 ευρώ για προμήθεια αναψυκτικών και κερασμάτων σε δήμο της Β. Ελλάδας για ανάγκες εθιμοτυπίας).
• Νοσοκομειακές προμήθειες ύψους εκατομμυρίων ευρώ για αντιδραστήρια, ακτινοσκοπικά μηχανήματα, αναλώσιμα υγειονομικά υλικά, φάρμακα κ.λπ., κατατμήσεις δαπανών και απευθείας αναθέσεις, σε τιμές μεγαλύτερες του Παρατηρητηρίου Τιμών, χωρίς σύγκριση με προηγούμενα τιμολόγια και τις τιμές στο ελεύθερο εμπόριο, ώστε να διαπιστωθεί ότι η οικονομική προσφορά υπερέβαινε ουσιωδώς την προϋπολογισθείσα δαπάνη.
• Αρχιτεκτονική μελέτη για ανάπλαση πλατείας, δρόμου, σχολείου κ.λπ. σε χωριό, που ανατέθηκε παρανόμως, καθώς στην αρμόδια επιτροπή μετείχε αντιδήμαρχος συγγενής α΄ βαθμού του αρχιτέκτονα-μηχανικού, κατά παράβαση της αρχής της αμεροληψίας, ενώ αντίστοιχα προβλήματα υπήρξαν στην προμήθεια αγαθών και στην παροχή υπηρεσιών σε δήμο της Πελοποννήσου, εξαιτίας της συμμετοχής δημοτικών συμβούλων με άμεσο υλικό ή ηθικό συμφέρον, λόγω συγγένειας.
• Αποδοχές εκπαιδευτικής άδειας σε ιατρό νοσοκομείου, που μετά τη λήξη της δεν επέστρεψε για να αναλάβει καθήκοντα και έχει κινηθεί διαδικασία επιστροφής πάνω από 90.000 ευρώ.
• Επίδομα τετραπληγίας που ιατρός εξασφάλισε από δύο διαφορετικές πηγές για συγγενικό του πρόσωπο.
• Παράνομη ανάθεση από νοσοκομείο υπηρεσιών παροχής γευμάτων σε εταιρεία, που δεν διέθετε την προβλεπόμενη διακήρυξη ISO, αλλά ούτε άδεια μεταφοράς μαγειρευμένου φαγητού και αντίστοιχη παράνομη ανάθεση μηχανογραφικής υποστήριξης, απευθείας και παρ’ όλο ότι προβλεπόταν καταχρηστικός όρος για αποζημίωση στην ανάδοχη εταιρεία, εάν δεν ανανεωνόταν για 1 έτος η σύμβαση.

Στοχευμένοι έλεγχοι και ευθύνες στις διοικήσεις

Για να διορθωθούν πολλές παθογένειες του συστήματος, το ΕΣ προτείνει να περιοριστεί η συνεχής τακτική της «νομιμοποίησης δαπανών», να προσδιοριστεί νομοθετικά η ευθύνη των διορισμένων διοικήσεων στους φορείς του Δημοσίου, να θεσπιστούν στοχευμένοι εσωτερικοί κατασταλτικοί έλεγχοι σε όλους τους φορείς, με ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του ελεγκτικού έργου, που πρέπει να γίνει πιο τεχνοκρατικό (με έλεγχο βιωσιμότητας, ανάλυση κόστους-οφέλους κ.λπ.).

Παράλληλα ζητεί να δοθεί η δυνατότητα ηλεκτρονικής πρόσβασης του ΕΣ σε όλες τις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων που τηρούν οι φορείς του Δημοσίου.

Για περιορισμό των δαπανών εισηγείται να καταγραφούν πάγια περιουσιακά στοιχεία, όπως τα ακίνητα του Δημοσίου, των ΝΠΔΔ, ΟΤΑ κ.λπ. προς εξυπηρέτηση των αναγκών στέγασης των υπηρεσιών με αποφυγή καταβολής μισθωμάτων, αλλά και να ρυθμιστεί νομοθετικά το ζήτημα των δαπανών για δημόσιες σχέσεις και εκδηλώσεις (πολιτιστικές, μορφωτικές, ψυχαγωγικές) στο πλαίσιο εθνικών, τοπικών ή άλλων γιορτών, ώστε να αποφεύγονται υπερβολικές δαπάνες σε γεύματα, αμοιβή καλλιτεχνών, δώρα κ.λπ.

Προτείνει επίσης να προβλεφθούν κυρώσεις σε περιπτώσεις μη έγκαιρου προγραμματισμού διαγωνισμών προμήθειας ουσιωδών αγαθών (καύσιμα, τρόφιμα, υπηρεσίες καθαριότητας κ.λπ.) για να αποφεύγονται οι απευθείας αναθέσεις και οι παράνομες παρατάσεις συμβάσεων, καθώς και να περιοριστούν τα έξοδα για άσκοπες μετακινήσεις προσωπικού με αξιοποίηση της αλματώδους εξέλιξης των τεχνολογικών μέσων.ΠΗΓΗ: Εθνος